علت عدم حرکت امام حسین به ایران
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: امام حسین،
روم،
ایران، یزید.
پرسش: چرا امام حسین (علیه‌السّلام) به کشوری مانند روم یا ایران پناهنده نشد در صورتی که روم یا ایران با حکومت
یزید دشمن بودند؟ امام حسین (علیه‌السّلام) می‌توانست با استفاده از این موقعیت مناسب و با فراهم کردن لشکر مناسب، حکومت یزید را منحل کند.
پاسخ اجمالی: این سؤال شاید به ظاهر، راه حلّی برای جلوگیری از حادثه‌ی
کربلا باشد، امّا دارای چند اشکال اساسی می‌باشد که به آنها اشاره می‌کنیم: ۱- کشور ایران و روم از قدرت‌های زمان صدر
اسلام بودند و از آنجایی که حکومت یزید ادعای اسلام داشت، پناهدگی امام به ایران و مخالفت با حکومت یزید در اصل مخالفت با اسلام ظاهری بود. ۲- امام چون مصون از خطا و دارای مقام
عصمت است پس قطعا تصمیمات ایشان مبنی بر حرکت به سمت کوفه، از روی آگاهی و به دور از اشتباه است. ۳- ایران در آن زمان تازه به دست مسلمانان فتح شده بود و استقبال یا عدم استقبال از امام جای تردید داشت. ۴- دعوت‌های مکرر مردم
کوفه خصوصا افراد برجسته آن، حجت را بر امام تمام کرد و امام را بر آن داشت تا به سمت کوفه حرکت کنند. ۵-
شهادت امام و یارانش
هدایت و درس عبرتی برای همه انسان‌ها در هر زمانی بود.
این سؤال شاید به ظاهر، راه حلّی برای جلوگیری از حادثه‌ی کربلا باشد، امّا دارای چند اشکال اساسی می‌باشد که به اختصار به آنها اشاره می‌کنیم.
حکومت یزید ادّعای اسلام می‌کرد و به ظاهر خود را مجری
احکام الهی و
سنّت پیامبر (صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) معرفّی می‌نمود و اگر از سوی ایران یا روم که قدرت‌های زمان صدر اسلام بودند، مخالفتی با حکومت یزید می‌شد، در اصل مخالفت با اسلام و حکومت اسلامی محسوب می‌گردید. بر این اساس امام حسین (علیه‌السّلام) نمی‌توانست دست نیاز خود را به سوی دشمن اسلام که یزید و امام برای آنها فرقی نمی‌کرد و آنها با اصل اسلام مشکل داشتند دراز نماید، و اصل در حرمت استمداد از
کفّار در برابر ظواهر اسلامی است.
امّا پاسخ این پرسش که چرا امام حسین (علیه‌السّلام) مانند مسلمانان صدر اسلام به
حبشه یا روم یا
یمن یا ایران یا هر جای دیگر پناهنده نشد، این است که انتقال مسلمانان به حبشه به دستور شخص
پیامبر اسلام (صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) و برای نجات از شکنجه‌های مشرکین صورت گرفت و امام حسین (علیه‌السّلام) همانگونه که پیامبر اسلام (صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) از اشتباه و خطا مصون می‌باشد، دارای مرتبه و مقام عصمت می‌باشد. از این رو تصمیم امام حسین (علیه‌السّلام) مبنی بر رفتن به سوی کوفه و انتخاب آن با توجّه به شرایط و مقتضیات زمانی آن هنگام صورت گرفته است، پس بر تصمیم و عمل امام حسین (علیه‌السّلام) نمی‌توان خرده گرفت.
ایران در آن هنگام توسط مسلمانان فتح گردیده و حکومت
ساسانیان از اقتدار خویش ساقط گردیده بود از این رو پناهندگی به سوی ایران امری مشکل و دشوار به حساب می‌آمد، چرا که معلوم نبود ایرانیان و حتّی مسلمانان آن از امام حسین (علیه‌السّلام) استقبال خوبی به عمل آورند.
علت اصلی حرکت امام حسین (علیه‌السّلام) به سوی کوفه و انتخاب آن و نرفتن به جایی دیگر دعوت‌های مکرّر و بی امان مردم کوفه از آن حضرت بود به طوریکه حدود دوازده هزار نامه برای آن حضرت ارسال نمودند و اینها تنها ظرف پنج روز برای امام ارسال گردید.
از افراد شاخص و سرشناسی که برای امام حسین (علیه‌السّلام) نامه نوشتند می‌توان از
حبیب بن مظاهر،
مسلم بن عوسجه،
سلیمان بن صُرَد،
رفاعة بن شدّاد،
مسیب بن نجبه،
شیث بن ربعی،
حجّار بن ابجر و دیگر بزرگان کوفه یاد کرد،
که مضمون نامه‌های ارسالی آنها در چند نکته‌ی اساسی خلاصه می‌شد:
۱-اظهار شادی از درگذشت معاویه. ۲- عدم لیاقت و صلاحیت یزید برای امر خلافت و حکومت. ۳- دعوت از امام (علیه‌السّلام) برای رفتن به کوفه. ۴- تعهّد اهالی کوفه به فداکاری و جانبازی در راه امام (علیه‌السّلام)
امام (علیه‌السّلام) نیز در پاسخ این نامه مرقوم فرمودند: «از آنچه شما ذکر کردید با خبر شدم و این‌که نوشته بودید، ما امام و رهبر نداریم، به سوی ما شتاب کن تا خداوند ما را به وسیله‌ی تو هدایت نماید؛ من برادر و پسرعمویم (
مسلم بن عقیل) را که مورد اعتماد من است به سوی شما فرستادم، اگر او برای من بنویسد که اهل فضل و خردمند کوفه نوشته‌ها و اظهارت فرستادگان شما را تایید می‌کنند، به زودی به سوی شما حرکت خواهم کرد. به جان خود سوگند که امام، کسی نیست مگر آن که به کتاب خدا حکم کند و
عدل و داد را برپا دارد، دین
حق را پذیرفته و خود را وقف رضای خدا کند.»
آنچه از این نامه‌ی امام (علیه‌السّلام) بر می‌آید این است که او حجّت را بر خود تمام شده می‌دیده و فقط برای رضای خدا به سوی کوفه رفته است و مردم هیچ شهر یا کشوری در آن زمان چنین استقبالی را از امام حسین (علیه‌السّلام) به عمل نیاوردند که در غیر این صورت در تاریخ نقل می‌شد.
شاید مهمترین عامل که می‌توان برای حرکت امام حسین (علیه‌السّلام) به سوی کوفه برشمرد درسی است که آن حضرت به بشریت دادند درسی که در طول ۱۴۰۰ سال همواره در گوش همه انسانهای جهان زمزمه می‌گردد که آری شهادت نیز می‌تواند هدف باشد و می‌توان با خون خود بزرگترین هدایت را که وظیفه امام است به نحو احسن به انجام رساند و حسین عالمانه می‌رفت تا این وظیفه را به انجام رساند.
۱. علی نظری منفرد، قصه کربلا.
۲. شهید مطهری، حماسه حسینی .
۳. دکتر شهیدی، قیام حسین(علیه‌السّلام).
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله "علت عدم حرکت امام حسین به ایران و روم"، تاریخ بازیابی ۱۳۹۹/۰۸/۲۴.
