شریعتی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: شریعتی.
پرسش: خواندن کتاب‌های اشخاصی مانند دکتر علی شریعتی چگونه است؟
پاسخ: در مورد دکتر
شریعتی و کتاب‌های ایشان دیدگاه‌های متعددی مطرح شده است و در این رابطه موافقین و مخالفین ایشان آرای ضد و نقیضی بیان نموده‌اند؛ اما مقام معظم رهبری با نگاه منصفانه در مورد ایشان می‌گوید: به نظر من شریعتی یک
چهره هم‌چنان مظلوم است و این به‌دلیل طرف‌داران و مخالفان او است؛ یعنی از شگفتی‌های زمان و شاید از شگفتی‌های شریعتی این است که هم طرف‌داران و هم مخالفانش نوعی هم‌دستی با هم کرده‌اند تا این انسان دردمند و پرشور را ناشناخته نگهدارند و این ظلمی در
حق اوست.
در مورد دکتر شریعتی و کتاب‌های ایشان دیدگاه‌های متعدد و گوناگونی مطرح شده است و در این رابطه موافقین و مخالفین ایشان آرای ضد و نقیض و گاهی تند و در حد افراط بیان نموده‌اند؛ اما در این میان برخی نیز راه میانه‌ای را رفتند و با نگاه منصفانه به این مسئله نگریستند که از جمله آنان مقام معظم رهبری است و ما در این‌جا به بیان سخنان ایشان بسنده می‌کنیم:
به نظر من شریعتی برخلاف آنچه که همگان تصور می‌کنند، یک چهره هم‌چنان مظلوم است و این به‌دلیل طرف‌داران و مخالفان اوست؛ یعنی از شگفتی‌های زمان و شاید از شگفتی‌های شریعتی این است که هم طرف‌داران و هم مخالفانش نوعی هم‌دستی با هم کرده‌اند تا این
انسان دردمند و پرشور را ناشناخته نگهدارند و این ظلمی در حق اوست.
مخالفان او به اشتباهات دکتر شریعتی تمسک می‌کنند و این موجب می‌شود که نقاط مثبتی را که در او بود، نبینند، بی‌گمان شریعتی اشتباهاتی داشت و من هرگز ادعا نمی‌کنم که این اشتباهات کوچک بود؛ اما ادعا می‌کنم که در کنار آنچه که ما می‌توانیم اشتباهات شریعتی نام بگذاریم، چهره شریعتی از برجستگی‌ها و زیبایی‌ها هم برخوردار بود. پس ظلم است اگر به‌خاطر اشتباهات او برجستگی‌های او را نبینیم. من فراموش نمی‌کنم که در اوج مبارزات که می‌توان گفت مراحل پایانی قیل و قال‌های مربوط به شریعتی محسوب می‌شد.
امام در ضمن صحبتی بدون این‌که نامی از کسی ببرند، به وضع شریعتی و مخالفت‌هایی که در اطراف او هست، اشاره‌ای کردند، نوار این سخن همان وقت از نجف آمد و در فرو نشاندن آتش اختلافات مؤثر بود. در آنجا امام بدون این‌که اسم شریعتی را بیاورند این‌جور بیان کرده بودند (چیزی نزدیک به این مضمون): نباید به‌خاطر چهار تا اشتباه در کتاب‌هایش او را بکوبیم. این صحیح نیست این دقیقاً نه‌تنها در مقابل
شخصیت دکتر شریعتی، بلکه در مقابل هر شخصیتی، موضع درست را نشان می‌داد و ممکن بود او اشتباهاتی بعضاً در مسائل اصولی و بنیانی تفکر اسلامی داشته باشد.
اما ظلم طرف‌داران شریعتی به او کمتر از
ظلم مخالفانش نبود؛ بلکه حتی کوبنده‌تر و شدیدتر هم بود. طرف‌داران او به‌جای این‌که نقاط مثبت شریعتی را مطرح کنند و آنها را تبیین کنند، در مقابل مخالفان صف آرایی‌هایی کردند و در اظهاراتی که نسبت به شریعتی کردند، سعی کردند او را یک موجود مطلق جلوه دهند. سعی کردند حتی کوچک‌ترین اشتباهات را از او نپذیرند.
