رزق در روایات
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه:رزق، روزی حلال، دوستی، حج، افزایش رزق، دعا.
پرسش:سلام خسته نباشید. چه روایاتی در زمینه
رزق وجود دارد؟ راه های دست یابی به
رزق حلال چیست؟ چه دعاهایی برای
افزایش رزق وجود دارد؟ و چه کارهایی سبب کاهش رزق می شوند؟
پاسخ :
قبل از پرداختن به موضوع مطرح شده در سؤال، این نکته را یاد آور می شویم که بر خلاف تصور عموم مردم که روزی را منحصر در مصادیق مادی آن به کار می برند، در روایات واژه روزی، معنایی گسترده دارد و شامل تمام
نعمت های خدا می شود. خواه آن نعمت مادی یا معنوی باشد؛ از این رو
تندرستی ،
آرامش ، توفیق انجام واجباتی؛ چون
حج ،
دوست خوب و... که تمامشان از موارد روزی محسوب می شود.
البته روایات فراوانی مربوط به رزق مادی نیز در کتاب های روایی آمده است که تعدادی از آنها را از باب نمونه ذکر می کنیم:
امام صادق (علیه السلام) در این باره می فرمایند:"کسی که دنبال روزی کم باشد، این کار سبب جلب روزی زیاد برای او می شود، اگر کسی دنبال روزی کم نرود روزی بسیار را نیز از دست خواهد داد".
در کتاب کافی عنوانی در این زمینه آمده
و در آن دعاهایی برای زیادی رزق ذکر شده است، از جمله
امام باقر (علیه السلام) به زید شحام فرمود:برای زیاد شدن روزی، در سجده های
نماز واجب این دعا را بخوان:"یَا خَیْرَ الْمَسْئُولِینَ وَ یَا خَیْرَ الْمُعْطِینَ ارْزُقْنِی وَ ارْزُقْ عِیَالِی مِنْ فَضْلِکَ الْوَاسِعِ فَإِنَّکَ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِیم"ای بهترین «ای بهترین پناه سائلان و ای بهترین بخشایشگران. به من و خانواده ام از فضل وافرت روزی بخش که تو صاحب فضلی عظیم هستی».
مردی از
اصحاب پیغمبر اکرم (صلی الله علیه وآله) مدتی خدمت آن حضرت نیامد پس از مدتی بحضورش مشرف شد، پس
رسول خدا (صلی الله علیه وآله) به او فرمود:چه مانع شد که پیش ما نیایی؟
عرض کرد بیماری و
فقر و نیازمندی، حضرت به او فرمود:آیا نمی خواهی دعایی به تو یاد دهم که خداوند بیماری و فقر را (به وسیله آن) از تو برطرف فرماید، عرض کرد ای رسول خدا رحمت و درود خدا بر تو باد آری (آن دعا را به من تعلیم فرما)، پس حضرت فرمود بگو:
لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ تَوَکَّلْتُ عَلَی الْحَیِّ الَّذِی لَا یَمُوتُ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی لَمْ یَتَّخِذْ صَاحِبَةً وَ لَا وَلَداً وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ شَرِیکٌ فِی الْمُلْکِ وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ وَلِیُّ مِنْ الذُّلِّ وَ کَبِّرْهُ تَکْبِیرا.
راوی گوید:مدتی بر آن مرد نگذشت که به خدمت پیغمبر (صلی الله علیه وآله) مراجعت نمود و عرض کرد:ای رسول خدا، خداوند (به واسطه آن دعا) بیماری و فقر را از من بر طرف فرمود.
محمد بن مسلم از امام باقر یا
صادق (علیهما السلام) در باره خوابیدن بعد از
نماز صبح سؤال کرد، در پاسخ فرمودند:روزی در این هنگام پخش می شود و من خوش ندارم که کسی در این زمان خوابیده باشد.
همچنین امام صادق (علیه السلام) فرمود:
خواب صبحگاهی شوم است و چهره آدمی را زرد و زشت می نماید، و چنین خوابی خواب افراد نامبارک است و خداوند روزی بندگان را از وقت طلوع فجر تا بیرون آمدن آفتاب تقسیم می نماید.
از امام صادق (علیه السلام) روایت شده است که مردی نزد امام از تهی دستی زبان به گله گشود و گله از حدّ گذراند تا آن جا که نزدیک بود از گرسنگی نیز گله کند. امام (علیه السلام) به او فرمود:ای مرد! آیا
نماز شب می‌خوانی؟ عرض کرد:آری. امام (علیه السلام) به همراهش رو نموده و فرمود:آن کس که می پندارد که نماز شب می خواند و روز گرسنه می‌ماند
دروغ می‌گوید. به راستی که خدای گرامی و بزرگ با نماز شب، روزی روز را بر عهده گرفته است.
اعمالی که به جا آوردن آن در فزونی روزی مؤثر است، فراوان است و ما به همین مقدار اکتفا می کنیم.
برخی اسبابی را که سبب کاهش روزی می شود، به صورت خلاصه بیان می نماییم:
البته
نیت ، در هر دو جنبه (زیادی و کاهش روزی) مؤثر است.
علی (علیه السلام) می فرماید:روزی مرد به قدر نیت او است.
مراد از این سخن این است که، نیت و قصد انسان در زیادی و کمی روزی مؤثر است، پس هر گاه قصد و همت او این باشد که بر خانواده و دیگران توسعه دهد، خداوند روزی او را زیاد می کند و اگر قصد او قرار دادن آنان در تنگنا باشد خداوند نیز او را در تنگنا قرار خواهد داد.
انجام بعضی کارها نیز در روایات به عنوان کاهش دهنده روزی معرفی شده است.
علی (علیه السلام) می فرماید: اموری که باعث کاهش روزی می شود عبارت است از:وا نهادن
تار عنکبوت در منزل،
قضای حاجت در
حمام ، خوردن و آشامیدن در حال
جنابت ، خلال کردن با چوب درخت گز، شانه کردن موی سر در حال ایستاده، نگهداشتن خاک‌روبه در منزل،
قسم دروغ خوردن،
زنا ، خوابیدن بین
نماز مغرب و
عشا ، خوابیدن هنگام صبح قبل از بیرون آمدن خورشید، اعتیاد به
دروغ گفتن ، زیاد به آواز لهوی گوش کردن، رد کردن انسان مستمند در شب، رعایت نکردن میانه روی در هزینه ها، قطع پیوند فامیلی.
رسول خدا (صلی الله علیه وآله) فرمود: بیست خصلت سبب کاهش روزی می شود، از جمله:برهنه بلند شدن از رختخواب برای قضای حاجت، و نشستن دست ها هنگام غذا خوردن، بی احترامی به خورده های نان، سوزاندن پوست سیر و پیاز، نشستن در چارچوب درب منزل، جاروب کردن منزل در شب، نظافت منزل با گوشه لباس، خشک کردن سر و صورت با آستین، نشستن ظروف آلوده در شب، باز گذاشتن درب ظرف آب، عجله کردن در خارج شدن از مسجد، صبح زود بازار رفتن و تا شب ماندن در بازار، خرید نان از فقراء،
نفرین کردن اولاد، دوختن لباس در تن، خاموش کردن چراغ با دمیدن.
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «رزق در روایات»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۶/۸.
