رابطه بین زن و مرد در کتاب ضیافت افلاطون
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: افلاطون،
شهوت،
ضیافت افلاطون، عشق افلاطونی،
عشق.
پرسش: در مقدمه کتاب ضیافت افلاطون آمده: "در جوامع استبدادی همیشه زن و مرد از هم جدا می‌شوند تا مردها و زن‌ها چیزی که بینشان جریان داشته باشد، شهوت بیمار‌گونه ناشی از توهم شناخت از هم باشد، تا هیچ زنی و مردی زیبایی و زشتی واقعی را نتواند تشخیص بدهد و زن‌ها و مردها در انتخاب هم به اندازه شهوت برانگیز بودن توجه داشته باشند و بس، نه چیز دیگری... چرا؟ چون اگر در جامعه روابط زن و مرد آزاد باشد آن دیوار شهوت فرو می‌ریزد و زن‌ها و مردها زیبایی و زشتی واقعی را تشخیص می‌دهند و خانواده‌هایی که تشکیل می‌دهند بر دوست‌داشتن انسانی بنا می‌کنند و فرزندان سالم تربیت می‌کنند که تاب
استبداد را ندارد و به عبارتی استبداد با وجود آنها بی‌گانه است؛ چرا که آزاد پرورش می‌یابند". آیا این موضوع از نظر
اسلام تایید شده است، اگر نه جواب این ادعا را چگونه می‌دهید؟
پاسخ: مطلب مذکور در متن کتاب ضیافت افلاطون نبوده و ممکن است سخن برخی مؤلفان در مقدمه کتاب باشد. آنچه از متن کتاب ضیافت افلاطون بر می‌آید، تاکید بر عشق افلاطونی و آسمانی به جای شهوت و عشق جنسی است، ولی این نتیجه‌گیری متعلق به برخی مؤلفان است که برای تحقق رابطه دوستانه و عشق واقعی، باید رابطه آزاد بین زن و مرد اشاعه پیدا کند.
مطلب مذکور در متن کتاب ضیافت افلاطون نبوده و ممکن است سخن برخی مؤلفان در مقدمه کتاب باشد، همچنان که خود شما نیز ذکر کرده‌اید. آنچه از متن کتاب ضیافت افلاطون بر می‌آید تاکید بر عشقِ افلاطونی و آسمانی به جای شهوت و عشق جنسی است، ولی این نتیجه گیری متعلق به برخی مؤلفان بوده است که برای تحقق رابطه دوستانه و عشق واقعی، باید رابطه آزاد بین زن و مرد اشاعه پیدا کند. این نظریه در غرب تجربه شد و نه تنها منجر به رابطه معنوی و دوستانه به معنای واقعی نشد، بلکه همان مقدار تقدس و عشق بین زن و مرد که سابقاً وجود داشت، نیز از این جوامع در خطر نابودی قرار گرفت. حال‌آن‌که روابط آزاد بین زن و مرد بیش از هر چیزی در عصر ما تبلیغ و اشاعه یافت، به‌طوری که تمدن معاصر بدون
تبلیغات و
تجارت جاذبه‌های جنسی توان ادامه حیات ندارد.
بنابراین، این سخنِ بسیار ارزشمندی است که اگر دیوار شهوت فرو ریزد و زن‌ها و مردها زیبایی و زشتی واقعی را در همدیگر تشخیص دهند، خانواده‌هایی که تشکیل می‌دهند بر دوست داشتن انسانی بنا خواهد شد، اما سؤال این است که دیوار شهوت چگونه شکسته می‌شود؟ آیا راهِ فرا رفتن از اسارت شهوات رابطه آزاد و غیر متعهدانه بین زن و مرد است؟ و مهم‌تر این که آیا در تجربه عملی در این جوامع، شهوات و قحطی‌زدگی جنسی کمتر شده است یا بیشتر؟ می‌دانیم که بشر امروز که هدف آماج بیشترین تبلیغات جنسی و جلوه‌های جنسی قرار دارد، شبانه روز در عمل و اندیشه بیشترین تلاش خود را اختصاص به شهوات خود داده است. و عشق آسمانی بین زن و مرد با این تجربه‌ای که در عصر مدرن اتفاق افتاده، نه تنها بیشتر نشده، بلکه تبدیل به یک
دروغ و
افسانه شده است؟
تجربه تاریخی نشان می‌دهد که در جوامع مؤمن و متقی بیشترین احتمال روابط متعالی بوده و در جوامع به اصطلاح آزاد کمترین احتمال برای تحقق این نوع رابطه وجود داشته است؛ چرا که در این جوامع هیچ اعتمادی بین زن و مرد باقی نمانده و اکثریت افراد، واژه عشق را دامی برای رسیدن به شهوات خود قرار می‌دهند. یا اگر عشقی پاک هم اتفاق افتاده باشد، در این فرهنگ غیر متعهدانه بیشترین احتمال آلوده شدن به
فسق و
خیانت وجود دارد؛ چون فرض بر این است که هیچ محدودیتی در روابط جنسی نباید باشد و نوع بشر نیز به‌طور طبیعی نمی‌تواند از این تمایلات خالی باشد. از‌این‌رو، شاهدیم که این جوامع که همه نقاط دنیا را تقریباً شامل شده است، عرصه پایان عشق و عواطف انسانی است، نه تحقق رابطه متعالی بین زن و مرد.
از طرفی این سخن نیز درجای خود پذیرفته شده است که منع رابطه بین زن و مرد باعث تشدید دیدگاه جنسی بین این دو شده و مشکلات بیشتری را دامن خواهد زد، همچنان که در متن سؤال به عنوان یکی از ترفندهای جوامع مستبد برشمرده شده است، ولی به خوبی می‌دانیم که جامعه واقعاً دینی به ویژه دین اسلام، دیدگاهی کاملا فطری نسبت به رابطه زن و مرد دارد و می‌دانیم که شریعت اسلام به
ازدواج اهمیت ویژه‌ای داده، بلکه آن را
مستحب شمرده است. پس رعایت
تقوا در رابطه زن و مرد در عین تاکید بر این رابطه، سخنی است غیر از استبداد، و منع از رابطه زن و مرد برای به اسارت کشیدن آنها.
می‌دانیم که رعایت تقوا به معنای استبداد و منع از رابطه نیست، بلکه به معنای پاسداشت و رعایت حقوق این رابطه است. بنابراین، برای دست‌یافتن به رابطه متعالی بین زن و مرد که اصلی‌ترین نیاز هر انسانی هم محسوب می‌شود، آزادی جنسی و اشاعه رابطه غیر متعهد بین زن و مرد، نه تنها راهشگا نبوده، بلکه نتیجه عکس داده است. به‌هر‌حال، اجمالاً باید گفت که برای تحقق این مهم نیاز به عناصر برتری است که از طریق سلوک در دین و تعمیق معارف دینی قابل تحقق است.
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «رابطه بین زن و مرد در کتاب ضیافت افلاطون»، تاریخ بازیابی۱۴۰۱/۲/۲۵.
