حشر انسان
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: حشر انسان، قیامت، معاد جسمانی، معاد روحانی.
پرسش: از دیدگاه قرآن، آیا انسان در قیامت با همین اعضای بدنش محشور می‌شود؟
پاسخ: براساس آیات قرآن انسان با روح و بدن و اعضای خود در قیامت حاضر می‌شود؛ یعنی انسان در قیامت، با همان دست و چشم و اعضای دیگر خود که در دنیا دارد، وارد محشر می‌شود؛ لذا بعضی از
علما گفته‌اند: «بدون
شک هر جا قرآن سخن از بازگشت انسان‌ها و رستاخیز به میان آورده، منظور بازگشت این انسان با روح و جسم در آن جهان است و آنها که
معاد را منحصر به جنبه روحانی آن کرده‌اند و تنها قائل به بقای ارواح‌اند، به هیچ وجه آیات قرآن را مورد بررسی قرار نداده‌اند.
برای روشن شدن پاسخ لازم است نحوه
حشر و
قیامت انسان به طوری که در آموزه‌های وحیانی (
قرآن و
روایات) آمده، طرح و تبیین شود. آنچه از ظواهر قرآن و روایات به دست می‌آید، این است که
انسان در قیامت با
روح، بدن و اعضایی که در
دنیا دارد، وارد محشر می‌شود و معاد نه‌تنها روحانی بلکه جسمانی هم است و مراد از
معاد جسمانی این نیست که تنها جسم در
جهان دیگر بازگشت کند، بلکه مراد این است که روح و جسم با هم مبعوث می‌شوند.
عقیده علمای بزرگ
اسلام با استناد به قرآن و روایات این است که معاد در هر دو جنبه روحانی و جسمانی صورت می‌گیرد؛ یعنی همان جسمی که خاک و متلاشی گشته، به فرمان خدا جمع‌آوری می‌شود.
لباس و
حیات نوینی بر آن می‌پوشاند و این عقیده‌ای است که از آیات قرآن گرفته شده است.
ــ مثلاً قرآن کریم می‌گوید: «گفتند آیا هنگامی که ما استخوان‌های پوسیده و خاک‌های پراکنده می‌شویم، آیا بار دیگر
آفرینش تازه‌ای خواهیم یافت؟ آیا ندیدند خدایی که
آسمان‌ها و زمین را آفرید، قادر است مثل آنها را بیافریند».
ــ و در
سوره یس فرمود: «
وَضَرَبَ لَنَا مَثَلًا وَنَسِیَ خَلْقَهُ قَالَ مَنْ یُحْیِی الْعِظَامَ وَهِیَ رَمِیمٌ• قُلْ یُحْیِیهَا الَّذِی اَنْشَاَهَا اَوَّلَ مَرَّةٍ وَهُوَ بِکُلِّ خَلْقٍ عَلِیمٌ»؛
یعنی «برای ما مثالی زد و
آفرینش خود را فراموش کرد و گفت؟ چه کسی این
استخوان‌ها را زنده می‌کند، در‌حالی‌که پوسیده است؟ بگو: همان کسی آن را زنده می‌کند که نخستین بار آن را آفرید و او به هر مخلوقی آگاه است».
این‌گونه
آیات همه ناظر به این است که انسان با روح و بدن و اعضای خود در قیامت حاضر می‌شود؛
یعنی انسان در قیامت، با همان دست و چشم و اعضای دیگر خود که در دنیا دارد، وارد محشر می‌شود؛ لذا بعضی از
علما گفته‌اند: «بدون
شک هر جا قرآن سخن از بازگشت انسان‌ها و رستاخیز به میان آورده، منظور بازگشت این انسان با روح و جسم در آن جهان است و آنها که
معاد را منحصر به جنبه روحانی آن کرده‌اند و تنها قائل به بقای ارواح‌اند، به هیچ وجه آیات قرآن را مورد بررسی قرار نداده‌اند؛ مثلاً در قرآن آمده که: «
وَاَنَّ السَّاعَةَ آتِیَةٌ لَا رَیْبَ فِیهَا وَاَنَّ اللَّهَ یَبْعَثُ مَنْ فِی الْقُبُورِ»؛
یعنی «در پدید آمدن رستاخیز شکی نیست و
خداوند تمام کسانی را که در قبرها آرمیده‌اند، زنده می‌کند».
در این آیه به‌روشنی
سخن از خروج بدن و جسم از قبرها به میان آمده است؛ زیرا
روح در
قبر نیست؛ بلکه اجسام و بدن‌ها در قبرند؛ اما در قیامت از قبر بیرون می‌آیند و طبیعی است که جسم با همان هیئت دنیایی و اعضای خود بیرون می‌آیند.
پس اعضای بدن با همان صورت جسمانی خود، همراه بدن در
قیامت محشور می‌شوند.
۱. مصباح، محمدتقی، آموزش عقاید، ج۳، سازمان تبلیغات ۱۳۷۶ش.
۲. امام خمینی، معاد از دیدگاه امام خمینی، مؤسسه آثار امام، ۱۳۷۸ش.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «حشر انسان»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۸/۰۴/۲۵.
