توسل به غیر خدا

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

کلید واژه: وسیله، توسل، شریک،
پرسش:چرا ائمه را نزد خدا واسطه قرار می دهیم؟ آیا این شریک قرار دادن برای خدا نیست؟
پاسخ:واسطه قرار دادن پیامبر و امامان (ع) و انسان‌های مقرب الهی ، شریک قرار دادن برای خداوند نیست، بلکه آنان وسیله ای هستند که خداوند مقرر نموده است.

---

وسیله به معنی تقرب جستن و یا چیزی است که باعث نزدیکی به دیگری از روی علاقه و رغبت می شود.

---

خداوند به مقتضای لطف و رحمت بی انتهای خویش، اسباب هدایت مردم را فراهم کرده که یکی از آن‌ها فرستادن پیامبران و نزول کتب آسمانی و راهنمایی رهبران دینی است. هر چند خداوند می تواند بدون واسطه، فیض خود را به موجودات برساند، ولی سنت الهی بر این تعلق گرفته که جهان هستی را بر اساس نظام اسباب و عوامل قرار دهد و فیض خود را تنها از راه علل عطا کند.

۲.۱ - از کلام امام صادق

امام صادق(ع) می فرماید:«ابی الله أن یجری الاشیاء الا بالأسباب؛ خداوند امور و اشیا را از طریق علل و سببش جاری می سازد».
بر این اساس انسان در همه کارهای زندگی به اسباب و وسایل توسل می جوید.

---

خداوند برای اعطای فیض خویش، راه‌ها و اسبابی را مشخص کرده است، مانند نماز ، روزه ، نیکی به یتیم و خدمت به مردم .

۳.۱ - امامان و پیامبران سبب فیوضات الهی

از جمله اسباب و عوامل نزول فیض و رحمت الهی ، وجود انسان‌های به حق رسیده ( امامان و پیامبران ) هستند.

۳.۲ - وسایل فیوضات الهی از کلام علی(ع)

امام علی (ع) در روایتی وسائلی ذکر کرده که برای نزدیک شدن انسان به خدا می توان از آنها بهره جست، مانند ایمان به خدا و پیامبر و جهاد در راه خدا و کلمه اخلاص (لا اله الا الله) و نماز و زکات و روزه و حج و عمره و صله رحم و انفاق و کارهای نیک.

۳.۳ - ارواح مطهر وسیله تقرب به خدا

همان طوری که امور برشمرده، وسیله نزدیکی به خداوند هستند، استمداد از ارواح مطهر پیامبران و اولیای الهی نیز وسیله تقرب به خداوند است که در قرآن و روایات بدان اشاره شده است. قرآن مجید می فرماید:«وَلَوْ أَنَّهُمْ إِذ ظَّلَمُواْ أَنفُسَهُمْ جَآؤُوكَ فَاسْتَغْفَرُواْ اللّهَ وَاسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُواْ اللّهَ تَوَّابًا رَّحِيمًا؛ اگر به هنگام ستم برخویش نزد تو آیند «ای پیامبر» واستغفار کرده و تو نیز برای آنان استغفار کنی، خدا را توبه پذیر و مهربان خواهند یافت».

---

پیامبر اکرم (ص) در مورد شیوه توسل فرمود:«اللهم انّی أسألک و أتوجه الیک بنبیک نبی الرحمة».

---

بنابراین توسل ، لازمة زندگی انسان در جهان هستی است که بر آن قانون اسباب و عوامل حکمفرما است.
در این میان، پیامبران و امامان به جهت نزدیکی و قرب به خداوند، نیز به خاطر این که صفات الهی در آنان به گونة کامل تر از دیگر موجودات تجلی یافته است، مورد توسل قرار می گیرند. اینان تجلی گاه صفات خداوند ند، یعنی همان گونه که خداوند رحمان و رحیم و جبار و سمیع و علیم است، در حد نازل تر، صفات و اسمای الهی در این انسان‌های به خدا پیوسته، تجلی یافته است. پس شایسته ترین افراد برای توسل و شفاعت و رسیدن به خداوند اینان هستند.
آدمی با توسل به پیامبران و امامان ، به وجود الهی تمسک و توسل یافته است.

---

اضافه می کنیم که توسّل یعنی کسی را در پیشگاه خداوند شفیع قرار دادن.
البته آدمی می‌تواند و مجاز است که مستقیماً از خداوندحاجت خود را بخواهد؛ ولی اگر بتواند در این مسیر دعای دیگران، به خصوص مقرّبان به درگاه الهی را همراه خودسازد، احتمال تأثیر فزون‌تری در کار خواهد بود، ولی اگر خداوند به طور کلی فراموش گردد و تنها واسطه‌ها دیده شوند،بدیهی است که این امر با آموزه‌های دینی و قرآنی سازگاری ندارد.

---

اما اینکه چرا به آنان توسل می‌جوییم علت‌های مختلفی دارد:
اوّلاً:خداوند در قرآن فرموده است:«وابتغوا الیه الوسیله؛ به سوی خداوند وسیله برگیرید». وسیله می‌تواند اعمال صالح باشد و می‌تواند شخص صالح و وجیهی باشد، زیرا انسان آلوده و گنهکار چون ازساحت قرب الهی دور است با طلب شفاعت از محبوبان درگاه خدا تضمین بهتری برای درخواست خود می‌یابد.
در قرآن نیز آیاتی در مورد توسل به اولیا آمده است. فرزندان یعقوب هنگام پشیمانی از گناه خود به یعقوب(ع) گفتند:«يَا أَبَانَا اسْتَغْفِرْ لَنَا؛ ای پدر! برای ما طلب آمرزش نما».

---

بنابراین واسطه قرار دادن پیامبر و امامان (ع) و انسان‌های مقرب الهی ، شریک قرار دادن برای خداوند نیست، بلکه آنان وسیله ای هستند که خداوند مقرر نموده است.

---