• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

فرق همزات با خطوات شیطان

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: شیطان، شیاطین، همزات، خطوات، خطوه، سوره مؤمنون، سوره بقره.

پرسش: فرق همزات شیطان با خطوات شیطان چیست؟!

پاسخ اجمالی: تفاوت این دو واژه در این است که «هَمَزِات» به معنای تحریک با شدت، تعبیر نسبتاً صریحی از وسوسه‌هایی است که از سوی شیطان به انسان القا می‌شود و «خطوات» گرچه به معنای گام‌های شیطان است؛ اما پیروی از این گام‌ها تعبیری کنایی از تاثیرپذیری از وسوسه‌های شیطان خواهد بود.



خدای متعال در آیه ۹۷ سوره مبارکه مؤمنون «قُلْ رَبِّ اَعُوذُ بِکَ مِنْ هَمَزاتِ الشَّیاطِینِ؛ خطاب به پیامبرش می‌فرماید که از همزات و وسوسه‌های شیطان‌ها به خدا پناه ببر.»
«همزات» جمع «هُمَزَه» به معنای دفع و تحریک با شدت است، همزات شیاطین وسوسه‌های شیاطین است که در قلب می‌افتد و انسان را به سوی گناه و نافرمانی می‌کشاند. در تفسیر قمی از امام علی (علیه‌السّلام) نقل شده است: (همزات) وسوسه شیاطین است که در قلبت می‌افتد؛ یعنی بگو خدایا از وسوسه‌های شیاطین بتو پناه می‌برم و بتو پناه می‌برم از این‌که کنار من حاضر شوند و اغوایم کنند. با توجه به این‌که واژه «شیاطین»، جمع است، شامل همه شیطان‌های آشکار و پنهان، انس و جن خواهد شد.


«یا اَیُّهَا النَّاسُ کُلُوا مِمَّا فِی الْاَرْضِ حَلالاً طَیِّباً وَ لا تَتَّبِعُوا خُطُواتِ الشَّیْطانِ اِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبینٌ؛ ‌ای مردم، از آن چیزهای حلال و پاکیزه که در زمین است بخورید و پای به جای پای شیطان مگذارید که دشمن آشکار شما است.»
«خطوات» جمع «خطوه» فاصله میان دو پا در راه رفتن است؛ یعنی گام و قدم و خطوات شیطان؛ یعنی آثار و جاهای پای او. تابع شدن به خطوات شیطان پیروی از او و پا گذاشتن در جای پای او است. به بیان روشن‌تر، منظور پیروی از وسوسه‌های شیطان است.
تعبیر گام به گام در آیه شاید به این نکته اشاره داشته باشد که شیطان به تدریج و مرور زمان انسان را از گناهان کوچک به سوی گناهان بزرگ سوق می‌دهد.
بنابر این، تفاوت این دو واژه در این است که «هَمَزِات» تعبیر نسبتاً صریحی از وسوسه‌هایی است که از سوی شیطان به انسان القا می‌شود و «خطوات» گرچه به معنای گام‌های شیطان است، اما پیروی از این گام‌ها تعبیری کنایی از تاثیرپذیری از وسوسه‌های شیطان خواهد بود.


۱. مؤمنون/سوره۲۳، آیه۹۷.    
۲. قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر قمی، ج۲، ص۹۳.    
۳. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج‌۱۴، ص۳۰۸، تهران، دار الکتب الاسلامیة، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.    
۴. بقره/سوره۲، آیه۱۶۸.    
۵. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ص۲۸۸، تحقیق، داودی، صفوان عدنان، دمشق، بیروت، دارالقلم‌، الدار الشامیة، چاپ اول، ۱۴۱۲ق.    



پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «فرق همزات با خطوات شیطان»، تاریخ بازیابی۱۴۰۰/۶/۲۳.    






جعبه ابزار