• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

نبرد امام علی با عمرو بن عبدود

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: عمرو بن عبدود، امام علی، پیامبر خدا.

پرسش: ماجرای نبرد امام علی (علیه‌السّلام) با عمرو بن عبد‌ود چه بود؟

پاسخ اجمالی: در روز جنگ خندق عمرو بن عبدود از خندق عبور کرد و دائم فریاد میزد و هماورد می‌طلبیت، زمانی که پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌واله) فرمود کسی جواب او را بدهد فقط امام علی (علیه‌السّلام) با شجاعت اعلام آمادگی کرد در نهایت عمرو به دست مبارک امام علی (علیه‌السّلام) به قتل رسیدند و باعث شادی سپاه اسلام گردید.



هنگامی که بنی‌نضیر از اطراف مدینه رفتند (گروهی به خیبر و گروهی به شام)، سران آنها به تحریک مشرکان پرداختند و آنان را به هم پیمانی با یهود و فراهم آوردن سپاه از تمام قبایل و حمله به مدینه با یاری یهودیان ترغیب کردند.
چنین شد که سپاهی بزرگ، متشکّل از ده هزار نفر از تمام مخالفان حکومت نوبنیاد پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌واله)، گِرد آمد و راهی مدینه شد. از‌این‌رو، این نبرد، عنوان «نبرد احزاب» به خود گرفت.
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌واله)، در چگونگی رویارویی با دشمن، با یارانش به رایزنی پرداخت. سلمان، پیشنهاد کرد که در ورودی مدینه، «خندق» کَنده شود تا دشمن، زمین‌گیر شود. این پیشنهاد، پذیرفته شد و پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) به یارانش فرمان کَندن خندق را داد و خود نیز برای این کار، همکاری نمود.
سپاه دشمن که با غرور و نخوت تمام به سوی مدینه می‌تاخت، حدود یک ماه پشت خندق، حدود یک ماه زمین‌گیر شد و به لحاظ تدارکاتی، سخت در تنگنا قرار گرفت.
روزی عمرو بن عبدوَد با تنی چند از پیکارجویان و شجاعان پُرآوازه دشمن، از خندق گذشتند. و در مقابل سپاه اسلام قرار گرفته، هماورد طلبیدند ولی کسی پاسخشان نداد. این درخواست، بارها تکرار شد.آوازه عمرو، همه را ترسانده بود. نَفَس‌ها در سینه حبس بود و کسی فریادهای مستانه عمرو را پاسخ نمی‌داد. پیامبر خدا فرمود: «فردی به پا خیزد و شرّ او را کم کند.»
جز علی (علیه‌السلام)، کسی برنخواستچون علی (علیه‌السّلام) در برابر عمرو قرار گرفت، پیامبر خدا، آن جمله جاودانه را فرمود که:
«برز الایمان کله الی الشرک کله؛ همه ایمان در برابر همه شرک ایستاده است.»
علی (علیه‌السلام)، با حمله‌ای برق‌آسا و پس از نبردی سخت، عمرو را از پای درآورد و فریاد «اللّه اکبر» در صحنه نبرد پیچید و همراهان عمرو پا به فرار نهادند.و سپاه احزاب، با همه هیمنه و شکوهِ خیالی از هم پاشید.


حضور امام علی (علیه‌السّلام) و نقش والای وی را در این نبرد می‌توان بدین‌گونه بر شمرد:
۱.چون عمرو بن عبدود و همراهانش از محلّ باریک خندق گذشتند، علی (علیه‌السّلام) با گروهی در آن جا مستقر شدند تا مشرکان دیگر نگذرند.
۲.حادثه قتل عمرو بن عبدِوَد، چنان مهم و سرنوشت ساز بود که پیامبر خدا فرمود:
مبارزه علی بن ابی‌طالب با عمرو بن عبدِ وَد در جنگ خندق، از همه اعمال امّتم تا روز قیامت، برتر است.
و در روایت دیگری گفت:
بی‌گمان، ضربت‌زدن علی به عمرو در جنگ خندق با عبادت انس و جن برابری می‌کند.
این قهرمان بزرگ عرب، به هنگام کشته شدن با ناامیدی، آب دهان به صورت علی (علیه‌السّلام) ‌انداخت و ایشان، مخلصانه ایستاد و در کشتن او درنگ کرد تا عملش ذرّه‌ای شائبه غضب نداشته باشد.
۳.امام (علیه‌السّلام) ، پس از کشتن عمرو و فرار همراهانش آنان را تعقیب کرد و نوفل بن عبد‌اللّه را به قتل رساند.
۴.علی (علیه‌السّلام)، چون پای عمرو را قطع کرد و او را از پای درآورد، خاک‌خواری و هراس بر سرِ لشکر شرک پاشید و آنان را در آستانه فروپاشی و شکست قرار داد.
۵.علی (علیه‌السّلام)، عمرو بن عبدوَد را کشت امّا کریمانه از زره‌گران قیمت او گذشت، که علی (علیه‌السّلام) «شمشیر در پی حق می‌زد» و نه جز آن.این همه والایی و بزرگی و کرامت از دیده‌ها پنهان نماند و حتّی خواهر عمرو، آن را ستود.



