پیروی پیامبر از مردم هنگام مشورت
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)،
مسلمان، تبعیت،
ایمان، پیروی،
قرآن.
پرسش: بنابر تصریح قرآن، مسلمانان موظف‌اند که از رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) پیروی کنند، نه آن‌که پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) پیرو آنان باشد. پس چرا حضرتشان با مسلمانان
مشورت کرده و خواسته‌های آنان را می‌پذیرفت؟
پاسخ اجمالی: رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)
وحی را به مردم ابلاغ می‌کرد و در این مسیر هیچ تسامحی نداشت، ایمان آورندگان واقعی نیز خواسته‌ای در تضاد با خواست خدا و رسولش نداشتند با این وجود مسلمانان و
اصحاب پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)، گاهی نظراتی را در قالب پیشنهاد و مشورت با حضرتشان مطرح می‌کردند که اگر در راستای مصالح و منافع امت اسلامی بود، پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) آنها را می‌پذیرفت.
پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) مامور بود تا آنچه را که از طریق وحی به او می‌رسد، به مردم ابلاغ کند و در این مسیر هیچ‌گونه تسامحی در کارش وجود نداشت و همه مسلمانان موظف به اطاعت از پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) بودند. ایمان آورندگان به آن‌حضرت، البته با جان و مال در برابر دستورات او مطیع بودند؛ چرا که فرامین او را از جانب
خدای متعال، و به صلاح و رستگاری خویش می‌دانستند؛ همان‌گونه که آیه‌ای از قرآن می‌فرماید: «...وَ ما آتاکُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَ ما نَهاکُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا... ؛
به آنچه پیامبر خدا برایتان آورده، عمل کنید و از انجام آنچه نهیتان کرده، خودداری نموده و تقوای خدا پیشه کنید.»
در همین راستا، مسلمانان و ایمان آورندگان واقعی خواسته‌ای در تضاد با خواسته‌های خدا و رسولش نداشتند تا مشکلی پیش آید.
با این وجود مسلمانان و
اصحاب پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)، گاهی نظراتی را در قالب پیشنهاد و مشورت با حضرتشان مطرح می‌کردند که اگر در راستای مصالح و منافع امت اسلامی بود، پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) آنها را می‌پذیرفت و چنین پذیرشی در تضاد با آیه مورد نظر نخواهد بود؛ چرا که رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) در این موارد نیز بر اساس آیه «...وَ شاوِرْهُمْ فِی الْاَمْر»؛
در حقیقت به فرمان الهی عمل می‌کرد، اما در نهایت و بعد از اتمام مشورت، باز هم تنها این تصمیم پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) بود که باید مورد عمل قرار می‌گرفت.
پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) در مسائل مختلف اجتماعی و اجرایی؛ در
جنگ و
صلح و امور مهم جامعه، به مشورت با یاران می‌نشست، تا برای مردم الگو باشد؛ حضرتشان بویژه برای رای افراد تاثیرگذار ارزش خاصی قائل بود، تا آن‌جا که گاهی از رای خود برای احترام آنها، صرف نظر می‌نمود، چنان‌که نمونه آن‌را در
جنگ احد مشاهده کردیم، آن‌جا نظر پیامبر بر دفاع شهری بود، اما نظر اکثریت بر دفاع در خارج شهر و در منطقه احد بود.
گفتنی است که پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) دیگر خواسته‌های مشروع مردم را که گاهی جنبه شخصی نیز داشت در حد امکان می‌پذیرفت؛ مثلاً اگر کسی از آن‌حضرت دعوت می‌نمود تا افتخار میزبانی‌اش را داشته باشد، آن‌حضرت به مهمانی‌اش می‌رفت.
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «پیروی پیامبر از مردم هنگام مشورت»، تاریخ بازیابی۱۳۹۹/۱۲/۲۵.
