معنای تسخیر خورشید و ماه برای انسان
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: زمین،
آسمان،
ماه،
خورشید،
تسخیر،
قرآن.
پرسش: معنای تسخیر چیست و آیا صحیح است که بگوییم آسمان‌ها و زمین در تسخیر انسان است؟
پاسخ اجمالی: یکی از معانی «تسخیر» در فرهنگ قرآن به معنای مهیا ساختن و در خدمت منافع و مصالح انسان قرار دادن اشیا است؛ مانند تسخیر خورشید و ماه، برای انسان به این معنا که نفع و کار‌کرد این مخلوقات در راستای منافع انسان باشد.
خدای متعال در آیات متعدد خطاب به انسان می‌فرماید: خورشید و ماه و ستارگان و دریاها و
روز و
شب و آنچه را که در زمین و آسمان‌ها است، مسخر شما گردانیم.
به عنوان نمونه: «وَ سَخَّرَ لَکُمُ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ دائِبَیْنِ وَ سَخَّرَ لَکُمُ اللَّیْلَ وَ النَّهارَ».
«وَ سَخَّرَ لَکُمْ ما فِی السَّماواتِ وَ ما فِی الْاَرْضِ جَمِیعاً مِنْهُ».
آنچه از مجموع این آیات به دست می‌آید این است که «تسخیر» در فرهنگ قرآن دو معنا دارد: یکی مهیا ساختن و در خدمت منافع و مصالح انسان قرار دادن؛ مانند تسخیر خورشید و ماه، و دیگری تسلط انسان و زمام اختیارش در دست بشر بودن؛ مانند تسخیر کشتی‌ها و دریاها و زمین و این‌گونه نیست که در همه مواردی که بر اساس قرآن، چیزی به تسخیر آدمی درآمده، انسان قدرت داشته باشد تا بر جریان طبیعی حیات، اعمال نفوذ کرده و تاثیرگذار باشد و به عنوان نمونه، خورشید مسخر شده را چون یک کشتی مسخر شده به مسیر دلخواه خویش هدایت کند!
تسخیر خورشید این است که با نورافشانی، انواع گیاهان و محصولات کشاورزی را می‌رویاند، محیط زندگانی را از میکروب‌ها و آفات پاک می‌کند، با طلوع هر روزه شادی و نشاط می‌آفریند. روشنایی روز، انسان را به حرکت و تلاش دعوت می‌کند؛ گرمی و حرارت می‌آفریند و در همه جا جنبش و حرکت ایجاد می‌کند و....
ماه، چراغ شب‌های تاریک انسان است،
تقویم طبیعی و جاودانی است،
جزر و مد که بر اثر ماه پیدا می‌شود، بسیاری از مشکلات انسان را می‌گشاید، درختان زیادی را (به خاطر بالا آمدن آب نهرهای مجاور دریاها) آبیاری می‌کند، دریای خاموش و راکد را به حرکت در می‌آورد و از رکود و گندیده شدن حفظ می‌کند و
اکسیژن لازم بر اثر امواج را در اختیار موجودات زنده دریاها می‌گذارد.
بی‌گمان، گردش شب و روز و خورشید و ماه و ستارگان در زندگی انسان نقش مهمی دارند؛ شب و روز باعث تعادل سرما و گرما می‌شوند و خورشید و ماه و ستارگان، همچنان‌که گفته شد، هم در رویش گیاهان و هم در جذر و مدّ دریاها تاثیر دارند و اگر یک ساعت آثار نور و حرارت آن خاموش شود، همه چیز خشک می‌شود و شاید تاثیرهای دیگری هم داشته باشند که بشر هنوز نتوانسته به آنها پی‌ببرد.
بنابر‌این، از نظر قرآن، انسان آن قدر عظمت دارد که تمام پدیده‌های آسمانی و زمینی به فرمان پروردگار مسخر او گشته، یعنی یا زمام اختیارشان به دست انسان است، و یا در خدمت منافع انسان حرکت می‌کنند.
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «معنای تسخیر خورشید و ماه برای انسان»، تاریخ بازیابی۱۴۰۰/۲/۱۲.
