آموزش مسائل دینی با استفاده از سی‌دی و نوار
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: سی‌دی، نوار، آموزش مسائل دینی، تلویزیون، فیلم، وسایل سمعی و بصری.
پرسش: کدام سی‌دی‌های مربوط به آموزش دین به صورت ساده برای کودکان و نوجوانان مفید می‌باشد؟ و چه کتاب‌ها یا نوارهایی مربوط به این سن می‌تواند مفاهیم دینی را به صورت ساده و روان برای آن‌ها آموزش دهد، لطفاً در صورت امکان، لیستی را همراه با مکان عرضه ارسال فرمایید.
پاسخ:
یکی از راه‌های موفقیت در آموزش مسائل دینی به
کودکان و
نوجوانان، استفاده کردن از وسایل آموزشی روز و بیان مفاهیم دینی در قالب‌های جذاب و روان است.
استفاده از
تلویزیون، فیلم‌های سینمایی، برنامه‌های انیمیشنی و سی‌دی‌ها برای رساندن پیام‌های مورد نظر ـ به خصوص ترویج
فرهنگ بیگانه در میان کودکان و نوجوانان ـ از اهداف اساسی
دشمنان انقلاب و
اسلام است. کودکان هر روز بیش از دو ساعت وقت خود را صرف برنامه‌های تلویزیونی می‌کنند و تا اواخر دوران کودکی این میزان رو به افزایش است. مشاهده برنامه‌های تصویری بر موارد زیر تأثیر می‌گذارد:
وضعیت فیزیکی و جسمانی، تکالیف مدرسه، روابط خانوادگی، عقاید، کسب دانش، طرز تلقی و برخورد با دیگران، ارزش‌ها، رفتار، صحبت کردن و سبک‌های زندگی.
یکی از علل موفقیت تأثیرگذاری تلویزیون و
فیلم سینمایی و CD، سمعی و بصری بودن آن‌هاست؛ ازاین‌رو با سایر وسایل ارتباط جمعی تفاوت بسیار دارند؛ اما از نظر محتوا با دیگر وسایل ارتباط جمعی تفاوت چندانی ندارد.
پیشوایان اسلام برای آموزش دیگران در بعضی موارد از جنبه سمعی و بصری کردن پیام‌های خود استفاده نموده‌اند. پیامبر گرامی اسلام خود
اعمال حج را انجام می‌دادند و می‌فرمودند شما
مناسک حج را این‌گونه که من انجام می‌دهم، انجام دهید.
در روایتی
پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) خطی مستقیم رسم کرده، آن را راه
حق نامید و سپس خطوط
انحراف از راه حق را به طرف راست و چپ کشیده و فرموده: این راه انحراف (شیطانی) است که از حق منحرف شده است.
آن حضرت سپس
آیه ۱۵۳
سوره انعام را
تلاوت فرمودند: «
و انّ هذا صراطی مستقیماً فاتبعوه و لا تتبعوا السبل فتفرق بکم عن سبیله؛
به‌درستی که راه من (خدای تعالی) مستقیم است، پس از آن
تبعیت کنید و راه‌های دیگر را دنبال نکنید که از حق منحرف می‌شوید».
استفاده از ابزار تصویری در برنامه‌های آموزشی بستگی به این دارد که پیام‌ها چه‌گونه برای کودکان و نوجوانان تنظیم شده باشد. برای استفاده از این ابزار، توجه به چند نکته ضروری می‌باشد.
کودکان به‌طور‌کلی اطلاعاتی را به یاد می‌آروند که به شکل بصری ارائه شده و با حرکات و صداهای زیاد توأم باشد، این‌گونه نمایش‌های بصری از مطالبی که برایش خوانده می‌شود، بیش‌تر در ذهن کودک می‌ماند.
سرگرمی‌های تلویزیونی و بصری ـ به ویژه فیلم‌ها ـ در آموزش رفتارهای اجتماعی و جامعه‌پسند یا ضد اجتماعی و پرخاشگرانه به افراد جامعه ـ به خصوص به کودکان ـ تأثیری بسزا دارد.
کودک بهنجار و سازگار، زمانی که فیلم مهیج و ناراحت‌کننده‌ای را تماشا می‌کند، ممکن است با تسلط بر اعصاب خود از تنش‌های عصبی و عواقب ناگوار آن رهایی یابد؛ درحالی‌که کودک هیجانی و عصبی‌مزاج امکان کم‌تری برای مقاومت دارد.
صحنه‌های جنایی و خشونت‌آمیز، روش‌های جنایت‌کارانه را به کودکان می‌آموزد. این صحنه‌ها، هم عمل جنایت را به کودک کینه‌توز القا می‌کند و هم اجرای آن را تأیید می‌کند؛ زیرا کودک را به انجام دادن پرخاشگری،
خشونت و جنایت وامی‌دارد. توجه و
علاقه زیاد به تماشای صحنه‌های جنایت و خشونت‌آمیز
روح انسان دوستی، هم‌دردی، و همکاری با مردم را در کودک از بین می‌برد.
بنابراین ضروری است که ماهیت برنامه‌های تصویری از خشونت و بدآموزی‌ها خالی باشد.
از تبدیل شدن برنامه تصویری به عنوان یک سرگرمی همیشگی و
عادت جلوگیری شود. تبدیل شدن برنامه‌های تلویزیونی به عادت و تماشای بیش از حد سرگرمی‌ها برای کودکان دبستانی و نوجوانان، از طریق تداخل با مهارت‌های خواندن آن‌ها باعث پایین آمدن سطح درسی آنان می‌شود. در تحقیقی معلوم شد کودکان آمریکایی که با تلویزیون بزرگ می‌شوند، هر قدر بیش‌تر تلویزیون تماشا کنند، در خواندن ضعیف‌تر می‌شوند و ظاهراً تلویزیون جای خواندن را می‌گیرد و کم‌تر به وسایل ارتباط جمعی نوشتاری علاقه نشان می‌دهند.
مدت زمان تماشای برنامه‌های تصویری برای کودکان و نوجوانان باید کنترل شود. مدت زمانی که کودکان می‌توانند در شبانه‌روز از برنامه‌های تصویری ـ اعم از
تلویزیون،
کامپیوتر و
ویدیو ـ استفاده نمایند، فقط دو ساعت است.
کتاب‌ها و سی‌دی‌های موجود در این زمینه، عبارت‌اند از:
آموزش نماز به همراه تصاویر انیمیشنی و چند
داستان آموزنده درباره
نماز و توضیح
احکام نماز، مرکز توزیع دفتر تبلیغات.
آموزش
روخوانی قرآن کریم به همراه سرگرمی، بازی و مسابقه ویژه
کودکان و مجموعه تواشیح و سخنان گوهر بار
معصومین (علیهم‌السّلام) درباره قرآن در یک سی‌دی، دفتر تبلیغات.
برای کودکان و
نوجوانان درباره احکام،
آموزش قرآن، داستان‌های قرآنی، سرگرمی‌های قرآنی، انتشارات دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم.
کتاب روش‌های پرورش احساس مذهبی (نماز) در کودکان و نوجوانان، نوشته دکتر غلام‌علی افروز، انجمن اولیا و مربیان، تهران، ۱۳۷۴ ش.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «آموزش مسائل دینی با استفاده از سی‌دی و نوار»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۱۱/۰۵.
