تفاوت لحن آیات مکی و مدنی در مورد پیامبر
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: آیات مکی،
آیات مدنی،
قرآن، لحن آیات قرآن، تغییر لحن.
پرسش: در
سوره‌های مکی به اتهاماتی چون
ساحر،
کاهن،
مجنون و ... که
پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) را با آنها مورد اذیت و آزار قرار می‌دادند اشاره شده است، اما در آیات مدنی بیشتر به تعظیم و بزرگداشت ایشان تاکید می‌شود. علت این تغییر رویه چیست؟!
پاسخ اجمالی: شرایط زندگی پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) در شهرهای
مدینه و
مکه متفاوت بود بخصوص که شروع رسالت پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) در مکه باعث می‌شد که برخورد مخالفان تند‌تر باشد و این در تغییر لحن آیات مؤثر بود و در مقابل هم این‌گونه نبود که در شهر مدینه مخالفان هیچ اتهامی به پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) وارد نسازند، بلکه در این شهر نیز ایشان با نسبت‌ها و اتهام‌های دیگری از طرف
منافقان مواجه بود.
علت تغییر لحن آیات مدنی نسبت به آیات مکی، تفاوت شرایط زندگی پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) در شهرهای مدینه و مکه بوده است. شروع رسالت پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) در مکه بوده و بدیهی است که مخالفان با شنیدن پیام و محتوای رسالت آن‌حضرت که در تضاد با منافع آنها بود، هر نسبت ناروایی را به آن حضرت می‌دادند، اما در مدینه تقریباً رسالت حضرتشان جا افتاده و پذیرفته شده بود و جامعه آن شهر، جامعه‌ای با اکثریت مردم دیندار بود؛ لذا لحن آیات مدنی فرق می‌کند. از طرفی چنین نسبت‌هایی در مدینه به حضرتشان داده نمی‌شد، بلکه بسیاری از آیات در ارتباط با حقوق و رفتارهای اجتماعی و برخورد شایسته با پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) بود که در پرسش نیز بدان اشاره شده است.
با این وجود، این‌گونه نبود که در شهر مدینه هیچ اتهامی را به پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) وارد نسازند، بلکه در این شهر نیز حضرتشان با نسبت‌ها و اتهام‌های دیگری از طرف منافقان مواجه بود که به آنها نیز در قرآن کریم پرداخته شده است:
«وَ مِنْهُمُ الَّذینَ یُؤْذُونَ النَّبِیَّ وَ یَقُولُونَ هُوَ اُذُنٌ قُلْ اُذُنُ خَیْرٍ لَکُم... ؛
و از آنان کسانی هستند که پیامبر را آزار می‌دهند و می‌گویند: او (سراپا) گوش است (حرف هر کس را می‌پذیرد)! بگو: او گوش خوبی برای شما است،
خدا را (در همه گفتارش) تصدیق می‌کند و به
مؤمنان اعتماد می‌ورزد و برای کسانی از شما که
ایمان آورده‌اند رحمت است و کسانی که فرستاده خدا را آزار می‌دهند برای آنها عذابی دردناک خواهد بود.»
«وَ اِذْ یَقُولُ الْمُنافِقُونَ وَ الَّذینَ فی قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ ما وَعَدَنَا اللَّهُ وَ رَسُولُهُ اِلاَّ غُرُورا؛
و (به‌یاد آر) زمانی که منافقان و کسانی که در دل‌هایشان بیماری (ضعف
ایمان) بود می‌گفتند: خدا و رسولش به ما جز وعده‌ای فریبنده نداده‌اند.»
«هُمُ الَّذینَ یَقُولُونَ لا تُنْفِقُوا عَلی مَنْ عِنْدَ رَسُولِ اللَّهِ حَتَّی یَنْفَضُّوا... ؛
آنها کسانی هستند که می‌گویند: کمک مالی به کسانی که با رسول خدایند نرسانید تا آنان پراکنده شوند، در حالی‌که گنجینه‌های آسمان‌ها و زمین از آن خدا است، و لکن منافقان نمی‌فهمند.» و...
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «تفاوت لحن آیات مکی و مدنی در مورد پیامبر»، تاریخ بازیابی۱۴۰۰/۳/۱۵.
