سوره حجر
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: سوره حجر، اصحاب حجر.
پرسش: دلیل نام‌گذاری سوره حجر به این نام و و
شأن نزول آن چیست؟
پاسخ: برای این
سوره به‌صورت کلی شأن نزولی نقل نشده است.
نام این سوره از آیه هشتاد
سوره حجر «
وَ لَقَدْ کَذَّبَ أَصْحابُ الْحِجْرِ الْمُرْسَلین » که درباره «اصحاب حجر» (
قوم صالح) سخن می‌گوید، انتخاب شده است؛ چراکه در این سوره، پنج
آیه درباره اصحاب حجر است و تنها سوره‌ای است که از
قوم صالح به‌عنوان اصحاب حجر نام می‌برد. «اصحاب حجر» عبارتند از
قوم ثمود ، یعنی
قوم صالح
پیامبر ـ علیه‌السلام ـ و حجر اسم شهری بود که در آن زندگی می‌کردند.
در مورد علت این نام‌گذاری برخی می‌گویند: حجر نام شهری بود که
قوم ثمود در آن ساکن بودند.
آنها را اصحاب حجر گفته‌اند؛ زیرا در آنجا مسکن داشتند؛ همان‌طوری که اعراب بادیه‌نشین را «اصحاب بادیه» می‌گویند.
راغب اصفهانی می‌گوید: «و سمّی ما أحیط به الحجارة حِجْراً و به سمّی حجر الکعبة و دیار ثمود؛ قال تعالی: «
کَذَّبَ أَصْحابُ الْحِجْرِ الْمُرْسَلِینَ ».
به نظر می‌رسد با توجه به آیه «
وَ کانُوا یَنْحِتُونَ مِنَ الْجِبالِ بُیُوتاً آمِنِینَ »؛ «و آنان خانه‌های امن در دل کوه‌ها می‌تراشیدند»،
قول راغب قوی‌تر باشد؛ زیرا حجر محلی محصور از سنگ‌هاست و چون آنها از کوه‌ها خانه می‌تراشیدند و خانه‌هایشان محصور از سنگ‌ها بود، اصحاب حجر خوانده شدند؛ یعنی مردمی که در محل احاطه شده از سنگ
زندگی می‌کردند.
گفتنی است که حجر شهری بود میان
مدینه و شام در منطقه «وادی القری» و در جنوب «تیمه» که امروز تقریباً اثری از آن نیست. این شهر در گذشته یکی از شهرهای تجاری عربستان بود.
«أَصْحابُ الْحِجْرِ»، همان
قوم سرکشی بودند که در سرزمین حجر زندگی مرفهی داشتند و
حضرت صالح ـ علیه‌السلام ـ برای هدایت آنها مبعوث شد؛ در‌حالی‌که آنها فرستادگان خدا را تکذیب کردند: «
وَ لَقَدْ کَذَّبَ أَصْحابُ الْحِجْرِ الْمُرْسَلِینَ ».
قرآن اصحاب حجر را جزو جمعیت‌هایی معرفی می‌کند که تمام پیامبران را
تکذیب می‌کرده‌اند، با اینکه خود معاصر حضرت صالح بودند؛ دلیلش این است که دعوت همه
انبیا به یک چیز بود؛ پس اگر کسی یکی از
پیامبران الهی را تکذیب کند، گویا همه آنها را تکذیب کرده است.
پایگاه اسلام کوئست.
