• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

غزوه بدر

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلید واژه: جنگ بدر ، غزوه ، چاه آب، کفار
پرسش: چرا حضرت علی(ع) در جنگ بدر چاه آب را پر کرد تا مانع استفاده کفار از آن شود و آیا این عمل , کار شمر را در کربلا توجیح نمی کند؟
پاسخ:



اين مطلب صحت ندارد، زيرا در منابع معتبر چيزي در اين خصوص گزارش نشده است. توضيح اينكه:
در كتاب‌هاي تاريخي آمده كه يكي از اصحاب به نام « حباب بن منذر » پيشنهاد كرد كه سپاه اسلام، در كنار نزديك ترين چاه به محل دشمن ، مستقر شود و چاه‌هاي ديگر را از بين ببرد. و بر سر چاهي كه فرود آمده‌اند، حوضي بسازند و پر از آب كنند. آن گاه با دشمن بجنگند و نگذارند دست آن ها به آب برسد. از سوي مورخان كه عمدتا اهل سنت هستند، نقدي درباره اين داده تاريخي بيان نشده است.
[۲] تاريخ طبرى، محمد بن جرير، ج‌۳، ص۹۵۷، ترجمه ابو القاسم پاينده، تهران، اساطير، چ پنجم، ۱۳۷۵ش
[۳] بلاذري؛ الطبقات‌الكبرى، محمد بن سعد كاتب واقدى، ج‌۴،ص ۴۷۸، ترجمه محمود مهدوى دامغانى، تهران، انتشارات فرهنگ و انديشه، ۱۳۷۴ش


۱.۱ - عدم اعتبار این روایت

اما از نظر ما اين روايت به دلائل زير، نمي‌تواند معتبر باشد:

۱.۱.۱ - وجود آب برای مشرکان

در مكاني كه كفار قريش، مستقر شدند، « عُدْوَةُ القُصْوی » قسمت بالا آب يافت مي‌شد.

۱.۱.۲ - ورود قریش قبل از مسلمانان به منطق

كفّار قریش ، زودتر از مسلمانان، وارد منطقه بدر شدند. منطقي نيست. آنان در جائي استقرار يابند كه آب نباشد و اجازه بدهند كه دشمنان آنان، در جائي كه چاه‌هاي آب هست، استقرار يابند.
[۴] جعفر مرتضى، الصحيح من سيرة النبي الاعظم، ج ۵، ص ۲۹۱۰تا۲۹۳، ناشر دار الحديث، چاپ اول ،۱۳۸۵ ش


۱.۱.۳ - اجازه استفاده از حوض آب به مشرکان

ابن اسحاق نقل مي‌كند كه چون مشرکان به سوي حوضي كه مسلمانان درست كرده بودند، رفتند، پیامبر فرمان داد كه بگذاريد از آب استفاده كنند.
[۵] سيره ابن هشام، ج ۲، ص ۲۳۴


۱.۱.۴ - بستن آب تضاد با سیره رسول اکرم(ص)

جلوگيري از استفاده دشمن از آب، با اخلاق و سيره پیامبر و مباني اسلام در تضاد است.

۱.۱.۵ - مرسله بودن روایت

روايت مرسل است، و فقط نام برخي از راويان در سند ، ذكر شده است.
[۷] تاريخ طبرى، محمد بن جرير، ج‌۳، ص۹۵۷، ترجمه ابو القاسم پاينده، تهران، اساطير، چ پنجم، ۱۳۷۵ش


۱.۱.۶ - عدم توثیق بعضی از رجال در روایت

روایت را محمد بن حُمَيد (ابن حميد)، ابو عبدالله رازي متوفاي سال ۲۴۸ هجري از سلمه بن فضل رازي ابرش، متوفاي سال ۱۹۱ هجري نقل كرده، بيش تر رجال‌ شناسان محمد بن حميد را موثق ندانسته و برخي او را دروغگو به حساب آورده‌اند. همچنين سلمه بن فضل را برخي چون نسائي ضعیف شمرده و بخاري درباره وي مي‌گويد: احاديثي كه نقل كرده مورد انكار عالمان قرار گرفته است.

