واسع
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: واسع، موسع،
خدا،
علیم.
پرسش: صفات واسع و موسع خداوند را توضیح دهید؟
دو صفت «واسع (گسترده/ گشایش‌گر)» و «موُسِع (گستراننده/ دارا)»،
اسم فاعل از ریشه «وسع» اند که بر متضادّ تنگی و سختی دلالت می‌کند، و «وُسع» به معنای بی‌نیازی و فایده و گشایش و نیرومندی است. عبارت «وَسَّع اللّه علیه رزقه»، یعنی: خدا روزیِ او را گستراند و زیاد کرد.
در قرآن کریم، برگرفته‌ها از ریشه «وسع»، هفده بار به خدای متعال نسبت داده شده است و صفت «واسع»، هفت بار همراه با صفت «علیم (دانا)»، یک بار همراه با صفت «حکیم (فرزانه)»، و یک بار به صورت «وَاسِعُ الْمَغْفِرَةِ؛
(گسترده آمرزش)» به‌کار رفته است. صفت «موسع» نیز یک بار در این آیه به‌کار رفته است: «وَ السَّمَاءَ بَنَیْنَـهَا بِاَیْیْدٍ وَ اِنَّا لَمُوسِعُونَ؛
و
آسمان را با توانمندی، بنیاد نهادیم و ماییم گشایش‌گران».
در آیات و احادیث، صفت «واسع»، گاه به چیزی نسبت داده شده است، مثل: «وَاسِعُ الْمَغْفِرَةِ؛
گسترده آمرزش است»، «وَسِعَ کُلَّ شَیْ‌ءٍ عِلْمًا؛
دانش او هر چیزی را فراگرفته است»، «وسعت رحمته کلّ شی‌ء؛ رحمت او هر چیزی را فرا گرفته است». در این صورت، واسع بودن، بر وسعت و گستردگی و تنگ نبودن
مضافٌ‌الیه (موضوع وسعت) دلالت می‌کند. مثلاً در موارد مذکور، بر نامحدود بودن
دانش خدا و گستردگی
آمرزش و
رحمت او دلالت می‌کند.
و گاه صفت «واسع» بدون اضافه شدن به چیزی به‌کار می‌رود، مثل: «الجواد الواسع». در این مورد، «واسع» را می‌توان به معنای کسی که از هر جهت فاقد تنگی و نقص است، و به معنای بی‌نیاز مطلق در نظر گرفت و می‌توان آن را به معنای گشایش‌گری خدا از هر جهت (از جمله: رحمت، آمرزش،
دانش و توانایی) تفسیر کرد، و می‌توان الف و لامِ «الواسع» را به معنای عهد گرفت و در مورد یاد شده، «الجواد الواسع» را به معنای گشایش‌گری در بخششِ بدون عوض دانست.
حدیث‌نت، برگرفته از مقاله «واسع» تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۱۲/۱۹.
