• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

لعن و سلام

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: لعن، سلام، زیارت عاشورا.
پرسش: چرا در زیارت عاشورا اول صد لعن و بعد صد سلام آمده است؟
پاسخ: در مورد دلیل تقدم لعن بر سلام چند احتمال وجود دارد: ۱. تقدم ذکر لعن بر سلام به منظور هماهنگی با شعار اساسی ادیان الاهی، یعنی لا إله إلا الله، است که اعتقاد ناب توحیدی، زمانی تحقق می‌یابد که قبل از آن نفی هر معبود دیگری شده باشد؛ ۲. تقدم ذکر لعن بر سلام به منظور هماهنگی با اصل اخلاقی، تقدم تزکیه و پاک‌سازی بر تحلیه و بهسازی است که حوض وجود آدمی، وقتی از آب صاف ولایت، سیراب خواهد شد که هیچ نوع آلودگی دل‌بستگی به دشمنان ولایت، در آن نبوده باشد؛ ۳. تقدم لعن بر سلام و تکرار بیشتر آن در زیارت عاشورا، نسبت به سلام، بیانگر این واقعیت است که لعن بر قاتلان سیدالشهدا از اهداف عمده زیارت است.



لعن یعنی طلب دوری از رحمت ذات حق تعالی برای افراد لعن‌شده که همان عقوبت و عذاب الاهی است؛ چنان‌که از آیات قرآن کریم بر‌می‌آید.


سلام به ائمه گرچه به معنای طلب نوعی کمال عالی و عاری از هرگونه نقص و ضعف، از ذات حق تعالی برای آن معصومان ـ علیهم‌السلام ـ است، اما بنا بر معنای لغوی آن، بیانگر نوعی ادب و نهایت موافقت با مخاطب مورد سلام هم می‌باشد.
[۳] در ارتباط با سلام‌های قرآن، معنای سلام به معصومان (ع) و چگونگی پاسخ آن، رجوع کنید به: جوادی آملی، عبدالله، ادب فنای مقربان، شرح زیارت جامعه کبیره، ج ۱، از ص ۸۹ ـ ۱۰۷. دفتر انتشارات اسلامی، چاپ چهارم.



در خصوص تقدم لعن بر سلام این احتمال‌های را می‌توان ذکر کرد:

۳.۱ - ۱. احتمال اول

شعار اساسی همه ادیان الاهی، لا اله الا الله است. هیچ فرستاده‌ای را قبل از تو نفرستادیم، مگر این‌که به او این مطلب را وحی کردیم: لا اله الا الله. کسی که نسبت به طاغوت کفر بورزد و ایمان به خدا داشته باشد، در این صورت به ریسمان محکم الاهی چنگ زده است.
پیام این آیات این است که توحید ناب، زمانی حاصل خواهد شد که قبل از آن، هیچ نوع شرکی به آن مشوب نباشد، لعن هم که نوعی برائت است، تقدم دارد بر سلام که نوعی تولی است؛ زیرا همان‌طور که در روایات آمده است، کسی که تولی دارد اما تبری ندارد، همانند آدم یک‌چشم است که فضائل را دیده است؛ ولی رذایل را ندیده است
[۱۰] علامه مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج ۶۵، ص ۶۳ ؟؟؟، المکتب الاسلامیه.
و بنا بر روایتی کسی که تولی دارد؛ اما تبری ندارد، دروغ‌‌گوست.
بنابراین تقدم لعن بر سلام می‌تواند اشاره‌ای و تأکیدی بر این واقعیت دینی مذکور باشد.

۳.۲ - ۲. احتمال دوم

لعن ملعونان به‌خاطر زشتی‌های آنان است و سلام بر معصومان ـ علیهم‌السلام ـ به‌خاطر زیبایی‌های رفتاری آنان است؛ در اسلام خشنودی و ناخشنودی از کاری در حکم انجام آن کار است.
[۱۳] البته آیات و روایات در این زمینه فراوان است، رجوع شود به علت‌های مذمت قرآنی به قوم بنی اسرائیل به‌خاطر اعمال پدران و مادران.
بنابراین اصل اخلاقی که برای خودسازی، اول پلیدی‌ها را باید از خود دور کرد و بعد خوبی‌ها را جلب کرد، در زیارت عاشورا نیز اول پلیدی‌های ملعونان را از دایره کمالات وجود خود دور می‌ریزد تا خوبی‌های معصومان ـ علیهم‌السلام ـ که با سلام حاصل می‌شوند، آلوده به آن پلیدی‌ها نشوند.

