تکبر خداوند
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه:
تکبر ، متکبر،
اخلاقپرسش: در سوره ۵۹،
خداوند خود را با صفت متکبر معرفی می‌کند! آیا خدا واقعاً متکبر است؟ معنای تکبر خدا چیست؟
پاسخ: «کبر» نزد عالمان، عبارت است از: حالتی که انسان خود را بالاتر از دیگری ببیند و بر این باور باشد که از دیگران برتر است. این خصیصه از بزرگ‌ترین صفات رذیله در انسان است.
«متکبر» از ماده «تکبر» به دو معنا است:
۱)یکی از آن معانی
ممدوح و پسندیده است که در مورد خداوند به کار می‌رود و آن، دارا بودن بزرگی و صفات پسندیده فراوان است.
۲)دیگری نکوهیده و مذموم است که در مورد غیر خدا به کار می‌رود و آن، حالتی که انسان خود را بالاتر و برتر از دیگری ببیند و بر این باور باشد که از دیگران برتر است و صفاتی را که ندارد به خود نسبت دهد. اولی پسندیده است و دومی در وصف عموم مردم است.
طبق تعریف ارائه شده از کبر و تکبر؛ تکبر صفتی از صفات خدا است؛ چون عظمت و کبریایی مختص
ذات خداوند است و هر بنده‌ای که تکبر کند در صفتی از صفات خدا با او به مقابله و
منازعه برخاسته است. بنابراین، از آن جا که عظمت و بزرگی تنها شایسته مقام خدا است، این واژه به معنای ممدوحش تنها درباره او به کار می‌رود و هرگاه در غیر مورد او به کار رود، به معنای
مذموم است.
در
حدیثی از
امام صادق علیه‌السلام نقل شده است: «قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع لِمَنْ عِنْدَهُ الْکِبْرِیَاءُ رِدَاءُ اللَّهِ فَمَنْ نَازَعَهُ شَیْئاً مِنْ ذَلِکَ کبه
[۲] اللَّهُ فِی النَّارِ...؛
کبریا و بزرگی، ردای خداوند است و هر کس بر سر این ردا با او ستیزه و کشمکش کند، وی را در آتش سرنگون سازد.»
مفسران
قرآن کریم عموماً صفت تکبر در خدا را به عظمت و کبریایی معنا کرده‌اند؛ زیرا که کبریایی و عظمت و
جلال ، مخصوص ذات بی زوال خداوند است و بزرگ‌تر و بالاتر از آن است که بتواند کسی در مقابل او اظهار بزرگی و منیّت نماید.
خداوند از آن جهت متکبر است که در نهایت کبریا، عظمت و بزرگی است و هر پدیده‌ای نسبت به ساحت او اظهار
ذلت و خواری می‌نماید.
خلاصه این که متکبر بودن خداوند، به معنای عظمت و بزرگی است؛ خداوند متکبر است؛ یعنی بلند مرتبه است.
اما در انسان وقتی گفته می‌شود فلان شخص متکبر است؛ یعنی خود را برتر و بالاتر از دیگران می‌بیند و این از صفات
شیطانی و
رذیله اخلاقی است؛ چرا که در تعالیم
دینی آمده است، انسان
مؤمن باید در برابر مؤمنان و هم نوعان خود
متواضع باشد، نه متکبر.
پایگاه اسلام کوئست