۱. طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، ج۲، ص۵۷۴.    
۲. ابن‌هشام حمیری، عبدالملک، السیرة النبویة، ج۳، ص۲۰۲.    
۳. ابن اثیر جزری، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۲، ص۶۷.    
۴. واقدی، محمد بن عمر، المغازی، ج۲، ص۴۷۰.    
۵. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ اسلام، ج۲، ص۱۶۳.    
۶. یعقوبی، احمد بن ابی‌یعقوب، تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۵۰.    
۷. بیهقی، ابو‌بکر، السنن الکبری، ج۹، ص۲۲۳، ح۱۸۳۵۰.    
۸. واقدی، محمد بن عمر، المغازی، ج۲، ص۴۷۰.    
۹. ابن‌هشام حمیری، عبدالملک، السیرة النبویة، ج۳، ص۲۰۳.    
۱۰. مفید، محمد بن محمد، الارشاد، ج۱، ص۱۰۰.    
۱۱. ابن ابی‌الحدید، ابوحامد عبد‌الحمید، شرح نهج البلاغة، ج۱۹، ص۶۱.    
۱۲. کراجکی، محمد بن علی، کنز الفوائد، ج۱، ص۱۳۷.    
۱۳. سیدابن طاووس، علی بن موسی، الطرائف، ص۳۵.    
۱۴. دیلمی، حسن بن محمد، ارشاد القلوب، ج۲، ص۶۴.    
۱۵. ابن ابی‌جمهور احسائی، محمد بن علی، عوالی اللئالی، ج۴، ص۸۸، ح۱۱۳ وفیه «الکفر» بدل «الشرک»..    
۱۶. طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، ج۲، ص۵۷۴.    
۱۷. ابن اثیر جزری، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۲، ص۶۷.    
۱۸. ابن‌هشام حمیری، عبدالملک، السیرة النبویة، ج۳، ص۲۰۳.    
۱۹. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر، ج۲، ص۲۹۲.    
۲۰. کراجکی، محمد بن علی، کنز الفوائد، ج۱، ص۱۳۷.    
۲۱. طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، ج۲، ص۵۷۴.    
۲۲. ابن‌هشام حمیری، عبدالملک، السیرة النبویة، ج۳، ص۲۰۲.    
۲۳. ابن اثیر جزری، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۲، ص۹۷.    
۲۴. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر، ج۲، ص۲۹۰.    
۲۵. مفید، محمد بن محمد، الارشاد، ج۱، ص۹۸.    
۲۶. اربلی، علی بن عیسی، کشف الغمه عن معرفه الائمه، ج۱، ص۲۰۷.    
۲۷. نیشابوری، محمد بن عبدالله، المستدرک علی الصحیحین، ج۳، ص۳۴، ح۴۳۲۷.    
۲۸. خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۱۳، ص۱۹، ح۶۹۷۸.    
۲۹. حاکم حسکانی، عبیدالله بن عبدالله، شواهد التنزیل لقواعد التفضیل، ج۲، ص۱۴، ح۶۳۶.    
۳۰. ابن شهر آشوب، محمد بن علی، المناقب، ج۳، ص۱۳۸.    
۳۱. دیلمی، شیرویه بن شهردار، الفردوس بماثور الخطاب، ج۳، ص۴۵۵، ح۵۴۰۶.    
۳۲. دیلمی، حسن بن محمد، ارشاد القلوب، ج۲، ص۱۹.    
۳۳. ابن ابی‌جمهور احسائی، محمد بن علی، عوالی اللئالی، ج۴، ص۸۶، ح۱۰۲.    
۳۴. سیدابن طاووس، علی بن موسی، الطرائف، ص۵۱۹.    
۳۵. مفید، محمد بن محمد، الارشاد، ج۱، ص۱۰۲.    
۳۶. طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، ج۲، ص۵۷۴.    
۳۷. مفید، محمد بن محمد، الارشاد، ج۱، ص۱۰۵.    
۳۸. یعقوبی، احمد بن ابی‌یعقوب، تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۵۰.    
۳۹. کراجکی، محمد بن علی، کنز الفوائد، ج۱، ص۱۳۸.    
۴۰. مفید، محمد بن محمد، الارشاد، ج۱، ص۱۰۷.    
۴۱. نیشابوری، محمد بن عبدالله، المستدرک علی الصحیحین، ج۳، ص۳۶، ح۴۳۳۰.    



سایت‌ حدیث‌نت، برگرفته از مقاله «نبرد امام علی با عمرو بن عبدود» تاریخ بازیابی۱۳۹۹/۵/۵.    






جعبه ابزار