راه نجات
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: راه نحات، آیات، قرآن مجید، سعادت، رستگاری، جهاد، تقوا.
پرسش: کدام آیات قرآن، راه نجات و رستگاری را بیان کرده است؟
پاسخ: در
قرآن کریم آیاتی وجود دارد که راه نجات و رستگاری را بیان کرده، نیز آیاتی که از ریشه نجات آمده، اما درصدد بیان نجات و رستگاری نیست. در حقیقت بین آنها عموم و خصوص من وجه است.
دسته اول آیاتی است که راه نجات را معرفی کرده‌اند: قرآن
کتاب آسمانی الهی و بیانگر راه
هدایت و تکامل انسان است؛ ازاین‌رو سراسر قرآن، یا مستقیماً یا غیر مستقیم، راه صحیح و راه نجات و رستگاری انسان را بیان کرده است و هیچ آیه‌ای بی‌ربط با هدایت و
رشد انسان نیست. با این‌حال برخی از آیاتی را که به‌طور مستقیم به راه نجات و رستگاری اشاره کرده است، بیان می‌کنیم.
خداوند در سوره صف، راه نجات از
عذاب دردناک آخرت را چنین بیان می‌کند:
«
یَأَیهُّا الَّذِینَ ءَامَنُواْ هَلْ أَدُلُّکمُ‌ْ عَلیَ تجِارَةٍ تُنجِیکمُ مِّنْ عَذَابٍ أَلِیمٍ• تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ تجُاهِدُونَ فیِ سَبِیلِ اللَّهِ بِأَمْوَالِکمُ‌ْ وَ أَنفُسِکُمْ ذَالِکمُ‌ْ خَیرْ لَّکمُ‌ْ إِن کُنتُمْ تَعْلَمُونَ• یَغْفِرْ لَکمُ‌ْ ذُنُوبَکمُ‌ْ وَ یُدْخِلْکمُ‌ْ جَنَّاتٍ تجَرِی مِن تحَتهِا الْأَنهْارُ وَ مَسَاکِنَ طَیِّبَةً فیِ جَنَّاتِ عَدْنٍ ذَالِکَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ»؛
ای کسانی که
ایمان آورده‌اید! آیا شما را به تجارتی راه‌نمایی کنم که شما را از عذاب دردناک رهایی می‌بخشد؟ به خدا و رسولش
ایمان بیاورید و با اموال و جان‌هایتان در راه خدا
جهاد کنید. این برای شما (از هر چیز) بهتر است اگر بدانید. اگر چنین کنید گناهانتان را می‌بخشد و شما را در باغ‌هایی از
بهشت وارد می‌کند که نهرها از زیر درختانش جاری است و در خانه‌هایی پاکیزه در بهشت جاویدان جای می‌دهد و این پیروزی عظیم است.
در آیه‌ای دیگر، با اشاره به ایمان و
جهاد، از هجرت در راه خدا نیز یاد می‌کند و می‌فرماید کسانی که این کارها را انجام داده باشند،
مقام بزرگی در نزد خدا دارند و فقط این‌گونه افراد به حقیقت پیروزی و رستگاری دست می‌یابند:
«
الَّذِینَ ءَامَنُواْ وَ هَاجَرُواْ وَ جَاهَدُواْ فیِ سَبِیلِ اللَّهِ بِأَمْوَالهِمْ وَ أَنفُسِهِمْ أَعْظَمُ دَرَجَةً عِندَ اللَّهِ وَ أُوْلَئکَ هُمُ الْفَائزُونَ»؛
آنها که ایمان آوردند، و
هجرت کردند، و با
اموال و جان‌هایشان در راه
خدا جهاد نمودند، مقامشان نزد خدا برتر است و آنها پیروز و رستگارند».
در آیه‌ای دیگر،
سخن از پی‌روی از خدا و پیامبرش به میان آمده و به خوف از خدا و
تقوای او اشاره شده و راه
سعادت را در رعایت این موارد دانسته است:
«
وَ مَن یُطِعِ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ یخَشَ اللَّهَ وَ یَتَّقْهِ فَأُوْلَئکَ هُمُ الْفَائزُونَ»؛
و هر کس از خدا و پیامبرش اطاعت کند، و از خدا بترسد و از مخالفت فرمانش بپرهیزد، چنین کسانی همان پیروزمندان واقعی هستند.
در
قرآن، در توصیف کسانی که اهل هدایت هستند، چنین آمده است:
«
الَّذِینَ یَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَیَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ أُوْلَئکَ الَّذِینَ هَدَئهُمُ اللَّهُ وَ أُوْلَئکَ هُمْ أُوْلُواْ الْأَلْبَابِ»؛
همان کسانی که سخنان را می‌شنوند و از نیکوترین آنها پی‌روی می‌کنند. آنان کسانی هستند که خدا هدایتشان کرده، و آنها خردمندانند.
در واقع کسانی اهل نجات و سعادت هستند که از هر نوع
تعصب جاهلانه قومی و ملیتی و غیره به دور باشند و اهل تحقیق و حق‌جویی باشند. این افراد، به همه سخنان و نظریات، گوش فرامی‌دهند و بعد با انصاف به
قضاوت درباره آنها می‌پردازند و بدون جانب‌داری، راه صحیح را انتخاب می‌کنند.
یکی از راه‌های رسیدن به سعادت،
تزکیه نفس است. در اسلام تأکید فراوانی بر این مطلب شده و دستورات زیادی در این باره به مردم ارائه شده است. پاک ساختن
روح و جان انسان، از خلقیات و صفات ناپسند، موجب رشد و آمادگی برای دریافت خصلت‌ها و اوصاف نیکو و
نور معرفت است؛ ازاین‌رو خداوند به نُه چیز قسم یاد می‌کند تا اهمیت مسئله را بیان کند. سپس می‌فرماید:
«
قَدْ أَفْلَحَ مَن زَکَّئهَا»؛
هرکس نفس خود را پاک و تزکیه کرده، رستگار شده است.
آیه‌ای که اشاره به واژه «نجات» دارد: یکی از
آیات قرآن کلمه «نجات» را در خود جای داده است؛ اما این
آیه درصدد بیان راه نجات نیست:
«
وَ إِذْ قالَ مُوسی لِقَوْمِهِ اذْکُرُوا نِعْمَةَ اللَّهِ عَلَیْکُمْ إِذْ أَنْجاکُمْ مِنْ آلِ فِرْعَوْنَ یَسُومُونَکُمْ سُوءَ الْعَذا»؛
و (به خاطر بیاور) هنگامی را که موسی به قومش گفت: «
نعمت خدا را بر خود به یاد داشته باشید، زمانی که شما را از (چنگال) آل‌فرعون رهایی بخشید! همان‌ها که شما را به بدترین وجهی عذاب می‌کردند.
پایگاه اسلام کوئست.
