فوائد و ضرر خوردن خربزه در روایات
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: ضرر، خربزه، بطیخ،
جذام،
فلج،
قلنج.
پرسش: آیا در روایت آمده است که خوردن خربزه به صورت ناشتا انسان را فلج می‌کند؟
پاسخ: در روایات فوائد و ضررهایی برای خربزه نقل شده است از جمله این‌که خوردن خربزه به صورت ناشتا موجب فلج شدن انسان می‌شود ولی تشخیص علت ایجاد بیماری‌ها بر عهده علم پزشکی است؛ و آنچه در روایات در مورد منافع و مضرات خوراکی‌ها آمده می‌تواند ناظر به افراد و یا شرایط خاصی باشد و نباید آن‌را به عنوان اثری تخلف‌ناپذیر در نظر گرفت؛ چراکه در عمل موارد فراوانی را می‌بینیم که با وجود خوردن خربزه در ناشتا، کسی فلج نشده است.
در بعضی از روایات با برشمردن فوائد و منافع خربزه (بطّیخ)، به خوردن آن سفارش شده است. البته روایاتی هم در مضرات این محصول جالیزی وجود دارد که جدا از بررسی سندی به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:
امام علی (علیه‌السّلام): «خربزه پیه زمین است و درد و بلا ندارد، بلکه ده ویژگی مثبت دارد: خوراک است، نوشیدنی است، میوه است، ریحان (بوی خوش) است، نان‌خورش است، شیرینی است، شست‌وشو دهنده شکم است، خطمی است، سبزی و دارو است».
امام صادق (علیه‌السّلام): «خربزه بخورید، چون ده خاصیت را یک‌جا دارد: پیه زمین است، درد و بلا ندارد، خوراک، نوشیدنی، میوه، بوی خوش، شست‌وشو دهنده بدن و نان‌خورش بوده، و قدرت جنسی را افزایش می‌دهد، مثانه را می‌شوید و دفع ادرار را آسان می‌کند.
امام رضا (علیه‌السّلام):
اَهْدَتْ لَنَا الْاَیامُ بِطِّیخَةً ••• مِنْ حُلَلِ الْاَرْضِ وَ دَارِ السَّلَامِ،
تَجْمَعُ اَوْصَافاً عِظَاماً ••• وَ قَدْ عَدَدْتُهَا مَوْصُوفَةً بِالنِّظَامِ،
کذَاک قَالَ الْمُصْطَفَی الْمُجْتَبَی ••• مُحَمَّدٌ جَدِّی عَلَیهِ السَّلَامُ،
مَاءٌ وَ حَلْوَاءُ وَ رَیحَانَةٌ ••• فَاکهَةٌ حُرْضٌ طَعَامٌ اِدَام
زمانه به ما از پوشش‌های زمین و دارالسلام (احتمالا
بغداد) خربزه‌ای هدیه کرد. ویژگی‌های بسیاری دارد که آن‌را به صورت شعر به شماره آورده‌ام. جدم مصطفی چنین فرمود: آب است و شیرینی، بوی خوش، میوه، شست‌وشو دهنده بدن، غذا، خورش، پاکیزه‌کننده مثانه، صفادهنده چهره، خوشبو کننده دهان.»
با این همه ویژگی؛ اما بر اساس برخی روایات، خوردن خربزه آسیب‌هایی را نیز به دنبال دارد:
امام رضا (علیه‌السّلام): «خوردن خربزه به صورت ناشتا موجب فلج شدن انسان می‌شود».
مجلسی این روایت را ضعیف ارزیابی می‌کند.
محمّد بن صالح خثعمی گفت: «قصد داشتم از
امام عسکری (علیه‌السّلام) در مورد خوردن خربزه به صورت ناشتا بپرسم که قبل از هر پرسشی از حضرت‌شان (علیه‌السّلام) شنیدم: خربزه را ناشتا نخورید که موجب فلج شدن می‌شود».
امام‌هادی (علیه‌السّلام): «خوردن خربزه موجب بیماری
جذام می‌شود».
نقل شده است که
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) برای دفع این ضررها خربزه را همراه با خرما (رطب)
و یا شکر
می‌خورد.
گفتنی است که تشخیص علت ایجاد بیماری‌ها بر عهده علم پزشکی است؛ و آنچه در روایات در مورد منافع و مضرات خوراکی‌ها آمده می‌تواند ناظر به افراد و یا شرایط خاصی باشد و نباید آن‌را به عنوان اثری تخلف‌ناپذیر در نظر گرفت؛ چراکه در عمل موارد فراوانی را می‌بینیم که با وجود خوردن خربزه در ناشتا، کسی فلج نشده است.
بر‌این‌اساس و به عنوان نمونه باید روایت ناظر به فلج‌شدن را این‌گونه توجیه کرد:
• خوردن خربزه به صورت ناشتا احتمال فلج‌شدن را زیادتر می‌کند.
• فالج به معنای فلج کامل نیست، بلکه به معنای سست شدن اعضا و یا همان لرزی باشد که با عبارتی دیگر در ضرب المثلی آمده است: هر کسی خربزه بخورد، باید پای لرزش هم بنشیند!
• شاید این روایت در مورد مخاطبان خاصی بوده که با توجه به وضعیت جسمی و یا بیماری‌های زمینه‌ای خوردن خربزه برای آنان ضرر داشته است.
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «فوائد و ضرر خوردن خربزه در روایات»، تاریخ بازیابی۱۴۰۱/۵/۹.
