معنای حروف مقطعه
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: حروف مقطعه.
پرسش: معنای
حروف مقطعه قرآن چیست؟
پاسخ: حروف مقطعه حروفی‌اند که در اول بعضی از سوره‌ها می‌آیند و معنای مستقلی ندارند. در تفسیر این حروف آرای مختلفی گفته شده است که رأی درست‌تر این است که این حروف رمزند و
پیامبر و
اولیا از آن مطلع‌اند. جمله «
صراط علی حق نمسکه» گفته بعضی
محققان است و منشأ روایی ندارد.
در ابتدای ۲۹ سوره از سوره‌های قرآن، یک یا چند حرف از
حروف الفبا وجود دارد که مجموعاً ۷۸ حرف است که با حذف مکررات ۱۴ حرف می‌شود؛ یعنی نصف حروف هجاء که ۲۸ حرف است. این حروف را «حروف مقطعه»، یا «حروف نورانی» گویند.
درباره حروف مقطعه آرا و نظریات گوناگونی ارائه شده است که به بعضی از آنها اشاره می‌کنیم:
این حروف اشاره است به این‌که این
کتاب آسمانی با آن عظمت و اهمیتی که تمام سخنوران
عرب و غیر عرب را متحیر ساخته، و دانشمندان را از معارضه با آن عاجز نموده است، از همان حروف "الفبا" و کلمات معمولی که در اختیار همگان قرار دارد، ترکیب یافته است.
حروف مقطعه از متشابهات قرآن است که هرگز قابل حل نبوده و از جمله مجهولات مطلق است و راه
علم به آن، کاملاً بر مردم بسته است.
این حروف، صرفاً حروف مجرده هستند و هیچ رمز و اشاره و معنایی جز خاصیت آوایی ندارند. حکمت آوردن این حروف در اوایل سوره‌ها از محدوده الفاظ و اصوات تجاوز نمی‌کند و آوای این حروف در آن روزگار هنگام
تلاوت قرآن، موجب جلب توجه حاضرین بوده تا به
قرآن گوش فرادهند؛ زیرا معاندین پیوسته در این صدد بودند که سر و صدا ایجاد کنند تا نوای قرآن به گوش رهگذران عرب نرسد.
این حروف نشانه بیشتر به کار رفتن حروف مزبور در کلمات آن سوره است و یک
معجزه است.
بدرالدین رزکشی گوید: یکی از اسرار دقیق این حروف آن است که بیشترین کلمات هر سوره با همان حرفی که در ابتدای آن واقع شده ترکیب یافته‌اند؛ مثلاً حرف "ق " در هریک از سوره‌های "ق" و"حم عسق" ۵۷ بار تکرار شده است و نسبت به آن حروف دیگر این سوره بیشتر است؛ به جز سوره "شمس"، "قیامت"، " فلق".
یک دانشمند مصری براساس این نظر محاسبه‌های پیچیده‌ای را توسط رایانه انجام داده و نتیجه گرفته است که این حروف نشانه غلبه آن در کلمات آن سوره است و این خود یک معجزه است.
این حروف به منظور سوگند به کار رفته‌اند.
سوگند خوردن به این حروف بدان سبب است که اصل کلام در تمام زبان‌ها بر پایه این حروف است.
میان این حروف و محتوای سوره‌های مربوط، رابطه‌ای وجود دارد؛ زیرا با تدبر در سوره‌هایی که با
حروف مقطعه مشابه افتتاح شده، در‌می‌یابیم که این سوره‌ها از حیث محتوا متشابه به یکدیگرند.
برخی از این حروف مقطعه علامت اختصاری و اشاره به اسمی از اسمای حسنای الاهی و برخی نیز رمز اشاره به نام
پیامبر اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ است. هریک از نام‌های الاهی مرکب از چند حرف است و از هر نامی حرفی گزینش شده و به‌صورت ناپیوسته در ابتدای برخی سور قرآن قرائت می‌شود.
جویریه از سفیان الثوری روایت کرده است که:به جعفر بن محمد بن علی بن الحسین ـ علیه‌السلام ـ عرض شد:ای پسر رسول خدا معنای این کلمات از کتاب خداوند متعال که می‌فرماید:"الم" و... چیست؟
امام صادق ـ علیه‌السلام ـ فرمود:معنای "الم" که در اول سوره بقره است، "
انا الله الملک " است و اما "الم" که در ابتدای سوره آل‌عمران است، معنایش "
انا الله المجید " است و...
این حروف اجزای اسم اعظم الاهی است.
این حروف به تعداد آیات سوره‌ها اشاره داشته باشد.
حروف مقطعه هر سوره، نام همان سوره است؛ چنان‌که سوره‌های "یس"، "طه"، "ص"، و هرکدام به نام حروف مقطعه خود موسوم شده است.
این حروف اشاره به مدت بقای
امت اسلامی دارد.
این حروف برای مرزبندی بین سوره‌ها و نشانه انقضای سوره قبلی و شروع سوره بعدی است.
این حروف به‌منزله خلاصه و پیام اجمالی محتوای سوره است.
این حروف، ناظر به نام کسانی است که نسخه‌هایی از
قرآن را در اختیار داشتند؛ مثلاً (س) ناظر به نام سعدبن ابی‌وقاص است.
این حروف رموزی هستند میان خدا و
رسول که کسی از آن آگاهی ندارد. رأی مختار محققان این است.
امام صادق ـ علیه‌السلام ـ فرمود:"الم"، رمز و اشاره‌ای است میان خدا و حبیب او
محمد ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ خواسته تا کسی جز او بر آن آگاه نگردد آن را به‌صورت حروف درآورده تا آن رموز را از چشم اغیار دور نگاه دارد و تنها بر دوست روشن و ظاهر سازد.
از ترتیب
حروف مقطعه در کنار هم، کلمات و عبارت‌های متعددی به دست می‌آید که ا شخاص اهل فکر و نظر با توجه به اعتقادات و ذوق و سلیقه خود با استفاده از این حروف تفأل به مطالب مورد علاقه خود زده‌اند؛ مثلاً بدرالدین زرکشی گوید: از ترکیب این حروف می‌توان این جمله را ساخت. «نص حکیم قاطع له سر» و
فیض کاشانی (ره) جمله «
صراط علی حق نمسکه» (راه
حضرت علی راه
حق است به آن تمسک می‌کنیم) را استفاده کرده است
و...؛ اما هیچ‌کدام از این جملات منشأ روایتی ندارند.
پایگاه اسلام کوئیست.
