پناه بردن حضرت مریم به خدا از انسان پرهیزگار
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: حضرت مریم (سلام‌الله‌علیها)،
پرهیزگار،
تمثل،
جبرئیل،
سوره مریم.
پرسش: با آن‌که انسان باید از افراد فاسد به
خدا پناه ببرد نه از افراد پرهیزگار، چرا حضرت مریم (سلام‌الله‌علیها) خطاب به فرشته‌ای که در برابرش مجسم شد، گفت: «اگر پرهیزگاری، از تو به خدا پناه می‌برم»؟!
پاسخ اجمالی: مفسران در این مطلب چند احتمال را مطرح کرده‌اند: برخی معتقدند: جمله "اِنْ کُنْتَ تَقِیًّا"، از قبیل توصیف‌کردن طرف مقابل به وصفی است که خود مخاطب ادعا می‌کند که دارای آن است لذا معنای این جمله به این بازگشت می‌کند که من از تو به خدای رحمان پناه می‌برم، اگر تو ادعای با تقوا بودن داشته باشی و یا گمان می‌کنی که باتقوایی!؛ برخی دیگر معتقدند؛ مریم از دو زاویه این عبارت را بر زبان آورد. یکی آن‌که: اراده خود را تقویت کند و در دل آن مرد ترس بیندازد. دیگر آن‌که: به او بفهماند که عمل او مخالف
تقوا و پرهیزگاری است و...
هنگامی که حضرت مریم (سلام‌الله‌علیها) میان خود و مردم پرده کشید، تا چیزی مانع
اخلاص او در
عبادت نشود، و کسی او را از خدا به خود مشغول ندارد، در این هنگام، جبرئیل در شکل انسانی بی‌عیب و نقص بر مریم ظاهر شد. مریم (علیه‌السّلام) از شدت وحشتی که از حضور جبرئیل بر وی عارض شده بود، مبادرت به سخن کرد و گفت: «قالَتْ اِنِّی اَعُوذُ بِالرَّحْمنِ مِنْکَ اِنْ کُنْتَ تَقِیًّا؛
من از تو، به خدای رحمان پناه می‌برم اگر پرهیزگاری!»
مریم (سلام‌الله‌علیها) به گمان آن‌که این فردی که در برابرش ظاهر شده، نیت بدی دارد؛ خود را به پناه خدای رحمان سپرد تا
رحمت عامه الهی را که هدف نهایی بندگان مخلص است متوجه خود سازد.
حضرت مریم، هم زنی
شجاع بود و هم
مؤمن و به خوبی می‌دانست که در چنین موقعیتی چه رفتاری داشته باشد. پس رو به آن مرد کرد و گفت: اگر تو پرهیزگار (تقی) باشی به خدا پناه می‌برم.
حال در این‌که منظور مریم از جمله «اگر پرهیزگاری» چیست، مفسران احتمالاتی را مطرح کرده‌اند:
• مهم‌ترین احتمال آن است که اگر مریم این پناهندگی خود را مشروط به جمله "اِنْ کُنْتَ تَقِیًّا" نمود، از قبیل توصیف‌کردن طرف مقابل به وصفی است که خود مخاطب ادعا می‌کند که دارای آن است؛ چون می‌دانیم که تقوا ویژگی نیکی است که به خصوص در جوامع مذهبی، هر انسانی (حتی فرد بی‌تقوا) دوست دارد که دیگران او را با این ویژگی بشناسند و معمولاً کمتر افرادی در این جوامع هستند که به بی‌تقوایی خود اعتراف و افتخار کنند!؛ لذا معنای این جمله به این بازگشت می‌کند که من از تو به خدای رحمان پناه می‌برم، اگر تو ادعای با تقوا بودن داشته باشی و یا گمان می‌کنی که باتقوایی!
پس این آیه نظیر خطاب‌های موجود در آیاتی مانند: «وَ اتَّقُوا اللَّهَ اِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ»
و «وَ عَلَی اللَّهِ فَتَوَکَّلُوا اِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ»
است که توصیه می‌کند، اگر
ایمان دارید، تقوا داشته باشید و بر خدا
توکل کنید، با آن‌که می‌دانیم که مؤمنان واقعی، هم تقوا دارند و هم توکل و نیازی نیست که به آنها توصیه شود.
• برخی معتقدند؛ مریم از دو زاویه این عبارت را بر زبان آورد. یکی آن‌که: اراده خود را تقویت کند و در دل آن مرد ترس بیندازد. دیگر آن‌که: به او بفهماند که عمل او مخالف تقوا و پرهیزگاری است.
• همچنین گفته‌اند که «اِن» حرف نفی است و به عبارتی معنای سخن حضرت مریم این است که تو پرهیزگار نیستی که به خلوت من وارد شدی و به من نگاه می‌کنی. اگر تو تسلیم و مطیع فرمان خداوندی، از پیش من خارج شو و متعرض من نشو.
• از آن‌جا که مریم زنی متقی و پرهیزگار بود، و بر اساس سخن
امام علی (علیه‌السّلام) که فرمود: «علمت انّ التّقی ینهی التّقیّ عن المعصیة؛
دانسته‌ام که پرهیزگار نهی می‌کند پرهیزگار را از نافرمانی»، مریم نیز به آن مرد گفت؛ اگر تو به صفت
ورع و تقوا آراسته‌ای و ترس خدا را در دل داری، از نزد من بیرون شو. خلاصه این‌که این کلام نهایت مبالغه در
عفاف است؛ یعنی اگر پرهیزگاری، من از تو پناه به خدا می‌برم، تا چه رسد به آن‌که چنین نباشی.
• بعضی گفته‌اند که «تقی» نام فرد بدکار و شروری در آن زمان بود، و از آن‌جا که مریم وضعیت او را شنیده بود، گمان کرد که او همان مرد است؛ لذا از شر او به خدای سبحان پناه برد.
• گفته شده است که «تقی» مردی بسیار
عادل در آن زمان بود، و مریم خطاب به آن فرد گفت: اگر تو در پاکی مانند تقی هستی، من از تو به خدای رحمان پناه می‌برم.
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «پناه بردن حضرت مریم به خدا از انسان پرهیزگار»، تاریخ بازیابی۱۴۰۰/۱/۳۱.