۳.۳ - ۳. احتمال سوم

در قرآن کریم، هم لعن آمده و هم سلام؛
[۳۳] و موارد دیگری که در قرآن ذکر شده است؛ اما تعداد افرادی که ملعون واقع شدند و تعداد لعن کنندگان و تعداد آیات مربوط به آنها، بیشتر از موارد سلام می باشد.
همان‌طور که در زیارت عاشورا هم لعن و هم سلام آمده است؛ اما موارد لعن در قرآن و زیارت عاشورا بیش از سلام می‌باشد، از باب مثال در زیارت عاشورا، لعن ۲۱ بار و سلام ۱۲ بار تکرار شده است.


تقدم لعن بر سلام، همانند تکرار بیشتر لعن می‌تواند اشاره به این واقعیت باشد که لعن از اهمیت بیشتری برخوردار است؛ چراکه به‌طور عادت در مقام بیان مطالب آن مطلبی که از اهمیت بیشتری برخوردار می‌باشد هم تکرار می‌شود و هم مقدم ذکر می‌شود.


۱. احزاب (۳۳)، آیه ۵۷.    
۲. آل‌عمران (۳)، آیه ۸۷.    
۳. در ارتباط با سلام‌های قرآن، معنای سلام به معصومان (ع) و چگونگی پاسخ آن، رجوع کنید به: جوادی آملی، عبدالله، ادب فنای مقربان، شرح زیارت جامعه کبیره، ج ۱، از ص ۸۹ ـ ۱۰۷. دفتر انتشارات اسلامی، چاپ چهارم.
۴. انبیاء (۲۱)، آیه ۲۵.    
۵. بقره (۲)، آیه ۱۶۳.    
۶. بقره (۲)، آیه ۲۵۵.    
۷. آل‌عمران (۳)، آیه ۶.    
۸. آل‌عمران (۳)، آیه ۶۲.    
۹. بقره (۲)، آیه ۲۵۶.    
۱۰. علامه مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج ۶۵، ص ۶۳ ؟؟؟، المکتب الاسلامیه.
۱۱. علامه مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج ۲۷، ح ۱۸، ص ۵۸، المکتب الاسلامیه.    
۱۲. علامه مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج ۴۵، ص ۲۹۵، ح ۱، المکتب الاسلامیه؛ امام رضا (ع) فرمود:اگر کسی در مشرق زمین کشته شود و یکی در مغرب زمین از این قتل خشنود شود، شریک آن قتل خواهد بود.    
۱۳. البته آیات و روایات در این زمینه فراوان است، رجوع شود به علت‌های مذمت قرآنی به قوم بنی اسرائیل به‌خاطر اعمال پدران و مادران.
۱۴. بقره (۲)، آیه ۸۸.    
۱۵. بقره (۲)، آیه ۸۹.    
۱۶. بقره (۲)، آیه ۱۵۹.    
۱۷. بقره (۲)، آیه ۱۸۸.    
۱۸. آل‌عمران (۳)، آیه ۶۱.    
۱۹. آل‌عمران (۳)، آیه ۸۷.    
۲۰. نساء (۴)، آیه ۴۶.    
۲۱. نساء (۴)، آیه ۴۷.    
۲۲. نساء (۴)، آیه ۵۲.    
۲۳. نساء (۴)، آیه ۹۳.    
۲۴. نساء (۴)، آیه ۱۱۸.    
۲۵. مائده (۵)، آیه ۱۳.    
۲۶. مائده (۵)، آیه ۶۴.    
۲۷. مائده (۵)، آیه ۷۸.    
۲۸. انعام (۶)، آیه ۵۴.    
۲۹. اعراف (۷)، آیه ۴۶.    
۳۰. یونس (۱۰)، آیه ۱۰.    
۳۱. هود (۱۱)، آیه ۶۹.    
۳۲. رعد (۱۳)، آیه ۲۴.    
۳۳. و موارد دیگری که در قرآن ذکر شده است؛ اما تعداد افرادی که ملعون واقع شدند و تعداد لعن کنندگان و تعداد آیات مربوط به آنها، بیشتر از موارد سلام می باشد.



پایگاه اسلام کوئست.    


رده‌های این صفحه : تفسیر حدیث | حدیث شناسی




جعبه ابزار