سقطات
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: غذا ،
گوشت ، حلال، پاکیزه، جسم،
روح ، انسان.
پرسش: خوردن سقطات حیوان (از قبیل جگر، دل و قلوه) چه آثاری از لحاظی جسمی و روحی می‌تواند بر
بدن انسان داشته باشد. لطفاً در پرتو
احادیث وارده توضیح دهید. به‌طور خلاصه دیدگاه
اسلام درباره خوردن این نوع اعضای درونی حیوانات چیست؟
پاسخ:
از سویی، آدمی از کالبدی به نام «
جسم » و گوهری به نام «روح» تشکیل شده و پیدایش او با آفرینش جسم شروع می‌شود و با پویش روح دوام می‌یابد. از طرف دیگر، یکی از خواسته‌های بدیهی و فطری انسان‌ها یافتن سعادت است. برای یافتن
سعادت موعود باید جسم و
جان را شناخت و
آداب سالم زیستن و آفات تباه شدن آنها را شناخت. شناخت بدن و ارایۀ دستورهای مربوط به حفظ، تقویت، بهداشت و درمان بیماری‌های آن را
علم طب، عهده‌دار است و بیشتر مردم نیز کم و بیش با آن سروکار دارند؛
ولی باید دانست که تأثیر خوراکی‌ها بر جسم و روح انسان، امری علمی، محسوس و تجربه‌پذیر است. خوراکی‌ها همان‌گونه که مایۀ
رشد و
سلامت جسم و روح است، می‌تواند آشفتگی مزاجی، اختلال روانی و بیماری‌های جسمانی را همراه داشته باشد. خداوند متعال که به علم و
حکمت بالغۀ خویش بر همۀ مصلحت‌ها و مسیر رشد و تکامل انسان آگاه است، رهنمودهایی را در زمینۀ خوراکی‌ها، ارایه داده است تا انسان در پرتو آن بتواند خوراکی‌ها و آشامیدنی‌هایی را که به وی رشد بیشتری می‌دهد، شناسایی نماید و از آن بهرۀ بیشتری برد؛ چنان‌که از آن دسته خوراکی‌ها و آشامیدنی‌هایی که مانع پیشرفت یا سبب سقوط وی می‌شود نیز خودداری نماید.
شکی نیست که نوع غذا، هم روی جسم اثر دارد و هم روح انسان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. اسلام نیز هر دو موضوع را مورد دقت و کنکاش قرار داده است و همان‌طور که خوردن غذاهای حلال، در اخلاق و
رفتار و حالات و مسائل باطنی و روانی انسان تأثیر بسزایی دارد، برای غذاهای
حرام نیز آثار بدی در شئون رفتار فردی و اجتماعی است. لذا در روایات، خوردن برخی از اعضای حیوانات حلال
گوشت حرام دانسته شده است و از طرفی، به کم خوردن برخی دیگر از اجزای حلال سفارش شده است، که هر دو بر طبق حکمت و مصلحتی می‌باشد.
در جهت پرورش
روح انسانی و کسب
فضایل اخلاقی ، اگرچه خوردن اجزای همچون جگر و دل حیوانات حلال گوشت از جهت بهداشتی و پزشکی برای جسم دارای فوایدی است؛ اما نباید از این حقیقت غافل شد که جسم همراه روح، مایۀ رشد و
تکامل انسانی می‌شوند. لذا در
دین اسلام سفارش شده است که در خوردن گوشت و اجزای حلال آن زیاده‌روی نکرده و حالت حد وسط و
اعتدال رعایت شود.
بعضی از مردم به رمزهای روانی و باطنی تغذیه یا آگاهی ندارند و یا اعتنا نمی‌کنند و گمان می‌کنند سفره‌های رنگین و لقمه‌های چرب و نرم بهترین غذاست و حال آن‌که موجب قساوت
قلب و بیماری‌های روحی و روانی می‌شود.
جسم
انسان به عناصر اصلی غذایی (مواد قندی، چربی‌ها، پروتئین‌ها، ویتامین‌ها و مواد معدنی) نیاز دارد که مقداری از این‌ها را مواد گوشتی حلال ـ مانند جگر و دل ـ تأمین می‌کند، اما خوردن برخی از این مواد گوشتی به جهت آثار منفی که در جسم و روح دارند، سفارش به نخوردن آن شده است. در این باره به ذکر دو
روایت بسنده می‌شود.
امام علی ـ علیه‌السلام ـ می‌فرماید:«پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ قلوه نمی‌خوردند، نه این‌که حرام کرده باشند؛ چون نزدیک مخرج بول است»؛
یعنی سبب
کراهت خوردن قلوه
از این جهت است که نزدیک محل بول حیوان است.
امام صادق ـ علیه‌السلام ـ می‌فرماید:«
پیامبر اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ گوشت دست گوسفند را دوست داشت و از ران خوشش نمی‌آمد؛ چون نزدیک مخرج بول است».
امام رضا ـ علیه‌السلام ـ می‌فرماید:«خوردن کلیه (قلوه)
گوسفند و تودلی‌های آن مثانه را تغییر می‌دهد».
تغییر مثانه عبارت از اختلال مجاری ادرار است.
این موارد هرچند ناظر به جسم آدمی است، ولی ارتباطی که
جسم با روح دارد، یقیناً اثر منفی آن به روح نیز سرایت می‌کند و همین باعث مشکلاتی در رفتار و کردار انسان می‌شود.
در غذای حلال شایسته است که انتخاب خوراکی‌ها را میان
پاکیزه و پاکیزه‌تر قرار داد؛ هرچند هرکدام از غذاهای
حلال در
علم طب دارای فوایدی هستند، همان‌طور که با دقت در روایات ذکر شده و روایاتی از این دست، درمی‌یابیم که پیامبر
اسلام ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ میان غذای پاک و پاکیزه‌تر، غذای پاکیزه‌تر را انتخاب می‌کردند.
پایگاه اسلام کوئست.
