ابیّ بن کعب
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: ابی بن کعب.
پرسش: شخصیت اُبی بن کعب چگونه بود؟ اهل بیت ـ علیهم‌السلام ـ چه نظری درباره او و
روایات منقول از او داشتند؟
پاسخ: اُبی بن کعب یکی از مشهورترین اصحاب پیامبر اسلام بوده ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ و در نزد همه مسلمانان ـ اعم از
شیعه و اهل سنت ـ دارای احترام است. در منابع شیعی روایات محدودی از او وجود دارد، و بزرگان علم رجال، وی را از اصحاب رسول خدا و از کاتبان
وحی دانسته‌اند. با توجه به روایاتی که از وی نقل شده است، می‌توان به ارادت و
محبت او به
اهل بیت علیهم‌السلام به‌ویژه امام علی ـ علیه‌السلام ـ پی برد.
ابی بن کعب یکی از مشهورترین اصحاب پیامبر اسلام ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ و از
قاریان قرآن و متخصص در فن
قرائت قرآن بوده است.
وی در نزد همه مسلمانان ـ اعم از شیعه و
اهل سنت ـ دارای احترام است.
در منابع شیعی روایات محدودی از او وجود دارد، و بزرگان
علم رجال، وی را از اصحاب رسول خدا و از کاتبان وحی دانسته‌اند.
با توجه به روایاتی که از وی نقل شده است، می‌توان به ارادت و محبت او به اهل بیت ـ علیهم‌السلام ـ به‌ویژه
امام علی علیه‌السلام پی برد.
از جمله روایاتی که از او در منابع شیعی به‌جا مانده، بیانات او در حوادث جانشینی پیامبر
اسلام ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ است که با قاطعیت و صلابت مثال‌زدنی، حادثه
غدیر خم و روایات
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله در موضوع خلافت را برای مردم نقل کرده و بدان‌ها علیه غاصبین
خلافت احتجاج می‌کند.
طبرسی در
کتاب "احتجاج" بیانات ابی بن کعب را به‌طور مفصل نقل می‌کند که جهت اختصار فقط به فرازهایی از آن اشاره می‌شود:
"پس از خطبه
ابوبکر ـ در
روز جمعه اول ماه مبارک
رمضان ـ ابی بن کعب برخاسته و این‌گونه سخن‌رانی کرد:
ای گروه مهاجر که خشنودی
خداوند را در نظر داشته و در قرآن مورد ثنای الهی قرار گرفته‌اید، و ای گروه انصار که در شهر
ایمان سکنی گزیدید و به همین جهت خداوند در قرآن از شما تعریف کرده، آیا فراموش کرده‌اید یا خود را به
فراموشی زده‌اید، آیا تبدیل عهد و پیمان کردید و یا تغییر
آیین داده‌اید، یا خذلان (پَستی) اختیار کرده یا عاجز شده‌اید؟! مگر شما فراموش کرده‌اید که رسول خدا ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ در (روز غدیر) در میان ما بپا خواسته و علی را در مقابل همه نگهداشته و فرمود: «هر کس که من مولای او هستم، علی مولای اوست، و کسی که من نبی او هستم،
علی امیر اوست»؟! مگر از خاطر برده‌اید که رسول خدا ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ به او فرمود: «ای علی جایگاه تو نزد من همچون جایگاه
هارون است در نزد
موسی، جز آن‌که پس از من هیچ پیامبری نیست. اطاعت امت از تو پس از من، مانند اطاعت آنان از من در زمان حیاتم،
واجب است».؟
مگر این سخن پیامبر را فراموش کرده‌اید که می‌فرمود: «هرگاه در میان شما نبودم و علی را
خلیفه شما ساختم، فردی هم چون خودم را بر شما گماشته‌ام»؟
آیا از خاطر برده‌اید که پیامبر قبل از رحلتش، ما را در خانه
فاطمه سلام‌الله‌علیها گرد آورده و فرمود: خداوند تبارک و تعالی به موسی وحی فرمود که برادری از اهلت انتخاب نموده و او را نبی قرار ده، و خانواده او را
فرزندان خود نما، تا ایشان را از هر آفتی حفظ، و از هر
شک و تردیدی پاک نمایم. موسی هارون را به برادری برگزید، و فرزندان او را پس از خود رهبران بنی‌اسرائیل ساخت. حال خداوند به من
وحی فرموده که (هم چون موسی نسبت به هارون)؛ تو نیز علی را به برادری برگزین، و فرزندان او را چون اولاد خود محسوب دار (امامان امت قرار ده)، که من ایشان را هم چون فرزندان هارون مطهر نمودم، بدانید که من نبوت را به تو ای پیامبر ختم نموده و پس از تو دیگر هیچ پیامبری نخواهد بود»، و آن فرزندان همان امامان هدایت یافته‌اند. به خدا سوگند که شما پس از رحلت پیامبر عهد و پیمان او را شکستید، و در مسأله
عترت او به اختلاف افتاده و دیگران در این مسأله دست به دامن رأی و نظر خود شدند".
همه این مطالب نشان از ولایت‌پذیری ابی بن کعب دارد که به سفارش پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ در مورد امام علی ـ علیه‌السلام ـ پای‌بند بوده و دیگران را نیز بر این امر ترغیب کرده است.
ابی بن کعب با فاصله چند سال از رحلت پیامبر، از
دنیا رفت. درباره زمان وفات وی اختلاف است؛ عده‌ای وفات او را در زمان
عثمان می‌دانند؛ ولی بنا بر ترجیحی که ابن حجر در کتاب " الاصابة" قائل شده است، وی در زمان خلافت
عمر و در سال ۲۲ هجری وفات کرده است.
در پایان خاطر نشان می‌کنیم که از
ابی بن کعب روایات چندانی در منابع شیعی وجود ندارد، لذا نظری از اهل بیت ـ علیهم‌السلام ـ درباره
روایات او یافت نشد.
پایگاه اسلام کوئست.
