وظایف متقابل رهبر و مردم
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلید واژه: پیروان ولایت، دولت ، ملت
پرسش: وظیفه پیروان ولایت چیست؟
پاسخ:
علی (ع) وظايف متقابل
رهبر و مردم را چنين بيان مي كند :أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّ لِي عَلَيْكُمْ حَقّاً وَ لَكُمْ عَلَيَّ حَقٌّ فَأَمَّا حَقُّكُمْ عَلَيَّ فَالنَّصِيحَةُ لَكُمْ وَ تَوْفِيرُ فَيْئِكُمْ عَلَيْكُمْ وَ تَعْلِيمُكُمْ كَيْ لَا تَجْهَلُوا وَ تَأْدِيبُكُمْ كَيْ مَا تَعْلَمُوا وَ أَمَّا حَقِّي عَلَيْكُمْ فَالْوَفَاءُ بِالْبَيْعَةِ وَ النَّصِيحَةُ فِي الْمَشْهَدِ وَ الْمَغِيبِ وَ الْإِجَابَةُ حِينَ أَدْعُوكُمْ وَ الطَّاعَةُ حِينَ آمُرُكُم،
اي مردم، همانگونه كه من بر شما حقي دارم، شما نيز بر من حق داريد. حق شما بر من آن است كه همواره در رهنمودهاي خالصانه نسبت به شما بكوشم. و در تأمين رفاه در زندگي همگاني، تمامي وسايل ممكن را فراهم سازم. و در
تربیت و
تعلیم همگان در سطح گسترده كوتاه نيايم. و در نظارت بر
رفتار و كردار شما - بر نهج حق - پيوسته
هوشیار و هشداردهنده باشم.
و أما
حق من بر شما آن است كه در
پیمان خود نسبت به ولي امر وفادار باشيد، و در كاستيها و ناهمگونيها كه أحياناً پيش مي‌آيد، خالصانه پيش‌قدم شويد، در
حضور و
غیاب دولتمردان در رفع و
تذکر دادن به مسؤ‌ولين مربوط بكوشيد. و دستورات صادره را در تمامي ابعاد سياستگذاري دولت، با جان و دل پذيرا باشيد. و هرگاه - در پيش‌آمدها - فرا خوانده شويد، بي‌درنگ اجابت كنيد.
در كلام
مولا امیر مؤ‌منان(ع) درباره حقوق
دولت بر مردم به چهار أمر تأكيد شده است:
مردم در برابر پيماني كه با رهبر بسته‌اند بايد
وفادار باشند. زيرا با بيعتي كه انجام داده‌اند متعهد شده‌اند تا تمامي امكانات خود را در
اختیار دولت
حاکم قرار دهند و او را در تمامي ابعاد كشورداري ياري رسانند و در هيچ بُعدي كه ياري آنان نياز است كوتاه نيايند. دولت آنگاه قدرتمند است كه بالهاي نيرومند مردمي تكيه‌گاه او باشد. و آيه "و أنفقوا في سبيل‌ا و لا تلقوا بأيديكم اًلي التهلكة"
به همين
حقیقت اشارت دارد. يعني از هرگونه
مساعدت شايسته در راه پيشرفت و اقتدار نظام بكوشيد، وگرنه با دست خود، مايه نابودي خود را فراهم كرده‌ايد.
دومين حق دولت بر مردم، خيرخواهي همگان براي دولتمردان، چه در حضور و چه در غياب آنان. آحاد ملت بايد همواره خيرخواه دولتمردان خدمتگزار باشند و چنانچه
نقص و كاستي در كارشان يافتند، يا دريافتند كه خطري آنان را تهديد مي‌كند، مشفقانه با خود آنان در ميان بگذارند. البته دولتمردان هم بايستي براي دريافت اين نوع گزارشها، راه را براي مردم باز گذارده باشند تا مردم بتوانند مستقيماً گفته خود را با آنان درميان بگذارند، بدين معني كه واسطه‌ها نتوانند پيامهاي دريافتي را، آن‌گونه كه خود
صلاح مي‌دانند در اختيار مسؤ‌ولان فوق بگذارند.
خيرخواهي در
حضور و غياب بدين معنا است كه از حالت دوگونگي بپرهيزند، اين‌گونه نباشد كه در حضور، اظهار اخلاص كرده و در غياب بي‌تفاوت باشند. مردم، هرگاه به دولتمردان، با اين ديد بنگرند كه افرادي خدمتگزار ملت‌اند و در جهت تأمين
مصالح آنان مي‌كوشند (البته اين دولتمردانند كه بايد اين جهت را عملاً به اثبات رسانده باشند) در اين صورت مردم از هرگونه خيرخواهي و تذكرات سازنده دريغ نمي‌ورزند، و همواره در تثبيت و استحكام پايه‌هاي دولت و نظام
حاکم مي‌كوشند.
مسأله «نصح الأ‌ئمة» يكي از مهمترين
واجبات عبادي - سياسي آحاد ملت است كه در دستورات به آن تاكيد شده است.
هنگام فراخواني آمادگي كامل خود را نشان دهيد.
سومين حق
دولت بر
ملت ، اجابت بدون تعلل است. دولت هرگاه در نيازهاي خود بويژه در رفع مشكلات، مردم را به همكاري فرا خواند، بايد همگي، هر كس به اندازه وُسع و توانايي خود، اين
دعوت را لبيك گويد. دولت به‌تنهايي و بدون كمك مردمي نمي‌تواند در رفع مشكلات موفق شود تا آنگاه كه آحاد و گروههاي مردمي، با تمامي توان او را ياري رسانند. و هرگز بهانه‌جويي نكنند و از انجام خدمات محوله سر باز نزنند. همانگونه كه
بنی‌اسرائیل در برابر فرمان
حضرت موسی عذرتراشي كردند و گفتند: "فَاذْهَبْ أَنتَ وَرَبُّكَ فَقَاتِلا إِنَّا هَاهُنَا قَاعِدُونَ"
تو و خدايت در رفع مشكلات بكوشيد، ما اينجا آرميده‌ايم تا آنگاه كه راه هموار شد با تو مي‌آييم. زيرا سخت از مشكلات پيش آمده هراسيده بودند "اِن فيها قوماً جبارين"
(گروهي گردنكش در پيش رو داريم) يعني: مشكلات بسيار دشوار سر راه داريم و ما توان همكاري در رفع آنها را نداريم. و بدين بهانه رسوا، از همكاري با
رهبر دلسوز خود حضرت موسي، سر باز زدند.
بدين معنا: پس از آنكه مردم، دولت را صالح دانستند و با او
پیمان بستند، بايستي در تمامي برنامه‌ريزي‌هاي دولت - كه حتماً در جهت
تأمین مصالح امت و با
مشورت با كارشناسان مردمي و با اخلاص پي‌ريزي شده - فرمانبردار باشند. و هرگونه تعلل در انجام دستورات پذيرفته نيست
سایت مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
