نقش آتش در زندگی دنیا و آخرت
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: دین اسلام،
آتش،
عذاب.
پرسش: آیا آتش در دین اسلام، تنها نمادی از عذاب است و یا آنکه (مانند برخی ادیان دیگر) نوعی فضیلت و ویژگی معنوی نیز برای آن در نظر گرفته شده است؟!
پاسخ اجمالی: در دین اسلام آتش نیز مانند دیگر نعمتهای الهی است و دلیل وجود ندارد که
مسلمانان مانند
مجوس به آتش احترام ویژه بگذارند بلکه افرادی که نوعی تقدس برای «آتش» در نظر می‌گیرند، با عنوان (عبدة النار) مورد توبیخ قرار گرفته‌اند.
معادل واژه «آتش» در زبان عربی «نار» است. آتش یکی از اصلی‌ترین و مهم‌ترین ابزار زندگی بشر از ابتدا تا به امروز بوده، و هنوز نیز از مؤثرترین وسائل مورد استفاده در بسیاری از صنایع است؛ آتش یکی از مخلوقات عالم ماده، و از نعمتهای الهی برای عموم بشریت در این
دنیا بوده و به عنوان مهم‌ترین وسیله عذاب
مشرکان،
کافران،
منافقان،
مستکبران و... در
آخرت نیز معرفی شده است.
«...مَنْ یُشْرِکْ بِاللَّهِ فَقَدْ حَرَّمَ اللَّهُ عَلَیْهِ الْجَنَّةَ وَ مَاْواهُ النَّار».
«وَ اتَّقُوا النَّارَ الَّتی اُعِدَّتْ لِلْکافِرین»
«اِنَّ الْمُنافِقینَ فِی الدَّرْکِ الْاَسْفَلِ مِنَ النَّار».
قرآن کریم علاوه بر هشدارهایی که جهت وارد نشدن به
آتش جهنم داده است، این ماده را به عنوان نعمتی بزرگ برای انسان‌ها، به آنان یادآور می‌شود: «اَ فَرَاَیْتُمُ النَّارَ الَّتی تُورُون؛
آیا به آتشی که آن‌را می‌افروزید توجه کرده‌اید؟»
چنان‌که ملاحظه می‌شود،
خدا توجّه ما را به چیزهای خاصی (جنین، مرگ، آب و آتش) جلب می‌کند، و خصوصیت و تمایز آنها تنها به این نیست که برای انسان از مهم‌ترین و آشکارترین چیزها هستند، یا از بزرگ‌ترین تجلّیات خدا در آفرینش محسوب می‌شوند، بلکه از آن‌جهت است که چندان مورد توجه و اهتمام ما قرار نمی‌گیرند، و ما را به تذکر و پند گرفتن برنمی‌انگیزند، و ما به آنها مانند چیزهای فراوان که به آنها عادت کرده‌ایم نگاه می‌کنیم، چه از وقتی که به دنیا آمده‌ایم با آب و آتش و مانند اینها سر و کار داشته‌ایم، ولی آیا هیچ درباره نیازمندی خودمان به آنها‌اندیشیده‌ایم؟ و در این‌که چرا خدا آنها را فراوان در اختیار ما قرار داده است؟ و اگر آنها نباشند چه خواهد شد؟ و....
قرآن کریم در ادامه می‌فرماید: «نَحْنُ جَعَلْناها تَذْکِرَةً وَ مَتاعاً لِلْمُقْوِین»؛
یعنی ما این آتش را تذکره و یادآور آتش بزرگ دیگری قرار دادیم، پس هر گاه آن‌را بیننده‌ای ببیند یاد
جهنّم نموده و از آن به خدا پناه برد.
و نیز آن‌را منفعتی برای بشریت قرار دادیم.
در مواردی نیز آتش به عنوان نشانی از یک نور بزرگ‌تر اعلام شده است، آن‌جا که
موسی (علیه‌السّلام) هنگام بازگشت از سرزمین مدین به همراه خانواده‌اش هنگام شب در صحرای سینا به راه افتاد و راه را گم کرد در این هنگام موسی از دور آتشی را دید و به خانواده‌اش گفت: شما‌اندکی درنگ کنید تا من به سوی آن آتش بروم و شعله‌ای از آن بیاورم و یا از آن آتش راه را پیدا کنم: «...اِذْ رَای ناراً فَقالَ لِاَهْلِهِ امْکُثُوا اِنِّی آنَسْتُ ناراً».
موسی آن را نار دید و نور بود •••• زنگی‌ای دیدیم شب را حور بود
چون عنایتها برو موفور بود •••• نار می‌پنداشت و خود آن نور بود
او درخت موسی است و پر ضیا ••• نور خوان نارش مخوان باری بیا
در این‌جا اگرچه موسی (علیه‌السّلام) به ظاهر آتشی را می‌دید، ولی در حقیقت نوری بود برای وارد شدن به وادی مقدس و رسیدن به
مقام رسالت و
کلیم الله شدن.
به هر تقدیر، آتش یک از نعمتهای خدا برای زندگی بشر است که اگر از آن استفاده درست شود، وسیله نجات خواهد بود، اما همین آتش می‌تواند وسیله هلاکت و نابودی و سرانجام وسیله عذاب الهی در آخرت و
قیامت باشد و می‌دانیم که در قرآن کریم، بارها برای سخن گفتن از جهنم، با تعبیر «نار» و یا همان «آتش» یاد شده است.
تمام آنچه گفته شد ناظر به این واقعیت بود که انسان‌ها باید در «آتش» نیز مانند دیگر نعمتهای الهی بیاندیشند، اما غیر از این، دلیلی که نشانگر آن باشد که مسلمانان هم باید مانند ادیان دیگری نظیر مجوسیان به «آتش» احترام بیش از‌اندازه بگذارند وجود نداشته، بلکه افرادی که نوعی تقدس ویژه را برای «آتش» در نظر می‌گیرند، با عنوان (عبدة النار) مورد توبیخ قرار گرفته‌اند.
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «نعمت دنیایی بودن آتش» تاریخ بازیابی۱۳۹۹/۱۰/۲۴.
