فلسفه و حکمت عزاداری
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلید واژه: حکمت عزاداری ، فلسفه
پرسش: فلسفه و حکمت عزادارى را بیان کنید.
پاسخ: عزاداری و مجالس تعزیه، یکى از عناصر و عوامل برجسته‌اى است تا آموزه‌هاى نظرى و عملى امامان راستین، به نسل‌هاى آینده منتقل شود. مراسم عزادارى، به دلیل قالب و محتوا، بهترین راه براى تعلیم و تربیت نسل جدید و آشنایى آنان با گفتار و کردار اهل بیت(ع) است.
فلسفه و حکمت عزادارى را مى‌توان در امور ذیل، رهیابى کرد:
قرآن و روایات، دوستى خاندان
رسول اکرم(ص) و
اهل بیت(ع) را بر مسلمانان واجب کرده است.
روشن است که دوستى لوازمى دارد و محبّ صادق، کسى است که شرط دوستى را - چنان که باید و شاید - به جا آورد. یکى از مهم‌ترین لوازم دوستى، هم دردى و هم دلى با دوستان در مواقع سوگ یا شادى آنان است
از این رو در احادیث، بر برپایى جشن و سرور در ایام شادى اهل‌بیت(ع) و ابراز حزن و اندوه در مواقع سوگ آنان، تأکید فراوان شده است.
حضرت علی(ع) در روایتى مى‌فرماید: «شیعه و پیروان ما در شادى و حزن ما شریکند». «یفرحون لفرحنا و یحزنون لحزننا»؛
امام صادق(ع) نیز فرمودند: «شیعتنا جزء منا خلقوا من فضل طینتنا یسوؤهم ما یسؤنا و یسرّهم ما یسرّنا»؛
«
شیعیان ما پاره‌اى از خود ما بوده واز زیادى گل ما خلق شده‌اند؛ آن چه که ما را بدحال یا خوشحال مى‌سازد، آنان را بدحال و خوشحال مى‌گرداند».
این وظیفه عقلانى و شرعى، ایجاب مى‌کند که در ایام عزادارى اهل‌بیت(ع)، حزن و اندوه خود را به «زبان حال»؛ یعنى، با اشک، آه و ناله و زارى، از نظر خوراک، با کم خوردن و کم آشامیدن مانند افراد غم‌زده طبق فرموده
امام صادق(ع) به معاویة بن وهب، « عزاداران سیدالشهدا در روز عاشورا از آب و غذا دورى جویند تا آن که یک ساعت از وقت
فضیلت نماز عصر بگذرد، و در حد لزوم به غذاى معمول صاحبان مصیبت، سدّ جوع و عطش کنند
و از نظر پوشاک، با پوشیدن لباسى که از حیث جنس و رنگ و نحوه پوشش در عرف، حکایت‌گر اندوه و ناراحتى است، آشکار سازیم.
از آنجا که در فرهنگ شیعى، عزادارى باید از سر معرفت و شناخت باشد؛ هم‌دردى با آن عزیزان، در واقع یادآورى فضایل، مناقب و آرمان‌هاى آنان بوده و بدین شکل، آدمى را به سمت الگوگیرى و الگوپذیرى از آنان سوق مى‌دهد.
فردى که با معرفت در
مجالس عزاداری ، شرکت مى‌کند؛ شعور و شور، شناخت و عاطفه را درهم مى‌آمیزد و در پرتو آن، انگیزه‌اى قوى در او پدیدار گشته و هنگام خروج از مراسم عزادارى، مانند محبى مى‌شود که فعّال و شتابان، به دنبال پیاده کردن اوصاف محبوب در وجود خویشتن است.
هنگامى که
مجلس عزاداری ، موجب
انسان‌سازی گشت؛ تغییر درونى انسان به عرصه جامعه نیز کشیده مى‌شود و آدمى مى‌کوشد تا
آرمان‌های اهل‌بیت(ع) را در جامعه حکم‌فرما کند.
به بیان دیگر،
عزاداری بر اهل‌بیت(ع) ؛ در واقع با یک واسطه زمینه را براى حفظ آرمان‌هاى آنان و پیاده کردن آنها فراهم مى‌سازد. به همین دلیل مى‌توان گفت: یکى از حکمت‌هاى عزادارى، ساختن جامعه براساس الگوى ارائه شده از سوى اسلام است.
کسى نمى‌تواند منکر این حقیقت شود که نسل جدید در سنین کودکى، در مجالس عزادارى با فرهنگ اهل‌بیت(ع) آشنا مى‌شوند. به راستى
عزاداری و مجالس تعزیه، یکى از عناصر و عوامل برجسته‌اى است تا آموزه‌هاى نظرى و عملى امامان راستین، به نسل‌هاى آینده منتقل شود. مراسم عزادارى، به دلیل قالب و محتوا، بهترین راه براى
تعلیم و تربیت نسل جدید و آشنایى آنان با گفتار و کردار اهل بیت(ع) است.
سایت مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
