درمان‌گری با قرآن کریم
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: کرونا،
قرآن،
فضایل سور،
فضایل آیات.
پرسش: آیا استفاده از سوره‌های قرآنی برای درمان بیماری‌های جسمی مثل کرونا که فراگیر نیز شده است (درمان‌گری با قرآن) کار درستی است و نوعی توهین به قرآن نیست؟
پاسخ اجمالی: استفاده کردن از قرآن کریم برای درمان بیماری‌های هرچند توهین به قرآن نیست؛ ولی نباید فراموش کرد هدف اصلی از قرآن کریم هدایت انسان به سوی رشد و کمال است و نباید قرآن را در حد شربت مُسَکّن، قرص سرماخوردگی، کپسول آنتی‌بیوتیک، داروی ضد درد و تب و حساسیت، نگاه کنیم. البته در مواردی که روایات معتبری باشد می‌توان از قرآن کریم برای درمان دردهای جسمی نیز بهره برد. آنچه مهم است این است که اولاً: باید این نوع درمان را در کنار درمان‌های مادّی انجام داد و نه مستقل. ثانیاً: برای کشف فواید و فضایل آیات و سور در درمان بیماری‌های جسمانی، باید به منابع و روایات معتبر اعتماد کرد و از توصیه‌های حتمی به روایات ضعیف پرهیز نمود.
در مورد درمان‌گری با قرآن کریم اختلاف نظرهای جدی بین اندیشمندان اسلامی وجود دارد. اکثر این اختلافات بازگشت به قبول یا عدم قبول
روایت‌های فضائل سور می‌کند.
فضائل سُوَر مجموعه روایاتی است که جایگاه و شان و منزلت یک
سوره و یا یک
آیه و آثار دنیوی و اخروی تلاوت آن‌ها را بیان می‌کند. طبق آموزه‌های قرآن و نیز استدلال‌های عقلی، اعمال و رفتار انسانی دارای آثار و نتایج مادی و معنوی می‌باشند. همان‌گونه که ورزش باعث سلامت جسمی و نشاط روحی می‌شود، آثار افعالی مانند
نماز و
روزه نیز بر جسم و روح غیرقابل انکار است. خداوند در قرآن فرموده است: نماز باعث نهی از
فحشا و
منکر است.
قرائت قرآن نیز دارای خواص و آثار مادی و معنوی فراوانی است که برخی از این آثار به صراحت و بعضی با اشاره و کنایه در خود قرآن مجید بیان شده است.
در جوامع حدیثی شیعه نیز احادیث پرشماری درباره فضایل سور نقل شده و ابوابی با همین عنوان در کتب حدیثی شیعه همچون کتاب «
الکافی»
و «ثواب الاعمال»
به این موضوع اختصاص یافته است. همچنین در
مسانید اهل سنت احادیث زیادی در باب فضایل برخی سور و آیات قرآن نقل شده است. (در کتب اهل‌سنت در بابی به نام فضائل القرآن، این آثار ذکر شده است.)
مفسران شیعه و
اهل سنت نیز به تناسب تفسیر هر سوره در آغاز سوره به تبیین فضایل قرائت آن اشاره کرده‌اند.
جعل حدیث از آسیب‌های جدی، در حوزه فضائل سور است. در ارتباط با بهره‌گیری از روایات ضعیف در فضائل سور، اختلافاتی بین عالمان وجود دارد. برخی به دلیل ضعیف و مجعول
[ساختگی
] بودن روایات فضایل سور آن را رد کرده‌اند. در مقابل عده‌ای قائل‌اند نسبت به مستندات احکام مستحب، نباید سخت‌گیری کرد.
اما نکته مهم در این بحث این است که صرف نظر از روایت‌های ضعیفی که مخالف و موافق داشت، روایت‌های صحیحی هم وجود دارد که از جهت سندی هیچ خدشه‌ای به آن‌ها وارد نیست و در آن روایات، خواصی را برای بعضی از آیات و سور بیان کرده‌اند که به عنوان داروی معنوی در کنار داروهای مادّی می‌تواند مورد استفاده مؤمنین قرار گیرد و نمی‌شود این احادیث صحیح را به بهانه اختلاف موجود در روایت‌های ضعیف، کنار گذاشت. در اینجا به دو مورد از این روایات اشاره می‌کنیم:
امام صادق (علیه‌السّلام) فرمودند: «اگر
سوره حمد بر مرده‌ای ۷۰ بار خوانده شد و روح به او برگشت جای تعجب نیست.»
سلیمان جعفری گوید: از حضرت ابی الحسن (علیه‌السّلام) شنیدم که می‌فرمود: «هیچ کس نیست که از دوران کودکی به عهده بگیرد که هر شب
سوره فلق و
ناس را هرکدام ۳ بار بخواند و
سوره توحید را ۱۰۰ با و اگر نتواند ۵۰ بار بخواند جز اینکه خدای (عزوجل) از او بگرداند هر نوع
دیوانگی و
جن‌زدگی و پیش آمدهایی که کودکان دچار شوند و نیز
مرض تشنگی و
فاسد شدن معده و
مرض جوشش خون را تا زمانی که بدان مداومت کند تا به پیری رسد و اگر خود را بخواندن آن پایبند کند یا دیگری بر آن وادارش کند (اگر خودش سواد ندارد یا خواندن بلد نیست بر او بخوانند) تا روزی که خدای (عزوجل) جانش را بگیرد محفوظ ماند».
۱. در برخورد با این روایات، باید احتیاط کرد؛ نه فوراً آن‌ها را دور ریخت و به وضع و جعل متهم کرد و نه بدون قید و شرط پذیرفت. برای استفاده از خواص آیات و سوره‌ها در درجه اول باید به روایت‌های صحیح استناد داده شود و در درجه دوم اگر از روایات ضعیف استفاده می‌شود باید تاثیر آن‌ها را در حد احتمال ذکر کرد نه بیشتر.
۲. استفاده از آیات و سوره‌ها به عنوان داروی معنوی به منزله کنار گذاشتن داروهای مادّی نیست بلکه این دو باید همراه هم استفاده شوند، البته گاهی بیماری به حدّی می‌رسد که داروهای مادّی دیگر کارساز نیست، اینجاست که با همه وجود باید خداوند متعال را به کمک خواند و جدیت بیشتری در استفاده از داروهای معنوی نشان داد.
۳. تاثیر این امور، مطلق و بی قیدوشرط نیست. در مواردی که حتی روایت صحیح داریم، این‌گونه نیست که صرف خواندن این سوره به تنهایی چنین اثری داشته باشد. بلکه باید سایر عوامل و اسباب نیز فراهم باشد؛ مانند آتش که چوب را می‌سوزاند، به شرطی که این چوب خشک باشد. تاثیر عوامل معنوی نیز نیازمند شرایط و زمینه‌های لازم است؛ بنابراین با امید به
رحمت خداوند و
توکل بر او این اعمال را انجام دهید و نتیجه را به خداوند واگذار کنید.
مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی، برگرفته از مقاله «درمان‌گری با قرآن کریم» تاریخ بازیابی۱۳۹۹/۱/۳۱.
