تفسیر آیه ۱۱سوره حاقه
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: امام علی،
شیعیان،
حضرت نوح،
ولایت، کشتی،
جاریه،
سوره حاقه.
پرسش: «زمانی که آب طغیان کرد، شما را با کشتی جابه جا کردیم». تفسیر ظاهری و باطنی این
آیه چیست؟
پاسخ اجمالی: بعضی گفته‌اند آیه محذوفی دارد و در تقدیر «حملنا آبائکم» می‌باشد؛ همچنین می‌توان تفسیر موسعی از آیه داشت، بدین معنا که ما کشتی را آفریدیم تا هر زمانی که آب طغیان کرد، شما مردم بتوانید با استفاده از آن، خود را نجات دهید.
اما تفسیر دیگری نیز وجود دارد که ناظر به یک بطن از آیه بوده و مخاطب آیه را شیعیان و کشتی یاد شده در آیه را امیرالمؤمنین علی (علیه‌السّلام) اعلام می‌کند.
در این آیه شریفه می‌خوانیم: «اِنَّا لَمَّا طَغَی الْماءُ حَمَلْناکُمْ فِی الْجارِیَة؛
و هنگامی که آب طغیان کرد، ما شما را سوار بر کشتی کردیم».
این آیه اشاره‌ای است به طوفان نوح و سرنوشت و مجازات دردناک آنانی که نوح را تکذیب کردند و نیز نجات
مؤمنان و کلمه «جاریه» در آیه نیز به معنای کشتی است.
در ماجرای نوح پیامبر (علیه‌السّلام) می‌دانیم که زمین را آب فرا گرفت و تمام مردم هلاک شدند جز گروهی که همراه نوح سوار بر کشتی شدند.
اما این‌که چرا در آیه،
امت پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) مخاطب قرار گرفته و گفته شده «حَمَلْناکُمْ» یعنی (شما را حمل کردیم)؟!
در پاسخ باید گفت؛ اگرچه آنانی که نجات یافتند، اسلاف و نیاکان ما بودند، اما اگر آنها نجات نیافته بودند، ما نیز امروز وجود نداشتیم.
البته بعضی گفته‌اند آیه محذوفی دارد و در تقدیر «حملنا آبائکم» می‌باشد
که به نظر نمی‌رسد لزومی به تقدیر گرفتن باشد و آنچه در ابتدا گفتیم، توجیه مناسبی است، علاوه بر آن‌که می‌توان تفسیر موسعی از آیه داشت؛ بدین معنا که ما کشتی را آفریدیم تا هر زمانی که آب طغیان کرد، بتوانید با استفاده از آن، خود را نجات دهید.
به‌هر‌حال، قرآن در این آیه شریفه؛ بزرگ‌ترین
جزای الهی را که تاریخ بشریت شاهد آن بود، به یاد ما می‌آورد، و آن طوفانی است که در آن چشمه‌های زمین منفجر و درهای آسمان برای فرو ریختن آب گشوده شد، و تمام خشکی‌ها را فرا گرفت، ولی همین داستان ما را متوجه به
لطف خدا نسبت به تمام بشریت می‌سازد که با حمل کردن گروهی از آنان در یک کشتی از برافتادن زندگی انسان‌ها بر روی کره زمین جلوگیری کرد، و این آیه ما را به اندیشیدن در آن برمی‌انگیزد و به این نتیجه می‌رسیم که جزا امری برخاسته از تصادف نیست، بلکه تحت هیمنه و تسلّط خدای حکیم و تدبیر او است.
در همین راستا؛ باید گفت مخاطب این آیه شریفه در معنای ظاهری آن، تمام مردم هستند و کشتی هم همان کشتی شناخته شده نزد مردم است و بر اساس آنچه گفته شد، این آیه یادآور کشتی نوح (علیه‌السّلام) است، اما تفسیر دیگری نیز وجود دارد که ناظر به یک بطن از آیه بوده و مخاطب آیه را شیعیان و کشتی یاد شده در آیه را امیرالمؤمنین علی (علیه‌السّلام) اعلام می‌کند.
«اِنَّا لَمَّا طَغَی الْماءُ حَمَلْناکُمْ فِی الْجارِیَةِ یَعْنِی اَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ (علیه‌السّلام) وَ اَصْحَابَه»
به عبارتی، هرگاه شیعیان دچار بحران‌های هولناک شوند، می‌توانند با کشتی ولایت، سالم به مقصد برسند.
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «تفسیر آیه ۱۱سوره حاقه»، تاریخ بازیابی۱۴۰۰/۴/۲۲.
