قاتل زبیر بن عوام
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: زبیر بن عوام،
عمرو بن جرموز،
امام علی (علیه‌السّلام).
پرسش: آیا زبیر به دست لشکریان امام علی (علیه‌السّلام) کشته شد؟
پاسخ اجمالی: زبیر بن عوام قرشی اسدی، زمانی که امام علی (علیه‌السّلام) به خلافت رسید با ایشان
بیعت کرد؛ اما بعد از مدتی پیمان‌شکنی کرد و همراه با
عایشه و
طلحه جنگ جمل را بر علیه علی (علیه‌السّلام) به راه انداختند. حضرت علی (علیه‌السّلام) قبل از جنگ، زبیر را احضار کرد و میان دو سپاه با او سخن گفت تا او را هدایت کند، اما زبیر بهانه آورد. عبدالله پسر زبیر، وی را در مقابله با امام علی (علیه‌السّلام) ترسو و بزدل خواند، زبیر برای اثبات شجاعت و بی‌باکی خود به
میسره و
میمنه و قلب سپاه علی (علیه‌السّلام) حمله برد. آن‌گاه از جنگ کناره گرفت و رفت تا به
وادی السباع رسید. دو نفر از
بنی تمیم به دنبال زبیر رفتند، یکی از آنها به نام عمرو بن جرموز در اثنای راه او را کشت.
زبیر بن عوام قرشی اسدی، پسر عمه‌ی
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و از
صحابه وی بود در تمامی جنگ‌ها شرکت کرد، زمانی که امام علی (علیه‌السّلام) به خلافت رسید با ایشان بیعت کرد؛ اما بعد از مدتی پیمان‌شکنی کرد و همراه با عایشه و طلحه جنگ جمل را بر علیه علی (علیه‌السّلام) به راه انداختند. حضرت ابتدا با نامه‌نگاری سعی در هدایت آنها داشت.
بعد از اینکه نامه‌های مکرر و فرستادن
سفیر از طرف حضرت علی (علیه‌السّلام) به سوی عایشه، زبیر و طلحه مؤثر واقع نشد، جنگ جمل واقع شد. حضرت علی (علیه‌السّلام) قبل از جنگ، زبیر را احضار کرد و میان دو سپاه با او سخن گفت و سخن رسول‌الله را به خاطرش آورد بدین مضمون که با علی (علیه‌السّلام) خواهی جنگید در حالی که بر او ظالم هستی. اما زبیر بهانه آورد که سخن پیامبر را فراموش کرده است
عده‌ای قائلند بعد از جریان اتمام حجت امام علی و بهانه‌تراشی زبیر، وی خواست از جنگ کناره‌گیری کند؛
عبدالله بن زبیر پس از اینکه دید پدرش بعد از سخن گفتن با علی (علیه‌السّلام) از جنگ منصرف شده به او طعنه زبونی و بزدلی زد؛ زبیر برای اثبات اینکه انصراف او از ترس نبوده به میسره و میمنه و قلب سپاه علی (علیه‌السّلام) حمله برد و آن‌گاه سوی پسر خود بازگشت و گفت: آیا شخص بزدل چنین می‌کند؟
آن‌گاه از جنگ کناره گرفت و رفت تا به وادی السباع رسید.
دو نفر از بنی تمیم به دنبال زبیر رفتند یکی از آنها به نام عمرو بن جرموز در اثنای راه او را کشت.
عمرو، شمشیر و انگشتر و سر زبیر را به نزد علی (علیه‌السّلام) فرستاد. علی (علیه‌السّلام) با دیدن شمیشر زبیر گفت: این شمشیری بود که مدت‌ها سختی‌ها را از پیغمبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) دور گردانیده بود ولی با اجل و مرگ بد چه می‌توان کرد امّا کشنده پسر
صفیه جهنمی است.
عمرو بن جرموز گفت دشمنان شما را می‌کشیم و ما را به آتش مژده می‌دهید؟
اکثر منابع تاریخی مانند
تاریخ طبری،
تاریخ یعقوبی،
دینوری و
ابن ابی الحدید در
شرح نهج البلاغه و
شیخ مفید در
کتاب الجمل قاتل زبیر را بدست ابن جرموز می‌دانند که از افراد سپاه امام و ظاهرا از اهل
بصره بود.
۱.
احمد بن اسحاق یعقوبی،
تاریخ یعقوبی .
۲.
مسعودی،
مروج الذهب .
۳.
صادق آئینه‌وند،
ناکثین قاسطین مارقین.
۴.
جعفر سبحانی ،
سرگذشت پیمان‌شکنان.
۵.
علی ملکی،
ناکثین.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله "آیا زبیر به دست لشکریان امام علی (علیه‌السّلام ) کشته شد؟"، تاریخ بازیابی ۱۳۹۹/۰۸/۲۰.
