قتل عثمان
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: عثمان،
قتل،
عایشه، نعثل.
پرسش: آیا عایشه در قتل عثمان نقش داشته است؟
پاسخ: قتل عثمان حوادث مختلفی را موجب شد؛ از جمله دو
جنگ در زمان
خلافت امام علی (علیه‌السلام) که به بهانه ریخته شدن خون عثمان بوده است. علاوه بر این، موضع افراد مختلف پیرامون عثمان نیز بحث‌های زیادی را به وجود آورد. بسیاری از افراد مخالف عثمان به صورت مستقیم در قتل او شرکت نداشته‌اند؛ اما راضی به این امر بوده و قبل و بعد از قتل بر مخالفت یا قتل عثمان، تاکید می‌کردند.
برخی افراد نیز تا
مرگ عثمان
فریاد کشتن او را سر می‌دادند؛ اما پس از عثمان، پرچم خون‌خواهی او را بلند کرده و با پیراهن خونین عثمان، به دنبال منافع خود رفتند و سبب شکل‌گیری جنگ‌هایی شدند.
قتل
عثمان از جمله مسائل مهم تاریخی بوده که حوادث مختلفی را موجب شد؛ از جمله دو
جنگ در زمان
خلافت امام علی (علیه‌السلام) که به بهانه ریخته شدن خون عثمان بوده است. علاوه بر این، موضع افراد مختلف پیرامون عثمان نیز بحث‌های زیادی را به وجود آورد. بسیاری از افراد مخالف عثمان به صورت مستقیم در قتل او شرکت نداشته‌اند؛ اما راضی به این امر بوده و قبل و بعد از قتل بر مخالفت یا قتل عثمان، تاکید می‌کردند.
برخی افراد نیز تا
مرگ عثمان فریاد کشتن او را سر می‌دادند؛ اما پس از عثمان، پرچم خون‌خواهی او را بلند کرده و با پیراهن خونین عثمان، به دنبال منافع خود رفتند و سبب شکل‌گیری جنگ‌هایی شدند.
عایشه که همسر پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) بود و حرف‌های او در میان عموم مردم پخش می‌شد و تا حدودی تأثیر داشت، بنا بر منابع تاریخی، تا زمان مرگ عثمان، علیه او صحبت می‌کرده و مردم را بر ضدش تحریک می‌کرد؛ ولی پس از قتل عثمان و به
حکومت رسیدن
امام علی (علیه‌السلام)، فریاد خون‌خواهی عثمان سر داد.
در ذیل به بررسی این دو امر می‌پردازیم:
جمله معروف عایشه «اقتلوا نعثلا فقد کفر» (او نعثل را جهت
تحقیر به عثمان می‌گفت) از جمله‌های معروفی است که در منابع
اهل سنت نقل شده است:
«ثمّ خرجت من مکّة ترید المدینة. فلمّا کانت بسرف لقیها رجل من اخوالها من بنی لیث یقال له عبید بن ابی‌سلمة، و هو ابن‌ام کلاب، فقالت له: مهیم؟ قال: قتل عثمان و بقوا ثمانیا. قالت: ثمّ صنعوا ما ذا؟ قال: اجتمعوا علی بیعة علیّ. فقالت: لیت هذه انطبقت علی هذه ان تمّ الامر لصاحبک! ردونی ردونی! فانصرفت الی مکّة و هی تقول: قتل و الله عثمان مظلوما، و الله لاطلبن بدمه! فقال لها: و لم؟ و الله ان اوّل من امال حرفه لانت، و لقد کنت تقولین: اقتلوا نعثلا فقد کفر.قالت: انّهم استتابوه ثمّ قتلوه، و قد قلت و قالوا، و قولی الاخیر خیر من قولی الاول...» .
«هنگام محاصره عثمان، عائشه به
مکه مسافرت کرد و بعد از آن از مکه خارج شد و مدینه را قصد کرد؛ چون به محل سرف رسید، مردی از بنی‌لیث خویشان مادرش که عبید بن ابی‌سلمه نام داشت و مادرش ام‌کلاب بود، او را دید. عایشه به او گفت چه خبر داری؟ گفت: عثمان کشته شد و مردم هشت
روز [بدون خلیفه
] ماندند. عایشه پرسید بعد از آن، چه شد؟ گفت: مردم به اتفاق با
علی بیعت کردند. گفت ای کاش! آن بر این فرود می‌آمد. سپس گفت: مرا به مکه برگردانید. او را به مکه بردند؛ در حالی‌که می‌گفت به
خدا عثمان مظلوم کشته شده. به خدا من به خون‌خواهی او
قیام خواهم کرد.آن مرد گفت چرا و برای چه؟ به خدا
سوگند ! نخستین کسی که با عثمان مخالفت و ستیز کرد تو بودی.
تو همیشه می‌گفتی: نعثل (عثمان) را بکشید، او
کافر شده. گفت: مردم از او
توبه خواستند و او توبه کرد و بعد از توبه او را کشتند. من گفتم و آن‌ها گفتند و گفتة آخر من بهتر از اول است».
بنابراین عایشه چنین جمله‌ای گفته بود و از دعوت‌کنندگان به قتل
عثمان بود و بر انتساب این جمله به خود هیچ انکاری نداشت.
همچنین این
داستان در منابع
شیعه نیز نقل شده است.
مخالفت عایشه با
امیرالمؤمنین علی (علیه‌السلام) از مسلمات تاریخی بوده و او همراه
طلحه و زبیر به بهانه
انتقام عثمان به
جنگ امام رفته و
جنگ جمل را به وجود آوردند
و این‌گونه، یکی از مخالفان سرسخت عثمان تبدیل به خون‌خواه عثمان گردید.
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «قتل عثمان»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۶/۷.