۱.۱.۷ - در اختیار داشتن چاه ها توسط کفار

در تفاسیر نيز آمده كه دشمن پيش از مسلمانان وارد منطقه بدر شدند و چاه‌هاي آب را در اختيار گرفتند. مسلمانان نياز شديدي به آب داشتند كه خود را شستشو داده و تشنگي خود را برطرف نمايند كه باران الهي فرود آمد و مشكل مسلمانان برطرف شد.
آيه ۱۱، سوره انفال به آن اشاره دارد: «آبي از آسمان براي شما فرو فرستاد، تا به وسيله آن شما را پاک و پاكيزه نمايد و پليدي شیطان را از شما دور سازد».


از مطالبي كه ذکر شد، روشن گرديد، كه پيامبر، در جنگ بدر، دشمن را از استفاده از آب محروم نساخت. اين روش ميان مسلمانان پاي‌بند به مباني اسلام، كار خلافي به حساب مي‌آمد. هيچ گاه مسلمانان راستين، چنين عملي انجام نمي‌دادند.
توجه داريد كه در جنگ بدر فرمانده پیامبر (ص) بود واتهامي كه ذكر شده ،ربطي به حضرت علی(ع) ندارد.


۱. الکامل فی التاریخ، ابن اثیر، ج ۲، ص ۱۲۲، ۱۳۸۶ - ۱۹۶۶م، ناشر:دار صادر للطباعة والنشر - دار بیروت للطباعة و النشر    
۲. تاريخ طبرى، محمد بن جرير، ج‌۳، ص۹۵۷، ترجمه ابو القاسم پاينده، تهران، اساطير، چ پنجم، ۱۳۷۵ش
۳. بلاذري؛ الطبقات‌الكبرى، محمد بن سعد كاتب واقدى، ج‌۴،ص ۴۷۸، ترجمه محمود مهدوى دامغانى، تهران، انتشارات فرهنگ و انديشه، ۱۳۷۴ش
۴. جعفر مرتضى، الصحيح من سيرة النبي الاعظم، ج ۵، ص ۲۹۱۰تا۲۹۳، ناشر دار الحديث، چاپ اول ،۱۳۸۵ ش
۵. سيره ابن هشام، ج ۲، ص ۲۳۴
۶. الکامل فی التاریخ، ابن اثیر، ج ۲، ص ۱۲۳، ۱۳۸۶ - ۱۹۶۶م، ناشر:دار صادر للطباعة والنشر - دار بیروت للطباعة و النشر    
۷. تاريخ طبرى، محمد بن جرير، ج‌۳، ص۹۵۷، ترجمه ابو القاسم پاينده، تهران، اساطير، چ پنجم، ۱۳۷۵ش
۸. سیر أعلام النبلاء، شمس الدین ذهبی، ج ۱۱، ص ۵۰۶، چاپ:۱۴۱۳ - ۱۹۹۳، ناشر مؤسسة الرسالة - بیروت - لبنان    
۹. سیر أعلام النبلاء، شمس الدین ذهبی، ج ۹، ص ۴۹، چاپ:۱۴۱۳ - ۱۹۹۳، ناشر مؤسسة الرسالة - بیروت - لبنان    
۱۰. سیر أعلام النبلاء، شمس الدین ذهبی، ج ۱۱، ص ۵۰۳-۵۰۵، چاپ:۱۴۱۳ - ۱۹۹۳، ناشر مؤسسة الرسالة - بیروت - لبنان    
۱۱. سیر أعلام النبلاء، شمس الدین ذهبی، ج ۹، ص ۵۰، چاپ:۱۴۱۳ - ۱۹۹۳، ناشر مؤسسة الرسالة - بیروت - لبنان    
۱۲. لسان المیزان، ابن حجر، ج ۳، ص ۷۰، سال چاپ:۱۳۹۰ - ۱۹۷۱ م، ناشر:مؤسسة الأعلمی للمطبوعات - بیروت - لبنان    
۱۳. تفسیر نمونه، ج ۷، ص ۱۰۶؛‌ مکارم شیرازی، ناشر:دار الکتب الإسلامیة، تهران‌، سال چاپ ۱۳۷۴ ش    
۱۴. المیزان فی تفسیر القرآن‌، طباطبایی، ج ۹، ص ۱۸ ۱۹، ناشر دفتر انتشارات اسلامی جامعه‌ مدرسین حوزه علمیه، قم‌، ۱۴۱۷ ق    



سایت مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی    






جعبه ابزار