• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

کلمات غیر عربی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


کلیدوواژه: کلمات غیر عربی، قرآن .
پرسش: آیا در قرآن کلمات غیر عربی وجود دارد؟ تنها کلمه ترکی که در قرآن آمده چیست؟ در کدام سوره و آیه قرار دارد؟
پاسخ:


در مورد اینکه چرا قرآن به زبان عربی نازل شده است، پاسخ «نزول قرآن به زبان عربی»، سؤال ۴۲۶ را مطالعه کنید.

در اینکه آیا در قرآن کلمات غیر عربی وجود دارد یا نه؟ دیدگاه‌های مختلفی از سوی مفسران و دانشمندان علوم قرآن ی مطرح شده است که عده‌ای از آنها اساساً منکر ورود هرگونه واژگان غیر عربی در قرآن شده‌اند و گروهی هم آن را پذیرفته‌اند.
[۱] بدوی، عبد الرحمن، سیدی، سیدحسین، دفاع از قرآن در برابر آرای خاورشناسان، ص ۱۹۲ ـ ۱۹۵، به‌نشر، مشهد، چاپ اوّل، ۱۳۸۳ ش.


اما همگی بر وجود اعلام (نام‌های خاص غیر عربی) معترف‌اند.
[۲] الحفناوی، محمدابراهیم، دراسات أصولیة فی القرآن الکریم، ص ۶۵ و ۶۶، مکتبة و مطبعة الاشعاع الفنیة، القاهرة، ۱۴۲۲ ق.



بدون تردید قرآن کریم به زبان عربی نازل شده است؛ اما باید به این حقیقت توجه داشت که هیچ زبان معتبر و مهمی را نمی‌توان یافت که کلماتی از زبان‌های دیگر در آن وارد نشده باشد. منتها لغات خارجی در چهارچوب زبان اصلی و تحت قواعد و ضوابط آن تغییر می‌یابند و رفته‌رفته جزو زبان اصلی به‌حساب می‌آیند. زبان عربی هم از این قاعده مستثنا نیست و در طی قرون قبل از اسلام به‌تدریج کلماتی از زبان‌های اقوام همسایه و همجوار مانند حبشی، مصری، ایرانی، رومی و... در آن راه یافته و به شکل کلمات عربی و تحت قواعد آن در آمده است.
[۳] صافی، محمود بن عبدالرحیم، الجدول فی اعراب القرآن، ج ۱۲، ص ۳۷۷ و ۳۷۸، دار الرشید، مؤسسة الإیمان، دمشق‌، بیروت، چاپ چهارم، ۱۴۱۸ ق.
[۴] معرفت، محمدهادی، علوم قرآنی، ص ۳۳۱ ـ ۳۳۴ مؤسسه فرهنگی التمهید، قم، چاپ چهارم، ۱۳۸۱ ش.
[۵] مصباح یزدی، محمدتقی، قرآن‌شناسی، ج ۱، ص ۸۶، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، قم، چاپ دوم، ۱۳۸۰ ش.
[۶] جمعی از نویسندگان، آشنایی با قرآن، ص ۳۰، انتشارات امیرکبیر، تهران، چاپ چهارم، ۱۳۸۲ ش.


بنابراین، در قرآن کریم واژه‌هایی وجود دارد که در اصل، غیر عربی بوده‌اند، سپس در میان عرب‌ها نیز مرسوم گشته و در قرآن بکار برده شدند. و این واژه‌ها، کلماتی ناآشنا برای آنها نبوده و نمی‌توان اینها را کلمات تماماً غیر عربی دانست.

۵.۱ - دیدگاه سیوطی

جلال‌الدین سیوطی نیز واقع شدن کلمات غیر عربی در قرآن را قوی دانسته و می‌گوید:« حکمت واقع شدن این الفاظ در قرآن آن است که متضمن علوم اولین و آخرین و خبر از همه چیز است، پس باید که اشاره به انواع لغت‌ها و زبان‌ها در آن واقع گردد تا احاطه آن به همه چیز تمام باشد، پس در قرآن، از هر لغتی، شیرین‌ترین و آسان‌ترین آنها و آنکه از همه بیشتر در بین عرب‌ها به کار می‌رود، انتخاب شده است».
[۷] سیوطی، جلال‌الدین، الإتقان فی علوم القرآن، ج ۱، ص ۴۲۶، دار الکتاب العربی، بیروت، چاپ دوم، ۱۴۲۱ ق.    


