حسیب
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: خداوند،
صفات خداوند، قرآن، حدیث.
پرسش: صفت حسیب خداوند در لغت و
قرآن و
حدیث به چه معناست؟
صفت «حسیب (حساب‌گر/ بسنده)» بر وزن فعیل و از مادّه «حسب» است که دو معنای اصلی دارد: نخست، شمارش؛ چنان‌که می‌گویی: «حسبت الشی‌ءَ احسبه حسبا و حُسبانا؛
آن چیز را شمردم». دوم، بسندگی؛ چنان‌که می‌گویی: «شیءٌ حِسَابٌ؛ چیز بسنده». «احسبتُ فلانا»، هنگامی به‌کار می‌رود که آنچه او را خشنود می‌سازد، به او عطا کنی. بنا‌بر‌این، «حسیب» در لغت، دو معنا دارد: حساب‌گر و بسنده.
نام «حسیب»، در قرآن کریم سه بار و نام «
حاسب»، دو بار و تعبیر «
سریع الحساب (زود شمار)»، هشت بار و عبارت «
بغیر حساب (بدون شمارش)»، شش بار به کار رفته است.
چنین می‌نماید که تعبیر «سریع الحساب (زود شمار) » و «
اسرع الحاسبین (سریع‌ترین حساب‌رس)» و «بغیر حساب»، در معنای نخستِ حساب (شمارش) به‌کار رفته‌اند؛ اما موارد کاربرد «حسیب» و «حاسب»، در قرآن و حدیث، به هر دو معنای یاد شده تفسیرپذیرند؛ هرچند که معنای نخست، نزدیک‌تر است، مانند
آیه «و هر گاه شما را به درودی درود گفتند، پس با بهتر از آن، درود بگویید یا همان را باز گردانید که خداوند، بر هر چیزی
حساب‌گر است» و یا حدیثِ: «و خداوند، میان ما و شما در
دنیا و
آخرت، حساب‌گر است».
حدیث‌نت، برگرفته از مقاله «حسیب» تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۴/۱۲.
