• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حکومت عدل

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: حکومت عدل، پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله.
پرسش: آیا در زمان پیامبر اسلام ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ حکومت عدل تشکیل شد؟
پاسخ:
پیش از پرداختن به پاسخ، بیان نکته‌ای لازم به نظر می‌رسد.



هرچند در رأس حکومت یک نفر به‌عنوان رهبر یا پادشاه و یا با عنوان دیگری وجود دارد، اما این بدان معنا نیست که حکومت توسط یک فرد اداره می‌شود؛ بلکه به‌طور عادی به‌هیچ‌وجه یک نفر نمی‌تواند به تمام موارد و جزئیات تصمیمات اتخاذشده تسلط و احاطه داشته باشد؛ از‌این‌رو مسئول اول مملکت ضمن داشتن معاونان و مشاوران، نوعاً برای هر منطقه‌ای فرمانده و مسئولی برمی‌گزیند تا او را در ادارۀ کشور کمک کنند که در مواقع لزوم هم آنان باید پاسخ‌گو باشند.
این اصل در مورد تمام رهبران ـ اعم از دینی و غیر دینی ـ وجود دارد و شامل پیامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله نیز می‌شود.

۱.۱ - حدیثی از پیامبر

پیامبر اسلام ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ می‌فرماید: من براساس شواهد و قسم‌هایی که دو طرف دعوا اقامه می‌کنند، حکم می‌کنم، و برخی نسبت به بعضی دیگر در اقامه دلیل سخنورتر هستند (گرچه ناحق هستند، اما با زبان گویایشان بر دیگری پیروز می‌شوند)، پس کسی که با حکم من به مال برادرش دست یافت در حقیقت قطعه‌ای از آتش را به چنگ آورد.
یعنی حکم پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ هم مانند دیگران براساس علم غیب نیست؛ بلکه آن حضرت ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ نیز براساس ظاهر ادله حکم می‌کند.
[۲] اگرچه در بسیاری از موارد خداوند توسط پیک وحی پیامبر را از واقع باخبر می‌ساخت؛ مانند آیۀ ششم سورۀ حجرات، اما این کلیت ندارد.



با توجه به این توضیح روشن می‌شود، اگرچه تمام رفتارهای شخص پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ عادلانه بود و ذره‌ای از حق منحرف نبود،
اما این سخن نسبت به اصحاب پیامبر صددرصد درست نیست؛ از‌این‌رو تاکنون هیچ فردی حتی پیامبران الهی ادعا نکرده‌اند که تمام اتفاقات رخ داده در زمان حکومتشان و توسط کارگزارانشان صد‌درصد عادلانه بوده است.


آری پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ که در رأس حاکمیت قرار داشت، رفتار غیر عادلانه از ایشان سر نزده و بر این اساس می‌توان حکومت ایشان را حکومت عدل نامید.


۱. کلینی، کافی، ج ۷، ص ۴۱۴، دارالکتب الإسلامیة تهران، ۱۳۶۵ش.    
۲. اگرچه در بسیاری از موارد خداوند توسط پیک وحی پیامبر را از واقع باخبر می‌ساخت؛ مانند آیۀ ششم سورۀ حجرات، اما این کلیت ندارد.
۳. علامه مجلسی، بحارالأنوار، ج ۳۳، ص ۳۳۹، مؤسسة الوفاء بیروت، ۱۴۰۴ق؛ پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله مشغول تقسیم غنایم بود که ذوالخویصره وارد شد عرض کرد:ای محمد عادلانه تقسیم کن. حضرت صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمود:همین طور است من عادلانه تقسیم کردم. برای بار دوم گفت:ای محمد عادلانه تقسیم کن، عادلانه تقسیم نمی‌کنی. حضرت صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمود:وای بر تو اگر رفتار من عادلانه نیست، پس چه کسی به عدالت رفتار می‌کند....    



پایگاه اسلام کوئست.    


رده‌های این صفحه : تاریخ اسلام | سیره پیامبر




جعبه ابزار