روح الهی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلید واژه : روح خدا، انسان،
نفخ،
پرسش : منظور از "
روح خدا" که در انسان دمیده شده چیست؟
پاسخ :
در آیة شریفه ۲۹ سوره حجر خداوند می فرماید:
«وَ نَفَخْتُ فِیهِ مِن رُّوحِى؛ از روح خود در آن دمیدم.»
همانطور كه در
صفات الهی اثبات می شود داشتن
جسم و یا هرگونه تركیب دیگر برای خداوند متعال محال است. چرا كه برای موجودی مجرد و بی نیاز مطلق، نوعی نقص به حساب می آید. اما اینكه آیه كریمه روح دمیده شده را به خدای متعال نسبت می دهد فقط برای تكریم و عظمت روح انسانی است كه به اصطلاح ادبیات
عرب آن را اضافه تشریفی می خوانند چنانكه در «
بیت الله » نمی گوئیم خدای متعال كه زمان و مكان برایش بی معناست خانه ای دارد و آن
کعبه است و یا ماه مبارك
رمضان كه «
ماه خدا » خوانده می شود. همه از این نوع هستند كه برای
تکریم و
عظمت به خداوند نسبت داده شده اند.
عظمت روح انسانی از این جهت است كه این روح در صعودش توانائی و استعداد رسیدن به بالاترین
کمال را دارد و می تواند به عظمتی دست پیدا كند كه هیچ مخلوقی یارای رسیدن به آن مرتبه را نداشته باشد.
در ضمن در آیة ۸۵ سوره مباركه
اسراء سخن دیگری در مورد
روح انسانی وجود دارد كه می فرماید:
«وَ یَسْئَلُونَكَ عَنِ الرُّوحِ قُلِ الرُّوحُ مِنْ أَمْرِ رَبِّی؛
از تو درباره روح سؤال می كنند بگو روح تحت امر پروردگار من است.»
که طبق این آیه شریفه روح
مخلوق خداوند است و به امر آن حضرت به وجود آمده است.
و در آیه شریفه ای كه سیر آفرینش انسان را بیان می كند پس از سیر تكامل مراحل جسمانی از آفرینش روح سخن می گوید كه:
«ثُمَّ خَلَقْنَا النُّطْفَةَ عَلَقَةً فَخَلَقْنَا الْعَلَقَةَ مُضْغَةً فَخَلَقْنَا الْمُضْغَةَ عِظاماً فَكَسَوْنَا الْعِظامَ لَحْماً ثُمَّ أَنْشَأْناهُ خَلْقاً آخَرَ فَتَبارَكَ اللَّهُ أَحْسَنُ الْخالِقینَ؛
آن گاه آن نطفه را علقه گرداندیم، پس آن علقه را به صورت پاره‌گوشتى درآوردیم، پس آن پاره‌گوشت را استخوان‌هایى ساختیم و بر استخوان‌ها گوشت پوشاندیم، سپس او را با آفرینشى دیگر پدید آوردیم پس همیشه سودمند و بابركت است خدا كه نیكوترین آفرینندگان است.»
در این
آیه سیر
آفرینش انسان منجر به
خلقت روح می شود؛ بنابراین روح انسانی موجودی تحت امر الهی و
مخلوق خداست نه اینكه بخشی از خدا باشد.
علامه طباطبائی در تفسیر سترگ
المیزان در ذیل این آیه شریفه (وَ نَفَخْتُ فِیهِ مِن رُّوحِى) ضمن بحث از معنای آیه و
تفسیر آن چند روایت نیز نقل می كند كه برای روشن شدن بحث ذكر می شود:
در تفسیر
عیاشی از
محمد بن مسلم از
ابی جعفر (امام باقر) علیه السلام روایت كرده است كه گفت: من از حضرت از معنای
آیه و
نفخت فیه من روحی سؤال كردم فرمود: خداوند روحی را خلق فرموده و از آن در
آدم علیه السلام دمید.
در همان
کتاب از
ابی بصیر از
ابی عبدالله علیه السلام روایت كرده است كه در ذیل آیه شریفه و نفخت فیه من روحی... فرمود: خداوند موجودی را
خلق كرد و روحی را هم آفرید، آنگاه به
فرشته ای دستور داد آن روح را در كالبد بدمد، نه اینكه بعد از
نفخ ، چیزی از خدای متعال كم شده باشد و این از
قدرت خدا است.
پس براساس آنچه بیان شد مقصود از
روح الهی كه در هنگام خلقت در
انسان دمیده شده است، خلقت خاصی است كه از جانب خداوند و امر آن
حضرت صورت پذیرفته است كه این روح منشاء
علم ،
تفکر و
عقل و
اراده بشر به شمار می آید و
استعداد و توان آن به حدی است كه می تواند صاحبش را به بالاترین كمالات برساند اگر قدر بداند و خویش را ارزان نفروشد. که خدای متعال برای عظمت دادن و ارج گذاردن به روح، آن را به خود نسبت داده است و الا هرگونه تركیب و جزء برای خداوند محال و بی معناست تا چه رسد جزئی كه جدا شود.
سایت شهر سوال
