اعتبار کتاب مصباح الهدایة
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: کتاب مصباح الهدایة، اعتبار، سند.
پرسش: آیا
سند کتاب مصباح الهدایه و مفتاح الکفایه، صحیح و معتبر است؟
پاسخ: کتاب مصباح الهدایه، شرح کتاب مورد توجه عوارف المعارف است؛ ولی از نویسنده آن اطلاعات زیادی در دست نیست، بنابراین در رابطه با اعتبار یا عدم اعتبار آن، باید هر یک از مطالبش جداگانه مورد بررسی قرار گیرد؛ همان‌طور که در مورد سایر
کتب روایی و ادعیه و غیره این‌گونه
عمل می‌شود و این امر نیاز به تخصص ویژه دارد.
یکی از راه‌های به دست آوردن
علم و دانش، پرسش و سؤال است؛
در حدیثی از
پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) نقل شده است که آن حضرت فرمودند: «العلم خزائن و مفتاحها السؤال؛ علم، در خزینه‌ای قرار دارد که کلید درِ آن پرسش است».
کتاب
مصباح الهدایه و مفتاح الکفایه تألیف
عزالدین محمود بن علی نطنزی کاشانی، متوفی سال ۷۳۵ هجری است که ترجمه و شرح کتاب
عوارف المعارف نوشته
شهاب‌الدین ابی‌حفص عمروبن محمد سهرودی متوفی سال ۵۶۳ هجری است.
کتاب عوارف المعارف از کتب مورد توجه نزد علمای
شیعه است؛
چون که
سید بن طاووس که از علمای بزرگ شیعه است، از آن کتاب حدیثی را این چنین نقل می‌کند که: صاحب عوارف المعارف نقل کرده که پیامبر اکرم (صلی‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم) هر وقت به مسافرت می‌رفتند، چند چیز به همراه خود می‌بردند که از آن جمله:
آیینه و
مسواک بود.
هم‌چنین
علامه مجلسی در کتاب
بحار الانوار، جلد ۷۳، ص۲۳۹، حدیث ۲۱ و جلد ۹۷، ص۱۰۳، ذیل
حدیث ۶ آن حدیث را از
کتاب مزبور نقل نموده است.
هم‌چنین مرحوم
شیخ حر عاملی در کتاب شریف
وسائل الشیعه از کتاب عوارف المعارف با واسطه حدیث مزبور را نقل کرده.
و
علامه طباطبایی هم چندین بار در کتاب
سنن النبی از آن کتاب روایاتی را نقل نموده است.
و نقل حدیث این بزرگان از
کتاب مذکور نشانه توجه به علمای این کتاب است و مصباح الهدایه و مفتاح الکفایه، شرح این کتاب است.
گرچه از احوالات و خصوصیات نویسنده، اطلاعات زیادی در دسترس نیست، ولی آن‌چه که از همه مهم‌تر است، این مطلب است که باید ببینیم مطالب آن کتاب و کتاب‌های دیگر چیست؛ اگر حرف درستی دارد بگیریم و
عمل کنیم:
ــ به فرموده
امیرالمؤمنین علی (علیه‌السلام) «انظر الی ما قال و لا تنظر الی من قال.
به مطالب گفته شده، نگاه کن نه به گوینده».
ــ
امام در جای دیگر می‌فرماید: «الحکمة ضالة کل مؤمن فخذوها و لو من افواه المنافقین؛
حکمت، گمشده هر مؤمنی هست؛ پس بگیرید آن حکمت را ولو این‌که از
زبان منافقین باشد».
اما نکته‌ای که بسیار مهم است آن است که از آن‌جایی که تشخیص صحت یا نادرستی این دو
کتاب (اصل و شرح) به تخصص‌های ویژه‌ای نیازمند است، بنابراین
مطالعه آن‌ها به همگان قابل سفارش نیست؛ لذا بهتر است از کتب معتبر و معروف که مؤلفان آن کاملاً مورد
اعتماد هستند، استفاده بفرمایید.
کتاب مورد سؤال، شرح کتاب مورد توجه عوارف المعارف است؛ ولی از نویسنده آن اطلاعات زیادی در دست نیست، بنابراین در رابطه با اعتبار یا عدم اعتبار آن، باید هر یک از مطالبش جداگانه مورد بررسی قرار گیرد؛ همان‌طور که در مورد سایر
کتب روایی و ادعیه و غیره این‌گونه
عمل می‌شود و این امر نیاز به تخصص ویژه دارد.
۱.«الذریعة الی تصانیف الشیعه»، تألیف آقا بزرگ تهرانی، ج۲۱، ص۱۲۳، ناشر: دار الاضواء بیروت، چاپ دوم، سال ۱۴۰۳.
۲.کشف الظنون، ج۲، ص۱۷۷، ۱ و ۱۱۷۸، تألیف حاجی خلیفه، ناشر: دار احیاء تراث عربی.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «اعتبار کتاب مصباح الهدایة»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۰۲/۰۵.
