دعای پدر و مادر
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: دعا، پدر و مادر، نفرین،
عاق والدین،
اجابت دعا.
پرسش: آیا در هر شرایطی، دعای پدر و مادر در حق فرزندشان مستجاب خواهد شد؟
پاسخ:
برای روشن شدن موضوع مورد پرسش باید گفت:
بین
نفرین والدین و عاق کردن فرق است؛ عقوق والدین، عبارت است از :«به
خشم آوردن و آزردن و شکستن خاطر
پدر و مادر».
نفرین به معنای دعای بد برای
مرگ، ناکامی و بدبختی کسی یا چیزی است. به معنای
لعن، لعنت، ذم، تقبیح و نکوهش نیز آمده است. و
نفرین والدین نیز به همین معناست.
بر اساس منابع اسلامی، دعای پدر و مادر ـ در جهت مثبت ـ در
حق فرزندانش (با حفظ شرایطش) نافذ است.
نمونه‌های بسیاری در روایات وجود دارد که به برخی از آنها اشاره می‌شود.
«عَنْ أَبِی عَبْدِاللَّهِ ـ علیه‌السلام ـ قَالَ کَانَ أَبِی ـ علیه‌السلام ـ یَقُولُ خَمْسُ دَعَوَاتٍ لَا یُحْجَبْنَ عَنِ الرَّبِّ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی دَعْوَةُ الْإِمَامِ الْمُقْسِطِ وَ دَعْوَةُ الْمَظْلُومِ یَقُولُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لَأَنْتَقِمَنَّ لَکَ وَ لَوْ بَعْدَ حِینٍ وَ دَعْوَةُ الْوَلَدِ الصَّالِحِ لِوَالِدَیْهِ وَ دَعْوَةُ الْوَالِدِ الصَّالِحِ لِوَلَدِهِ وَ دَعْوَةُ الْمُؤْمِنِ لِأَخِیهِ بِظَهْرِ الْغَیْبِ فَیَقُولُ وَ لَکَ مِثْلُهُ».
امام صادق ـ علیه‌السلام ـ به نقل از
امام باقر علیه‌السلام می‌فرماید: «پنج دعاست که از درگاه پروردگار تبارک و تعالی محجوب نگردد (و پرده و حائلی نیست که جلویش را بگیرد): دعای
امام عادل، دعای ستمدیده که خدای ـ عزوجل ـ می‌فرماید: هر آیینه به‌طور مسلم
انتقام تو را (از ستمکارت) بگیرم؛ گرچه پس از زمانی باشد، دعای فرزند صالح (و نیکوکار) برای پدر و مادر، دعای پدر صالح برای فرزندش و در نهایت دعای
مؤمن برای برادرش در پشت سر او که خدا فرماید: برای تو باد مانند آن».
روایت شده است، اگر فرزندی مریض شود، مادرش به پشت بام برود و از سرش روسری بردارد؛ به‌طوری که مویش از
آسمان دیده شود؛ آن‌گاه بگوید: «اللَّهُمَّ أَنْتَ أَعْطَیْتَنِیهِ وَ أَنْتَ وَهَبْتَهُ لِی اللَّهُمَّ فَاجْعَلْ هِبَتَکَ الْیَوْمَ لِی جَدِیدَةً إِنَّکَ قَادِرٌ مُقْتَدِرٌ؛ خدایا! تو این فرزند را به من عطا کردی و به من بخشیدی، خدایا! بخشش خود را امروز تجدید نما! تو قادر مقتدر هستی.»، سپس سجده کند. سر از
سجده برنمی‌دارد، مگر آن‌که فرزندش (در صورت مصلحت) بهبود یابد.
دعای ام‌داوود که آن را
امام صادق علیه‌السلام با مقدماتش به مادر داوود بن حسن که فرزندش در زندان منصور بود، تعلیم نمود و پس از انجام آن توسط ام‌داوود فرزندش نیز از زندان خلاص شد.
«لِیَطْلُبِ الرَّجُلُ الْحَاجَةَ عِنْدَ قَبْرِ أَبِیهِ وَ أُمِّهِ بَعْدَ مَا یَدْعُو لَهُمَا»؛ در خطبه‌ای از پیامبر اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ آمده: «کسی که پدر و مادرش را از دست داده، بر سر قبرشان پس از دعا برای آنان، حاجتش را درخواست کند».
اما دعای پدر و مادر ـ در جهت منفی ـ یا همان نفرین در حق فرزندان؛
روایات زیادی وارد شده است که فرزندان را سفارش می‌کنند به‌گونه‌ای رفتار نکنند تا مورد نفرین پدر قرار گیرند.
«عَنْ أَبِی عَبْدِاللَّهِ ـ علیه‌السلام ـ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ـ علیه‌السلام ـ إِیَّاکُمْ وَ دَعْوَةَ الْمَظْلُومِ فَإِنَّهَا تُرْفَعُ فَوْقَ السَّحَابِ حَتَّی یَنْظُرَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَیْهَا فَیَقُولَ ارْفَعُوهَا حَتَّی أَسْتَجِیبَ لَهُ وَ إِیَّاکُمْ وَ دَعْوَةَ الْوَالِدِ فَإِنَّهَا أَحَدُّ مِنَ السَّیْفِ».
امام صادق ـ علیه‌السلام ـ به نقل از
رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمود: «بترسید از دعای ستمدیده و مظلوم؛ زیرا که آن از ابرها (و پرده‌های مانع از
دعا) بالا می‌رود تا خدای ـ عزوجل ـ در آن بنگرد و می‌فرماید: آن را بالا برید تا برای او اجابت کنم، و بپرهیزید از نفرین پدر که آن از شمشیر برنده‌تر است».
گفتنی است که حدیثی در مورد نفرین مادر نیافتیم؛ اما روشن است که اگر نفرین، واقعی و از دل باشد، تفاوتی بین نفرین پدر و مادر وجود ندارد. البته اگر فرزندی در راه حق بوده و وظایف خود را به‌خوبی انجام دهد و والدینش با این وجود نفرینی کنند، نباید انتظار استجابت آن را داشته باشند.
هم‌چنین امام صادق ـ علیه‌السلام ـ در سخنی یکی از دعاهایی را که از
خدای تعالی باز داشته نشود، «دعای پدر درباره فرزند حق‌شناس خود و نفرینش بر فرزند ناسپاس»، می‌داند.
در این روایت، یکی از شرایط اجابت نفرین پدر را ناسپاس بودن فرزند شمرده است؛ بر این اساس اگر فرزندی نسبت به وظایفش کوتاهی نکند و پدرش به هر دلیلی او را مورد نفرین قرار دهد، این نفرین شرط اجابت را ندارد.
پایگاه اسلام کوئست.
