• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

زمان معراج

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: معراج.
‌پرسش: معراج پیامبر اعظم(ص) در چه زمانی واقع گردید؟



معراج یعنی سیر در عوال م هستی، برخورد با اسرار، و اطلاع و احاطه کامل بر حقایق عوالم امکانیه.


و به دلالت آیات مبارکه اسرا و سوره مبارکه نجم، معراج پیامبر اکرم یکی از اعجاز نبوت آن حضرت می‌باشد، مکرر برای آن حضرت واقع شد.


اما اولین معراج آن حضرت چند سال پس از بعثت و نبوت آن حضرت واقع شده که قبل از هجرت در شهر مکه و از مسجدالحرام بوده است.


درباره وقت معراج اختلاف جزئی میان علما ی اسلام وجود دارد. برخی سه سال قبل از هجرت وقوع معراج را گزارش نموده‌اند و برخی یک سال قبل از هجرتکه به احتمال قوی قول دوم ارجح می‌باشد.


در مسئله معراج نبوی آنچه بسیار مهم است، اعتقاد به معراج است؛ چنان که امام صادق ـ علیه‌السلام ـ می‌فرماید: لیس من شیعتنا من انکر اربعة اشیاء: المعراج و المساله فی القبر، و خلق الجنة و النار و الشفاعه؛ و منقول است از امام رضا علیه‌السلام: من کذب بالمعراج فقد کذب رسول الله


لذا چون بحث از زمان معراج بحثی صرفاً تاریخی است و در بحث های تاریخی هماهنگی سخن و وحدت نظر یا وجود ندارد یا بسیار اندک است، به ویژه در موضوعاتی که از تحقیق عمیق برخوردار نبوده و به گستردگی کاویده نشده است، زمان و مکان معراج بحث‌هایی است که در چنین وضعی قرار دارد و دست‌خوش اختلاف و تعدد آرا گردیده، تا آنجا که در این باره بیش از ده قول مطرح گردیده است؛ برخی یک سال پیش از بعثت را ادعا کرده‌اند؛
[۳] فخر رازی، تفسیر کبیر، ج ۲۰، ص ۱۴۶.
[۴] تفسیر کشاف، ج ۲، ص ۶۴۶.
زهری پنج سال پس از بعثت را قبول کرده‌ است؛
[۵] مسلم، صحیح، ج ۲، ص ۲۰۹.
ابن اسحق یک قول نقل کرده است و زمان آن را مأمور بت آشکار کردن دعوت به اسلام از طرف پیامبر دانسته است؛
[۶] مسلم، صحیح، ج ۲، ص ۲۱۰.
[۷] ابن هشام، سیره، ج ۲، ص ۳۷.
یعقوبی پیش از مرگ ابوطالب را زمان معراج دانسته؛
[۸] یعقوبی، تاریخ، ج ۲، ص ۲۶.
براساس روایتی از امام امیرالمؤمنین علی ـ علیه‌السلام ـ سال سوم بعثت تعیین شده است.
[۱۰] آملی، جعفر مرتضی، الصحیح من السیره، ج ۱، ص ۲۷۱.


۶.۱ - دیدگاه استاد سبحانی

استاد سبحانی براساس استناد به قول ابن هشام و ابن اسحاق سال دهم بعثت را قطعی دانسته است؛
[۱۲] سبحانی، فروغ ابدیت، ج ۱، ص ۳۸۴ - ۳۸۵.
اما برخی از مورخان ۱۸ ماه پیش از هجرت
[۱۳] سیرة الحلبیه ج ۱، ص ۲۷۸.
و برخی ۱۶ ماه پیش از هجرت
[۱۴] ر.ک: ادیب بهروز، محسن، معراج از دیدگاه قرآن و روایات، تهران، سازمان تبلیغات، چ اول، ۷۴، ص ۶۴.
و برخی یک سال دانسته اند.

۶.۲ - دیدگاه شیخ عباس قمی

مرحوم شیخ عباس قمی وقوع معراج نبوی را قبل از هجرت در مکه دانسته که یا در شب هفدهم ماه رمضان یا بیست و یکم ماه رمضان ۶ ماه پیش از هجرت و یا در ماه ربیع‌الاول دو سال بعد از بعثت دانسته است.
[۱۵] قمی، عباس، منتهی الآمال، قم، هجرت، چ دوم، ۱۴۰۹، ج ۱، ص ۱۰۹.


۶.۳ - دیدگاه هاشم معروف الحسینی

هاشم معروف الحسینی می‌نویسد: معراج نبوی شب شنبه ۱۷ ماه رمضان سال ۱۳ بعثت واقع شده؛ اگرچه اختلاف زیادی در کیفیت وقوع و تاریخ آن بین مسلمین وجود دارد.
[۱۶] هاشم معروف الحسینی، سیرة المصطفی، بیروت، دارالقلم، چ سوم، ۱۹۸۱ م، ص ۲۳۷.



در نتيجه بايد گفت كه معراج در سال‌های اخير بعثت قبل از هجرت در ماه رمضان واقع شده است و مهم اعتقاد و التزام به معراج است. از نظر شيعه و زمان وقوع آن چندان مهم نيست؛ بلكه مضامين بلند معراج و آنچه را كه پيامبر اكرم از حقايق و اسرار هستی كشف كرده، مهم است.


۱. ابن اثیر، الکامل، بیروت، دار صادر، ۱۳۹۹، ج ۲، ص ۵۱.    
۲. علامه مجلسی، بحارالانوار، ‌بیروت، دارالوفاء، چاپ دوم، ۱۴۰۳، ج ۱۸، ص ۳۱۲.    
۳. فخر رازی، تفسیر کبیر، ج ۲۰، ص ۱۴۶.
۴. تفسیر کشاف، ج ۲، ص ۶۴۶.
۵. مسلم، صحیح، ج ۲، ص ۲۰۹.
۶. مسلم، صحیح، ج ۲، ص ۲۱۰.
۷. ابن هشام، سیره، ج ۲، ص ۳۷.
۸. یعقوبی، تاریخ، ج ۲، ص ۲۶.
۹. علامه مجلسی، بحارالانوار، ‌بیروت، دارالوفاء، چاپ دوم، ۱۴۰۳، ج ۱۸، ص ۳۱۲.    
۱۰. آملی، جعفر مرتضی، الصحیح من السیره، ج ۱، ص ۲۷۱.
۱۱. المیزان، ج ۱۳، ص ۳۱.    
۱۲. سبحانی، فروغ ابدیت، ج ۱، ص ۳۸۴ - ۳۸۵.
۱۳. سیرة الحلبیه ج ۱، ص ۲۷۸.
۱۴. ر.ک: ادیب بهروز، محسن، معراج از دیدگاه قرآن و روایات، تهران، سازمان تبلیغات، چ اول، ۷۴، ص ۶۴.
۱۵. قمی، عباس، منتهی الآمال، قم، هجرت، چ دوم، ۱۴۰۹، ج ۱، ص ۱۰۹.
۱۶. هاشم معروف الحسینی، سیرة المصطفی، بیروت، دارالقلم، چ سوم، ۱۹۸۱ م، ص ۲۳۷.



سایت اندیشه قم    






جعبه ابزار