نجات یافتن حضرت یونس از بیابان بی آب و علف
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: حضرت یونس (علیه‌السلام)، بیابان،
تسبیح،
استغفار،
سوره صافات،
سوره قلم.
پرسش: در
قرآن آمده است: «ما در حالی که ناخوش بود، او را به بیابان رساندیم» (سوره صافات آیه ۱۴۵)؛ و «اگر نعمت پروردگارش نبود، در حین بد حالی به صحرایی بی‌آب و گیاه می‌افتاد» (سوره قلم، آیه ۴۹) بالاخره یونس به بیابان رسید یا نرسید؟
پاسخ: با دقت در این آیات دو احتمال به وجود خواهد آمد: اول: این‌که، حضرت یونس (علیه‌السلام) چون مشمول
رحمت خدا نشد، به بیابان افکنده شد! دوم: آن‌که، ایشان مشمول رحمت خدا شده و به همین دلیل در بیابان افکنده نشد! ولی با اندکی دقت در آیه دوم به این نکته پی خواهیم برد که پروردگار اعلام فرموده که اگر رحمت پروردگار او را فرا نمی‌گرفت با حالتی نکوهیده به ساحل افکنده می‌شد. حال آن‌که مشمول رحمت پروردگار شده است.
آیه‌ای در قرآن وجود دارد که بیانگر آن است که حضرت یونس (علیه‌السّلام) بعد از مدتی که در دهان نهنگ بود، با حالتی نحیف به ساحلی بیابانی و بدون آب و علف افکنده شد: «فَنَبَذْناهُ بِالْعَراءِ وَ هُوَ سَقیمٌ؛
(به هر حال ما او را رهایی بخشیدیم و) او را در یک سرزمین خشک خالی از گیاه افکندیم در حالی که بیمار بود».
آیه‌ای دیگر نیز اعلام می‌دارد که اگر نعمت پروردگارش او را فرا نمی‌گرفت در حالی که شایسته نکوهش بود، به ساحلی بیابانی افکنده می‌شد: «لَوْ لا اَنْ تَدارَکَهُ نِعْمَةٌ مِنْ رَبِّهِ لَنُبِذَ بِالْعَراءِ وَ هُوَ مَذْمُوم؛
و اگر رحمت خدا به یاریش نیامده بود، (از شکم ماهی) بیرون افکنده می‌شد در حالی که نکوهیده بود!».
این پرسش به وجود می‌آید که بر اساس آیه اول، یونس پیامبر (علیه‌السّلام) به بیابان افکنده شد و بر اساس آیه دوم، اگر
نعمت خدا او را فرا نمی‌گرفت، به بیابان افکنده می‌شد. حال در نگاه اول با مقایسه این دو آیه، یکی از دو احتمال به وجود خواهد آمد:
اول: این‌که، چون مشمول رحمت خدا نشد، به بیابان افکنده شد!
دوم: آن‌که، مشمول رحمت خدا شده و به همین دلیل در بیابان افکنده نشد!
همان‌گونه که ملاحظه می‌کنید، هر کدام از این دو احتمال با یکی از این آیات منافات خواهد داشت، پس چه باید کرد تا ناسازگاری میان این دو آیه برطرف شود؟!
در پاسخ باید گفت که: میان دو آیه، منافاتی وجود ندارد؛ زیرا با اندکی دقت در آیه دوم به این نکته پی خواهیم برد که پروردگار اعلام فرموده که اگر رحمت پروردگار او را فرا نمی‌گرفت با حالتی نکوهیده به ساحل افکنده می‌شد. بر‌این‌اساس، اگر فرض را بر آن قرار دهیم که ایشان با حالتی غیر نکوهیده به ساحل افکنده شد (که واقعاً نیز همین‌طور بود) هم آیه اول و هم آیه دوم معنای صحیح و هماهنگی خواهد داشت و می‌دانیم که حتی اگر این پیامبر الهی در ابتدای بلعیده شدن توسط نهنگ، سزاوار اندکی ملامت بود،
اما بعد از
استغفار و
تسبیح او در آن حالت دشوار، (فَلَوْ لا اَنَّهُ کانَ مِنَ الْمُسَبِّحین؛
پس اگر نه این بود که او (در مدت عمرش و در شکم ماهی) از تسبیح‌گویان بود.) هنگام پایان این آزمایش سخت، دیگر نکوهشی متوجه او نبوده، بلکه رحمت پروردگار او را فرا گرفته و ایشان با آکنده‌شدن از مزایای این رحمت (که یکی از آنها روئیده شدن گیاهی در کنار او بود
فصل نوینی را در زندگی خویش آغاز نمود. همان‌طور که
خداوند در قرآن می‌فرماید: «ما دعای او را اجابت کردیم و از غم و اندوه نجاتش دادیم و این‌گونه مؤمنان را نجات می‌دهیم».
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «نجات یافتن حضرت یونس از بیابان بی آب و علف»، تاریخ بازیابی۱۴۰۱/۳/۱۰.