شریعتی یک چهره پرسوز پیگیر برای حاکمیت
اسلام بود؛ از جمله منادیانی بود که از طرح اسلام به‌صورت یک ذهنیت و
غفلت از طرح اسلام به‌صورت یک ایدئولوژی و قاعده نظام اجتماعی رنج می‌برد و کوشش می‌کرد تا اسلام را به‌عنوان یک
تفکر زندگی‌ساز و یک نظام اجتماعی و یک ایدئولوژی راه‌گشای
زندگی مطرح کند.
نباید در این
شک کرد که شریعتی یک آغازگر بود. او آغازگر طرح اسلام با زبان
فرهنگ نسل جدید بود. قبل از او بسیاری بودند که
اندیشه مترقی اسلام را آن‌چنان که او فهمیده بود، فهمیده بودند و در قالب واژه‌ها و تغییراتی که برای نسل امروز ما و یا بهتر بگویم نسل آن روز شریعتی، نسلی که مخاطبین شریعتی را تشکیل می‌داد، گیرایی داشته باشد مطرح کنند. موفق نشده بودند به زبان آنها این حقایق را بیان کنند. جوری که برای آنها قابل فهم باشد این مسائل را بگویند.
شریعتی آغازگر طرح جدیدترین مسائل کشف‌شده اسلام مترقی بود؛ به‌صورتی‌که برای آن نسل پاسخ‌دهنده به سؤال‌ها و روشن‌کننده نقاط ابهام و تاریک بود.
شریعتی برخلاف آنچه گفته می‌شود درباره او و هنوز هم عده‌ای خیال می‌کنند نه فقط ضد روحانیون نبود؛ بلکه عمیقاً
مؤمن و معتقد به رسالت روحانیت بود. او می‌گفت که
روحانیت یک ضرورت است، یک نهاد اصیل و عمیق و غیرقابل خدشه است، و اگر کسی با او مخالفت بکند، یقیناً از یک آبشخور استعماری
تغذیه می‌شود. اینها اعتقادات او بود. در این هیچ شک نکنید. این از چیزهایی بود که جزء معارف قطعی
شریعتی بود؛ اما درمورد روحانیت او تصورش این بود که روحانیون به رسالتی که روحانیت بر دوش دارد، به‌طور کامل
عمل نمی‌کنند.
در نتیجه در پاسخ به پرسش شما باید گفت: با توجه به این‌که هر کارشناس و صاحب‌نظری دیدگاهایش در مورد تخصصی که دارد ارزشمند است و با توجه به این‌که تخصص مرحوم دکتر شریعتی در جامعه‌شناسی است؛ از‌این‌رو دیدگاه‌هایی که ایشان پیرامون
اسلام ارائه می‌کنند، کارشناسی و تخصصی نیست و احیاناً اشتباهاتی نیز دارد؛ همان‌طور که مطالب مفید و سودمند زیادی نیز دارد، بر این اساس تذکر نکاتی در‌این‌باره ضروری به نظر می‌رسد.
شایسته است پیش از مطالعه کتاب‌های ایشان، کتاب‌های
تفسیر قرآن، نظیر
تفسیر نمونه، کتاب‌های استاد شهید مطهری و ... را مطالعه کنید.
مباحثی که در کتاب‌های ایشان مربوط به اسلام‌شناسی،
تاریخ اسلام و تحلیل مباحث اسلامی وجود دارد؛ مثل نوشته‌های دانشمندان دیگر غیر از معصومان ـ علیهم‌السلام ـ به‌عنوان امر مسلّم و قطعی محسوب نکنید و در صورت مخالفت با دیدگاه‌های دانشمندان اسلامی آن را از اندیشمندان و مؤسسات دینی مورد پرسش قرار دهید.
این مطالبی که بیان شد یک اصل کلی می‌باشد که در مورد بقیه شخصیت‌ها نیز می‌توان به همین روش
عمل نمود.
پایگاه اسلام کوئست.
