شعور موجودات
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: ادراک موجودات،
تعقل،
شعور.
پرسش: بر اساس آیات قرآنی و به ویژه «
آیه عرض امانت»، آیا آسمان‌ها، زمین و کوه‌ها نیز مانند انسان‌ها دارای قدرت تعقل و اختیار در انتخاب هستند؟!
پاسخ اجمالی: در
آیه ۴۴
سوره اسراء که می‌فرمایید: «آسمان‌های هفت‌گانه و زمین و کسانی که در آنها هستند، همه
تسبیح او می‌گویند...» به صورت غیر مستقیم به شعور و ادراک موجودات اشاره شده است، زیرا تسبیح و
تحمید فرع بر شعور و ادراک است؛ همچنین از آیه ۷۲
سوره احزاب که بیان می‌کند آسمان و زمین از تحمل بار امانت الهی شانه خالی کردند نیز می‌توان شعور آسمان و زمین را به عنوان موجوداتی مادی استنباط کرد.
عارفان و اهل معرفت نیز معتقدند که همه موجودات شعور دارند؛ آنان بر این باورند که
عشق،
حیات و شعور در تمام موجودات سریان دارد.
از نظر
قرآن کریم و بر اساس مبانی
فلسفه و
عرفان، تمام موجودات (چه
انسان و چه غیر انسان) دارای شعور و ادراک هستند که البته با توجه به استعدادها و قابلیت‌هایی که از طرف
خدا به آنها داده شده، این شعور و ادراک دارای درجات متفاوتی می‌باشد.
در همین راستا، آیات متعددی از قرآن بیان می‌دارند که تمام موجودات تسبیح‌گوی خداوند هستند؛ مانند: «آسمان‌های هفت‌گانه و زمین و کسانی که در آنها هستند، همه تسبیح او می‌گویند و هیچ موجودی نیست که تسبیح و حمد او نگوید، ولی شما تسبیح آنها را نمی‌فهمید، او
بردبار و
آمرزنده است».
در این آیه هر چند به صورت مستقیم به شعور و ادراک موجودات اشاره نشده است، اما روشن است که تسبیح و تحمید فرع بر شعور و ادراک است.
آیه‌ای دیگر بیان می‌کند آسمان و زمین از تحمل بار امانت الهی شانه خالی کردند: «ما به آسمان‌ها و زمین و کوه‌ها امانت را عرضه کردیم. همه از تحمل آن بازماندند و سخت بیمناک شدند، ولی انسان آن را برداشت. براستی که انسان بسیار ستم‌کار و نادان بود».
از این آیه نیز می‌توان شعور آسمان و زمین را به عنوان موجوداتی مادی استنباط کرد؛ زیرا شانه خالی کردن از تحمل بار امانت و نپذیرفتن آن، بدون ادراک و شعور نسبت به امانت مورد نظر، معنایی نخواهد داشت.
آیه دیگری هم داریم که امکان خشوع و خضوع کوه‌ها را مطرح می‌کند: «اگر این قرآن را بر کوهی نازل می‌کردیم، می‌دیدی که در برابر آن خاشع می‌شود و از
خوف خدا می‌شکافد! اینها مثال‌هایی است که برای مردم می‌زنیم، شاید در آن بیندیشید».
عارفان و اهل معرفت نیز معتقدند که همه موجودات شعور دارند؛ آنان بر این باورند که عشق، حیات و شعور در تمام موجودات سریان دارد.
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «شعور موجودات»، تاریخ بازیابی۱۴۰۰/۴/۲.
