خطبه فدکیّه
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: حضرت فاطمه سلام‌الله‌علیها،
انصار، خطبه فدکیه.
پرسش: چرا در پایان خطبه‌ی فدکیه،
حضرت زهرا ـ سلام‌الله‌علیها ـ گفتار خود را اختصاصاً خطاب به انصار ایراد می‌فرمایند؟ و این‌که می‌فرمایند: «برگزیدگانی هستید که برای ما
اهل بیت اختیار گشته‌اید » مگر مهاجرین گوش به فرمان اهل بیت نبوده‌اند؟
پاسخ:
حضرت زهرا ـ سلام‌الله‌علیها ـ پس از آن‌که سخنان مستدل و عتاب‌آمیزی خطاب جمع حاضر در
مسجد و شخص ابوبکر ایراد فرمودند، روی سخن را به سمت انصار کرده
و برای بیدار کردن و توجه دادن آنها به عمق جریان، مطالب دیگری را متذکر شد. عطف توجه حضرت فاطمه ـ سلام‌الله‌علیها ـ به گروه انصار می‌تواند دلایلی داشته باشد، ازجمله:
حضرت در این‌جا می‌خواهند بفرمایند:
اسلام به‌واسطه شما و در دامن شما بزرگ شده و توسعه پیدا کرده است؛ زیرا انصار بودند که سبب حفظ اسلام گشتند. آنان با عهد و پیمانی که با
پیامبر اسلام ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ بستند و آن حضرت را به
مدینه دعوت کردند، اولین
حکومت اسلامی را تشکیل دادند؛ یعنی درحقیقت با
فداکاری انصار بود که نهال نوپای اسلام محکم و پابرجا شد.
بر‌این‌اساس حضرت خطاب به آنان می‌فرماید: «و حضنة الاسلام»؛ یعنی ای
حافظان اسلام که اسلام در دامن شما رشد و توسعه پیدا کرد. «حضنة» جمع «حاضن» به معنای حفظ و نگه‌داری کردن است.
«و أعضاد الملة»؛ و ای بازوان
دین و
شریعت! «أعضاد» جمع «عضد» است به معنای بازو.
از باب این‌که بازو وسیله قدرت
انسان است و انسان
قدرت خود را به‌وسیله بازو اعمال می‌کند، حضرت می‌فرمایند: شما بازوان شریعت اسلام بودید و شما بودید که اسلام را یاری کردید.
شاید این خطاب خاص به دلیل وصیت و سفارش ویژه‌ای باشد که پیامبر اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ در مورد اهل بیت، به انصار نمودند: «احْفَظُونِی مَعَاشِرَ الْأَنْصَارِ فِی أَهْلِ بَیْتِی فَإِنَّ اللَّطِیفَ الْخَبِیرَ أَخْبَرَنِی أَنَّهُمَا لَنْ یَفْتَرِقَا حَتَّی یَرِدَا عَلَیَّ الْحَوْض»؛
ای گروه انصار، مرا در اهل بیتم حفظ کنید؛ چراکه خداوند لطیف و خبیر به من خبر داد که این دو (
قرآن و اهل بیت) هرگز از هم جداشدنی نیستند تا در
حوض کوثر بر من عرضه شوند!
ازاین‌روست که دختر رسول خدا می‌فرماید: «أما کان رسول الله ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ أبی یقول: المرء یحفظ فی ولده؟»؛ آیا پدرم رسول خدا ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ نمی‌فرمود: (حرمت) هر مردی در (احترام به) اولادش حفظ می‌شود؟
این سخن در حقیقت بیانگر این است که اگر می‌خواهید حرمت و موقعیت شخصی که از
دنیا رفته، محفوظ باشد، به فرزندان او احترام کنید، حرمت فرزندانش را نگه دارید؛ زیرا بچه‌ها، یادگاران او هستند. اگر شما بخواهید به پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ احترام کنید، باید
حرمت اولاد او را نگاه دارید، از
حقوق اهل بیتش دفاع کنید.
احترام به
سادات نیز از همین جا سرچشمه می‌گیرد؛ چون آنان اولاد پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ هستند و احترام گذاشتن ما به آنان درحقیقت احترام به پیامبر اسلام ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ است.
به هر صورت،
حضرت فاطمه ـ سلام‌الله‌علیها ـ در پایان خطبه فدکیه متوجه گروه انصار شده و آنان را مورد
خطاب قرار داده و فرمود: ای گروه بزرگانی که از همه چیز آگاهید؛
چرا این‌قدر نسبت به
حق من از خود ضعف نشان می‌دهید؟ حضرت زهرا در واقع می‌خواهند بفرمایند شما که بازوان ملت اسلام بودید و اسلام در دامن شما
رشد پیدا کرد و همواره مطیع پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ بودید، چگونه است که الآن در مقابل این همه ظلمی که به عترت پیامبرتان می‌شود، ساکت نشسته‌اید و از حریم آنان
دفاع نمی‌کنید؟!
«والسنة عن ظلامتی؟»؛ و چیست این چرت و غفلت شما از ظلمی که به من وارد شده است؟ «سنة» مصدر باب «وسن، یوسن» است به معنای چرت زدن،
و به معنای غفلت هم به کار رفته است.
در این‌جا حضرت خطاب به انصار می‌فرمایند: چرا چرتتان برده و از ظلمی که به من وارد شده است، چشم برهم گذاشته‌اید؟ آنانی که بعد از پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ
قدرت را به قبضه‌ی خویش درآوردند، هر کاری بخواهند می‌کنند و شما هیچ عکس‌العملی از خود نشان نمی‌دهید، گویا خودتان را به
خواب زده‌اید!
پایگاه اسلام کوئست.
