منظور از پیوند ازدواج هنگام برپایی قیامت

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

کلیدواژه: قیامت، زوجیت، نفس، تزویج، سوره تکویر.

پرسش: اینکه بعد از برپایی قیامت، مردم به صورت زوج‌زوج رده‌بندی می‌شوند، معنایش چیست (با توجه به آیاتی مانند «واِذَا النُّفُوسُ زُوِّجَت»)؟!

پاسخ اجمالی: بنا‌بر آیه ۷ سوره تکویر خداوند متعال انسان‌ها را در روز قیامت در گروه‌های هم‌روش و هم‌صنف خود که شایسته آنند همراه و زوج قرار می‌دهد. برخی مفسرین منظور از تزویجی که در آیه آمده را ازدواج نفوس پاک با همسران بهشتی و برخی دیگر این همراه را انسان‌های هم کیش او می‌دانند و ...

---

شایسته هر انسانی است که در گروه‌ متناسب با خود جای گرفته و با افرادی گرد آید که با او در یک راه و روش هستند و از آن‌جا که انسان، یک موجود اجتماعی است، نشست و برخاست با هم‌نشین مناسب، از آرزوها و امیدهای او می‌باشد، چنانچه مولوی در مثنوی می‌گوید:
گر لب دمساز خود را جفتمی ••• همچو نی ناگفتنی‌ها گفتمی
انسان‌ها در دنیا به دنبال افراد و گروه‌های متناسب با خود هستند و در آخرت نیز پروردگار، آنان را در گروه‌های هم‌روش و هم‌صنفی قرار خواهد داد که شایسته آنند.
در همین راستا قرآن کریم در آیات ابتدایی سوره تکویر، در زمینه مقدمات برپایی قیامت می‌فرماید: در آن‌هنگام که خورشید بی‌فروغ شود؛ ستارگان فرو ریزند؛ کوه‌ها به حرکت درآیند؛ باارزش‌ترین اموال به دست فراموشی سپرده شود و در آن‌هنگام که دریاها برافروخته شوند، آن‌گاه می‌فرماید: و هنگامی که افراد زوج‌ زوج شوند: «واِذَا النُّفُوسُ زُوِّجَت».

---

برای این آیه تفسیرهای گوناگونی از سوی مفسران ارائه شده است که به برخی از آنها اشاره می‌شود:
• «نفس» که مفرد واژه «نفوس» است، به معنای روح آمده است؛ یعنی آن هنگامی که ارواح انسان‌ها که با مرگ از بدن‌ها جدا شده بود، به اجساد برمی‌گردد و با آنها جفت می‌شود. بر اساس این نظریه منظور از «تزویج نفوس» بازگشت روح به بدن است.
• هنگامی که صالحان با صالحان، بدکاران با بدکاران و... محشور می‌شوند. بر خلاف دنیا که همه با هم آمیخته‌اند؛ گاه انسان مؤمن، با همسایه کافر و مشرک زندگی می‌کند و همسر صالح، با ناصالح، اما در قیامت که یوم الفصل و روز جدایی‌ها است، این صفوف کاملاً از هم جدا می‌شوند و هر گروه هم‌فکر و هم‌صنفی با صنف خویش محشور خواهند شد.
• منظور از تزویجی که در آیه مورد بحث آمده، ازدواج نفوس پاک با همسران بهشتی است، چنان‌که در جایی دیگر فرمود: «لَهُمْ فِیها اَزْواجٌ مُطَهَّرَةٌ».
• «واِذَا النُّفُوسُ زُوِّجَت»؛ یعنی نفوس را با اعمالشان از خیر و شرّ جفت می‌کنند.
• قتاده می‌گوید؛ منظور از «وَاِذَا النُّفُوسُ زُوِّجَتْ»، این است که انسان‌ها بر اساس دین و آیین خود محشور می‌شوند؛ یهودی با یهودی، مسیحی با مسیحی‌ و....
• منظور پیوستن آثار اعمال به انسان است؛ توضیح این‌که مناسب‌تر از هر چیزی به نفس که مبدا حرکت و عمل است، آثار و اعمالی‌ است که از منشا فکر و غرائز صادر می‌شود. این آثار و اعمال که نخست سازنده ملکات و در نتیجه صورت باقی نفس است، در محیط خارج شخص (که نفوس دیگران و طبیعت اثرپذیر است) به صورت‌های مختلف، باقی و ثابت می‌ماند، همان‌گونه که قدرت‌ها و آثار طبیعی پس از صدور از اصل منشأ خود و ترکیب با عناصر دیگر، به صورت‌های ترکیبی مخصوص کامل و آثار مناسب با آن درمی‌آید و در نهایت با صورت کامل و مشخص به اصل و منشأ قدرت برمی‌گردد، آثار صورت‌های فکری و عملی انسان در صفحات ماده گیرنده و دارنده نیز ضبط می‌گردد و دست توانای زمان که پیوسته صفحاتی را می‌گشاید و به هم می‌پیچد، از آن عکس برمی‌دارد. تا همین‌که عناصر سازنده طبیعت تجزیه شد و به عنصر اصلی برگشت و عنصر اصلی دگرگون گردید و امتداد زمان و مکان از میان رفت، این آثار که به صورت قدرت باقی درآمده و خود منشأ آثاری شده، به رابطه علیّت، یا اصل خود که همان نفس انسانی است، پیوسته شود و شخصیت باقی انسان را پدید آورد و از این ترکیب نهایی، آثاری بروز می‌نماید که صورت بهشت یا دوزخ می‌باشد.
• مراد از تزویج نفوس، پیوستن آثار اعمال به صورت کامل به انسان است؛ توضیح این‌که بسیاری از اعمال انسان به صورت ملکات، قرین و آمیخته با نفس آدمی شده، در دنیا و عالم برزخ با وی خواهد بود، اما برخی از اعمال (اعم از حسنات و سیئات) پس از مرگ به حسابش نوشته می‌شود؛ می‌تواند معنای آیه این باشد که این اعمال با اعمال قبلی به صورت کامل در آن روز بر وی عرضه می‌شود و این است معنای «وَاِذَا النُّفُوسُ زُوِّجَتْ».

---