جاعل
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: خداوند،
صفات خداوند، قرآن، حدیث.
پرسش: «جاعل» در لغت و
قرآن و
حدیث به چه معناست؟
صفت «جاعل (سازنده، گمارنده، قرار دهنده)»، در لغت،
اسم فاعل از مادّه «جعل» است و این مادّه، در برگرفته‌های فعلیِ خود، مانند: «جعل، یجعل»، هم لازم به‌کار می‌رود و هم متعدّیِ یک مفعولی و حتّی دو مفعولی.
در کاربرد نخستین (لازم)، به معنای «صار و طفق (دست‌بکارشد و آغاز کرد) » است، مانند: «جعل زید یقول کذا؛ زید، آغاز به سخن کرد».
کاربرد دوم (متعدّیِ یک مفعولی)، به معنای «آفرید و ایجاد کرد و نهاد» است و کاربرد سوم، به معنای: «ساخت و گرداند و گمان برد و نسبت داد».
برگرفته‌های مادّه «جعل»، ۳۴۶ بار در قرآن کریم آمده است و در بیش از ۲۸۰ مورد آن، به خدا نسبت داده شده است. موضوع جعلِ خدا در آن آیات و احادیث، پدیده‌های متنوّعی مانند: روشنایی، تاریکی و
خورشید و
ماه و
روز و
شب و پیامبران و... است. بیشتر کاربردهای جاعل یا دیگر برگرفته‌های جعل در قرآن و احادیث، به‌صورت متعدّیِ دو مفعولی است و به معانی: «ساخت (صَنَع)» و «گرداند (صَیَّرَ)» است؛ مانند
آیه «زمین را برای شما بستر ساخت».
گاهی نیز (به‌صورت) متعدّی یک مفعولی و به معنای «آفرید و ایجاد کرد»، به‌کار می‌رود؛ مانند: «و تاریکی‌ها و روشنایی را آفرید».
حدیث‌نت، برگرفته از مقاله «جاعل» تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۴/۱۹.
