دعای ذهنی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: دعا،
خدا،
تضرع.
پرسش: گاه انسان تنها در ذهن و قلبش و بدون آن‌که چیزی بر زبان آورد، دست به دعا برداشته و چیزهایی را از خدا می‌خواهد. آیا پروردگار به این دعاها نیز توجه می‌کند؟
پاسخ اجمالی: این‌گونه نیست که خداوند به دعای ذهنی هیچ توجهی نداشته باشد و حتماً باید دعا را بر زبان جاری کرد، اما از آن‌جا که مطرح کردن دعا بر زبان در بیشتر موارد (بویژه زمانی که فرد تنها است) نشانگر
تواضع او نسبت به خدای تعالی است؛ و به همین دلیل، امید اجابت بیشتری در آن وجود دارد. سفارش شده است که علاوه بر توجه قلبی، خواسته‌های خود را بر زبان نیز بیاوریم.
اگرچه خدای تعالی از تمام اسرار و باطن انسان و نیازهای مورد نظر او آگاهی دارد، اما با این وجود سفارش کرده تا او را بخوانند و وعده اجابتش را مقیّد به قید «اِذا دَعانِ»
(وقتی او را بخوانند) کرده است. از طرفی دعا باید حقیقتاً دعا باشد و قلب دعاکننده با زبانش یکی باشد؛ چون دعای حقیقی، آن دعایی است که قبل از زبان ظاهری، زبان قلب و
فطرت که
دروغ در کار آن نیست گویای آن باشد، و به همین دلیل خداوند، مطابق با آنچه سائل با حقیقت ضمیر خود از او می‌خواهد، به او می‌دهد.
در مورد بلند خواندن یا آهسته خواندن دعا باید گفت: گاهی به جهت دوری از
ریا و یا این‌که دعا به صورت مخفیانه به اجابت نزدیک‌تر است،
سفارش شده است که دعا به صورتی باشد که دیگران از آن اطلاع پیدا نکنند؛ چنان‌که در
قرآن می‌خوانیم: «ادْعُوا رَبَّکُمْ تَضَرُّعاً وَ خُفْیَةً؛
پروردگار خود را از روی تضرّع، و در پنهانی، بخوانید.»
همچنین در حدیثی از
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) آمده است: «خَیْرُ الدُّعاءِ الْخَفِیّ؛
بهترین دعا، دعایی است که پنهانی باشد.»
حتی گاهی اوقات از بلند کردن صدا نهی شده است؛ پیامبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) با
مسلمانان در یکی از غزوات بر فراز یک وادی رسیدند، مسلمانان با صدای بلند، لا اله الا الله و الله اکبر می‌گفتند. پیامبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) به آنان فرمود:
«ای مردم! کمی آهسته‌تر دعا کنید. آیا نه چنین است که شما شخص کر و شخص دوری را نمی‌خوانید،
[بلکه
] خدایی را می‌خوانید که شنونده و نزدیک و با شما است».
همچنین می‌دانیم که خداوند به دعای افرادی که قدرت تکلم ندارند نیز توجه کرده و خواسته‌های آنان را برآورده می‌کند.
از‌این‌رو، می‌توان گفت: این‌گونه نیست که خداوند به دعای ذهنی هیچ توجهی نداشته باشد و حتماً باید دعا را بر زبان جاری کرد، اما از آن‌جا که مطرح کردن دعا بر زبان در بیشتر موارد (بویژه زمانی که فرد تنها است) نشانگر
تواضع او نسبت به خدای تعالی است؛ و به همین دلیل، امید اجابت بیشتری در آن وجود دارد. سفارش شده است که علاوه بر توجه قلبی، خواسته‌های خود را بر زبان نیز بیاوریم؛ لذا
امام علی (علیه‌السّلام) در
دعای کمیل عشق قلبی و بر زبان آوردن عشق را مکمل هم می‌داند و می‌فرماید:
«وَ اجعَل لِسانی بِذِکرِکَ لَهِجا، و قَلبی بِحُبِّکَ مُتَیَّما؛
خدایا! زبانم را پیوسته به یاد خودت، گویا کن و دلم را اسیر محبّتت گردان.»
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «دعای ذهنی»، تاریخ بازیابی۱۴۰۰/۱/۱۴.