اکنون درباره‌ پرسش مطرح شده باید گفت؛ برخی گفته‌اند واژه‌ «غساق» در آیه‌ شریفه‌ « هذا فَلْیَذُوقُوهُ حَمیمٌ وَ غَسَّاقٌ »،
[۸] ص (۳۸)، آیه ۵۷؛ «این نوشابه‌ حمیم و غسّاق است دو مایع سوزان و تبره‌رنگ که باید از آن بچشند!».    
یک کلمه تُرکی است.
[۹] آلوسی، سید محمود، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم، تحقیق:عطیة، علی عبدالباری، ج ۱۲، ص ۲۰۶، دارالکتب العلمیة، بیروت، چاپ اول، ۱۴۱۵ ق:«و من الغریب ما قاله الجوالیقی و الواسطی أن الغساق هو البارد المنتن بلسان الترک».    


به‌هر‌حال، ویژگی سخن قرآن نسبت به سایر زبان‌ها و زبان عربی این است که برترین مرتبه‌ فنون سخن در آن رعایت شده است؛ ازاین‌رو کلام خدا هم از سایر زبان‌ها و هم از زبان متداول عربی ممتاز شده است؛ در عین اینکه براساس همان قواعد زبان عرب می‌باشد.
[۱۰] دامن پاک مقدم، ناهید، بررسی نظریه عرفی بودن زبان قرآن، ص ۳۹، نشر تاریخ و فرهنگ، تهران، چاپ اول، ۱۳۸۰ ش.
و وجود این‌گونه کلمات در قرآن کریم، منافاتی با عربی بودن قرآن ندارد.
[۱۱] مصباح یزدی، محمدتقی، قرآن‌شناسی، ج ۱، ص ۸۶، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، قم، چاپ دوم، ۱۳۸۰ ش.


۱. ↑ بدوی، عبد الرحمن، سیدی، سیدحسین، دفاع از قرآن در برابر آرای خاورشناسان، ص ۱۹۲ ـ ۱۹۵، به‌نشر، مشهد، چاپ اوّل، ۱۳۸۳ ش.
۲. ↑ الحفناوی، محمدابراهیم، دراسات أصولیة فی القرآن الکریم، ص ۶۵ و ۶۶، مکتبة و مطبعة الاشعاع الفنیة، القاهرة، ۱۴۲۲ ق.
۳. ↑ صافی، محمود بن عبدالرحیم، الجدول فی اعراب القرآن، ج ۱۲، ص ۳۷۷ و ۳۷۸، دار الرشید، مؤسسة الإیمان، دمشق‌، بیروت، چاپ چهارم، ۱۴۱۸ ق.
۴. ↑ معرفت، محمدهادی، علوم قرآنی، ص ۳۳۱ ـ ۳۳۴ مؤسسه فرهنگی التمهید، قم، چاپ چهارم، ۱۳۸۱ ش.
۵. ↑ مصباح یزدی، محمدتقی، قرآن‌شناسی، ج ۱، ص ۸۶، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، قم، چاپ دوم، ۱۳۸۰ ش.
۶. ↑ جمعی از نویسندگان، آشنایی با قرآن، ص ۳۰، انتشارات امیرکبیر، تهران، چاپ چهارم، ۱۳۸۲ ش.
۷. ↑ سیوطی، جلال‌الدین، الإتقان فی علوم القرآن، ج ۱، ص ۴۲۶، دار الکتاب العربی، بیروت، چاپ دوم، ۱۴۲۱ ق.    
۸. ↑ ص (۳۸)، آیه ۵۷؛ «این نوشابه‌ حمیم و غسّاق است دو مایع سوزان و تبره‌رنگ که باید از آن بچشند!».    
۹. ↑ آلوسی، سید محمود، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم، تحقیق:عطیة، علی عبدالباری، ج ۱۲، ص ۲۰۶، دارالکتب العلمیة، بیروت، چاپ اول، ۱۴۱۵ ق:«و من الغریب ما قاله الجوالیقی و الواسطی أن الغساق هو البارد المنتن بلسان الترک».    
۱۰. ↑ دامن پاک مقدم، ناهید، بررسی نظریه عرفی بودن زبان قرآن، ص ۳۹، نشر تاریخ و فرهنگ، تهران، چاپ اول، ۱۳۸۰ ش.
۱۱. ↑ مصباح یزدی، محمدتقی، قرآن‌شناسی، ج ۱، ص ۸۶، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، قم، چاپ دوم، ۱۳۸۰ ش.


پایگاه اسلام کوئیست.    


رده‌های این صفحه : قرآن شناسی | کلمات و حروف قرآن
جعبه ابزار