ذکر
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: ذکر،
دعا،
قرآن،
نماز،
عبادت،
یاد خدا.
پرسش: در «الا بذکر الله تطمئن القلوب»، آیا مقصود تنها یاد ساده خداوند و تلاوت عادی قرآن می‌باشد، یا این‌که ویژگی‌های دیگری نیز باید در نظر گرفته شود؟
پاسخ: ذکر به معنای یاد کردن، بر
زبان راندن است و در کلمات عارفان به معنای؛ یاد کردن، مواظبت بر
عمل، حفظ،
طاعت، نماز، قرآن و ... آمده است.
ذکر به معنای یاد کردن، بر زبان راندن، به یاد آوردن، آوازه،
ثنا ، دعا، ورد و ... است.
و در کلمات عارفان به معنای؛ یاد کردن، مواظبت بر
عمل، حفظ،
طاعت، نماز، قرآن و ... آمده است.
از آن‌جا که ذکر از جمله عبادت‌های
خداوند است؛ مانند دیگر عبادت‌ها به اقسام متعددی تقسیم می‌شود؛ نظیر ذکر عام و ذکر خاص؛ ذکر عام اختصاص به موجود معینی ندارد؛ بلکه در هر چیزی یافت می‌شود؛ یعنی تمام اشیا با یاد خدا به سر می‌برند.
قرآن با آن‌که یکی از بزرگ‌ترین مصادیق یاد خداست، اما یاد خدا منحصر در آن نیست. از طرفی ذکر خدا این نیست که فقط نام خدا را در ذهنمان بیاوریم و خواندن قرآن به‌تنهایی نیز آرامش‌بخش نیست؛ بلکه باید با ویژگی‌هایی باشد؛ مانند:
«تَقْشَعِرُّ مِنْهُ جُلُودُ الَّذینَ یَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ ثُمَّ تَلینُ جُلُودُهُمْ وَ قُلُوبُهُمْ إِلی ذِکْرِ اللَّهِ ذلِکَ هُدَی اللَّهِ یَهْدی بِهِ مَنْ یَشاء؛
کتابی که آیاتش (در لطف و
زیبایی و عمق و محتوا) همانند یکدیگر است آیاتی مکرر دارد (با تکراری شوق‌انگیز) که از شنیدن آیاتش لرزه بر اندام کسانی که از پروردگارشان می‌ترسند می‌افتد؛ سپس برون و درونشان نرم و متوجه ذکر خدا می‌شود. این
هدایت الهی است که هرکس را بخواهد با آن راه‌نمایی می‌کند.»
مؤمن، با شنیدن آیات
عذاب خوف دارد، و با شنیدن آیات
رحمت امیدوار می‌شود. از شنیدن آیات قرآن لرزه بر اندام خاشعان از پروردگار می‌افتد (و مو بر تنشان راست می‌شود) سپس پوست و قلبشان، برون و درونشان نرم و آماده پذیرش ذکر خدا می‌گردد، و آرام و مطمئن می‌شود.
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «ذکر»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۵/۴.
