وعده حوریان بهشتی به مؤمنان
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: حوریان، زنان بهشتی، مؤمنان، معاد جسمانی، معاد روحانی، نعمت‌های بهشتی.
پرسش: چرا خدای متعال حوریان و زنان بهشتی را به انسان مؤمن وعده داده است، مگر چه ایرادی داشت فقط به تکامل و رشد معنوی و روحی وعده می‌داد؟
پاسخ: معاد و زندگی انسان در عالم آخرت محدود به حیات روحی نیست؛ بلکه زندگی روحانی و جسمانی است؛ لذا لازم است که خداوند از هر گونه مواهب و لذاید ـ اعم از جسمانی و روحانی ـ بندگان صالح خود را بهره‌مند سازد و به همین جهت برای
مؤمنان، گذشته از نعمت‌ها و لذایذ روحانی، نعمت‌ها و لذایذ جسمانی نیز قرار داده است
پس این‌که
خداوند نعمت‌های بهشتی را جسمانی و روحانی آفریده، برای این است که بندگانش خواست‌ها و سلیقه‌ها و گرایش‌ها و علاقه‌های مختلف و متعدد دارند؛ برخی تمام لذات‌ها را در همان لذات جسمانی و حوریان بهشتی می‌بینند. برخی دیگر به اندازه‌ای بلند‌همت‌اند که مواهب بهشتی برایشان ناچیز است و پیوسته خواهان تماشای جلوه جمال دل‌آرای حضرت دوست هستند و کمتر از آن را برای خود اندک می‌دانند.
در پاسخ به سؤال مزبور باید گفت: اولاً:
معاد و زندگی انسان در
عالم آخرت محدود به حیات روحی نیست؛ بلکه زندگی روحانی و جسمانی است؛ لذا لازم است که خداوند از هر گونه مواهب و لذاید ـ اعم از جسمانی و روحانی ـ بندگان صالح خود را بهره‌مند سازد و به همین جهت برای
مؤمنان، گذشته از نعمت‌ها و لذایذ روحانی، نعمت‌ها و لذایذ جسمانی نیز قرار داده است. بی‌تردید اگر پاداش‌های خداوند تنها به امور معنوی و روحانی محدود می‌شد و از نعمت‌های جسمانی (نظیر
حوریان بهشتی) خبری نمی‌بود، در واقع مؤمنان از بخشی از نعمت‌ها و لذت‌ها محروم می‌ماندند، درحالی‌که نیاز داشتند یا علاقه داشتند که آنها را نیز داشته باشند.
یکی از صاحب‌نظران ضمن بحث مبسوطی در این باره می‌گوید: از نظر
قرآن مجید، معاد هم جنبه جسمانی دارد و هم جنبه روحانی؛ چراکه
انسان در آن صحنه با جسم و
روح حاضر می‌شود و طبعاً باید در هر دو جنبه غرق مواهب و
برکات الهی شود، آنهایی که نعمت‌های بهشتی را معنوی و روحانی می‌پندارد یا تنها
پاداش و لذایذ معنوی و روحانی را کافی می‌دانند، در حقیقت از این نکته غافل‌اند که انحصار نعمت‌های بهشتی به نعمت‌های روحانی مفهومش نفی
معاد جسمانی است که برخلاف صریح قرآن است و اصولاً جسم و روح دو همزاد به هم پیوسته‌اند؛ همان‌گونه که در این
جهان جدا از یک‌دیگر نمی‌توانستند به تکامل ادامه دهند. در آن جهان نیز برای بهره‌گیری از مواهب الهی جدا از یک‌دیگر نمی‌توانند باشند و در نتیجه در
بهشت باید هر دو جنبه جسمی و روحی انسان از نظر لذت بردن تأمین شود و تنها لذایذ روحی کافی نیست.
پس اگر
خداوند پاداش مؤمنان را تنها محدود به امور معنوی و روحی می‌کرد، اولین مشکل آن بود که مؤمنان از برخی لذاید (یعنی لذایذ جسمانی) محروم می‌شدند.
ثانیاً: چه‌بسا مؤمنانی هستند که
اعمال و عبادت‌های مختلف را برای رسیدن به نعمت‌هایی نظیر حوریان بهشتی و باغ‌هایی که میوه‌های رنگارنگ دارند و قصرهای کذایی انجام می‌دهند؛ لذا حکیم
بوعلی سینا در تعریف
زاهد و
عابد می‌گوید:
«کسی که از متاع
دنیا و مواهب آن دوری می‌کند، زاهد نامیده می‌شود و کسی که بر انجام عبادت‌ها مواظب است، عابد نامیده می‌شود ... و
زُهد نزد غیر عارفان نوعی معامله است؛ گویا زاهد با اعراض از متاع دنیا می‌خواهد به متاع برتر در
آخرت برسد، چه این‌که
عبادت نزد غیر عارفان نوعی معامله است؛ گویا عابد با انجام اعمالی در دنیا می‌خواهد به پاداش‌هایی در آخرت دست یابد».
و خواجه طوسی در شرح کلام بوعلی می‌گوید:
عابد و زاهد مانند تاجران اهل معامله هستند و برای اجرت کار می‌کنند و می‌خواهند در آخرت به خواست‌های روحی و جسمی خود برسند.
بنابراین اگر
خداوند پاداش را به امور معنوی و روحی محدود می‌کرد، این عده افراد در واقع از حقشان محروم می‌شدند یا لااقل به اهداف مورد نظرشان نمی‌رسیدند.
پس این‌که خداوند نعمت‌های بهشتی را جسمانی و روحانی آفریده برای این است که بندگانش خواست‌ها و سلیقه‌ها و گرایش‌ها و علاقه‌های مختلف و متعدد دارند؛ برخی تمام لذات‌ها را در همان لذات جسمانی و حوریان بهشتی می‌بینند.
برخی دیگر به اندازه‌ای بلند‌همت‌اند که مواهب بهشتی برایشان ناچیز است و پیوسته خواهان تماشای جلوه جمال دل‌آرای حضرت دوست هستند و کمتر از آن را برای خود اندک می‌دانند.
۱. امام خمینی (رحمة‌الله‌علیه)، چهل حدیث، ص۴۳ و ۷۳ (بلکه همه آن کتاب) نشر آثار امام خمینی (رحمة‌الله‌علیه)، ۱۳۷۸ش.
۲. ناصر مکارم، پیام قرآن، ج۵ (معاد ۱)، ص۳۵۲، نشر مدرسه امیرالمؤمنین (علیه‌السلام)، قم، ۱۳۷۷ ش.
۳. ناصر مکارم تفسیر نمونه، مجلات: ۱۸ ص۲۲۸، ۲۲ ص۴۳۸، ۲۴ ص۴۵۷، ۲۳ ص۲۱۷، ۸ ص۳۸، ۱۰ ص۱۹۶، ۲۲ ص۴۹۸، ۲۰ ص۴۰۵، ۲۱ ص۳۲۳ و ۲۱۰، ۱۱ ص۹۰، دارالکتب الاسلامیه تهران، ۱۳۷۸ش.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «وعده حوریان بهشتی به مؤمنان»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۸/۰۳/۲۷.
