علت مضموم بودن ضمیر در آیه دهم سوره فتح
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: ضمیر،
قرآن،
سوره فتح،
تفخیم،
قرائت.
پرسش: چرا بر خلاف موارد مشابه، ضمیر در «علیهُ الله» در سوره فتح مضموم است؟
پاسخ اجمالی: چون بعد از لفظ علیه در
آیه مورد بحث لفظ «
الله» قرار گرفته مضموم خوانده شده تا با تفخیم «لام» در «الله» سازگارتر باشد؛ همچنین مضموم بودن «علیه» در این آیه، یک قرائت است و قرائات دیگری نیز وجود دارد که به همان مدل رایج، «علیه» را به کسر می‌خوانند.
ضمیر موجود در «علیه» در آیه دهم سوره فتح، بر خلاف استاندارد رایج در
ادبیات عرب، در
قرائت حفص از عاصم به صورت مضموم قرائت می‌شود.
«اِنَّ الَّذینَ یُبایِعُونَکَ اِنَّما یُبایِعُونَ اللهَ یَدُ اللهِ فَوْقَ اَیْدیهِمْ فَمَنْ نَکَثَ فَاِنَّما یَنْکُثُ عَلی نَفْسِهِ وَ مَنْ اَوْفی بِما عاهَدَ عَلَیْهُ اللهَ فَسَیُؤْتیهِ اَجْراً عَظیم؛
کسانی که با تو
بیعت می‌کنند
[در حقیقت
] تنها با خدا بیعت می‌نمایند، و دست خدا بالای دست آنهاست پس هر کس پیمان‌شکنی کند، تنها به زیان خود پیمان شکسته است و آن‌کس که نسبت به عهدی که با خدا بسته وفا کند، بزودی پاداش عظیمی به او خواهد داد».
مفسّران قرآن و ادبای عرب دلایلی نیز برای آن ذکر کرده‌اند؛
از جمله آن‌که گفته‌اند چون در آیه مورد بحث بعد از آن لفظ «الله» قرار گرفته مضموم خوانده شده تا با تفخیم (تفخیم در لغت، به معنای «بزرگداشت و گرامی داشتن» می‌باشد و در اصطلاح
تجوید قرآن، عبارت است از: درشت و غلیظ اداء کردن حرف به طوری که دهان از صدای آن پُر شود.) «لام» در «الله» سازگارتر باشد.
به هر حال باید گفته شود که مضموم بودن «علیه» در این آیه، یک قرائت است و قرائات دیگری نیز وجود دارد که به همان مدل رایج، «علیه» را به کسر می‌خوانند.
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «علت مضموم بودن ضمیر در آیه دهم سوره فتح»، تاریخ بازیابی۱۴۰۰/۴/۱۹.
