تعالیم و آموزه‌های سوره نبأ
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: شأن نزول، تعالیم،
سوره نبأ،
روز قیامت.
پرسش: خلاصه تعالیم و آموزه‌های سوره نبأ چیست؟
پاسخ اجمالی: بیشتر سوره‌های جزء آخر
قرآن از جمله سوره نبأ در
مکه نازل شده و بیش از همه چیز روی مسئله
مبدا و معاد و
بشارت و
انذار، که طبیعت سوره‌های مکی است تکیه می‌کند.
این سوره باسؤالی که در آغاز از حادثه بزرگ (نبا عظیم) یعنی روز قیامت مطرح می‌کند شروع می‌شود و با اشاره به
قدرت خدا و
عذاب الهی برای طغیانگران و نشانه‌های آغاز رستاخیز، انسانها را انذار می‌دهد. پس از آن قسمتی از نعمت‌ها و مواهب شوق‌انگیز بهشتی را شرح می‌دهد و سرانجام با انذار شدیدی از عذاب نزدیک و ذکر سرنوشت غم‌انگیز کافران می‌پردازد.
سوره نبأ در مکّه نازل شده و دارای چند اسم است: نبأ، عم، معصرات، تسائل و عم یتسائلون.
برای این سوره مانند دیگر سوره‌ها (که مجموعاً شان نزولی ندارند) شان نزولی ذکر نشده است. البته برای برخی از آیاتش شأن نزول بیان شده است.
از پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) نقل شده است: «هر کس سوره «عَمَّ یَتَساءَلُونَ» را قرائت کند،
خداوند در روز قیامت او را از شراب‌های سرد و گوارای بهشتی سیراب نماید.
همچنین
امام صادق (علیه‌السّلام) در مورد جایگاه این سوره فرمود: «هر کس این سوره را قرائت کند و به مدت یک سال ادامه دهد، از آن سال نمی‌گذرد، مگر این‌که موفّق به زیارت
خانه خدا می‌شود.»
ارتباط این سوره با سوره قبل این است که وقتی خدای سبحان
سوره مرسلات را با ذکر قیامت به پایان برد، و تکذیب کنند‌گان
رستاخیز را بیم داد، این سوره را به ذکر قیامت و ذکر دلایل قدرت بر بعث و انگیزش و برگشت به عالم آخرت شروع نمود.
اصولاً بیشتر سوره‌های جزء آخر قرآن در مکه نازل شده، و بیش از همه چیز روی مسئله
مبدا و معاد، و
بشارت و
انذار، که طبیعت سوره‌های مکی است تکیه می‌کند، غالباً لحنی کوبنده و تکان‌دهنده و بیدار کننده دارد؛ آیه‌ها همگی جز در موارد معدودی، کوتاه، و مملو از اشارات است و به همین دلیل تاثیر بسیار عمیقی روی هر فرد آگاه می‌گذارد، ناآگاهان را نیز بیدار می‌کند و به کالبدهای بی‌روح جان می‌دهد؛ به افراد بی‌تفاوت احساس و تعهد و مسئولیت می‌بخشد. سوره «نبا» نیز از این قاعده کلی مستثنا نیست. این سوره با سؤالی بیدارگر (عَمَّ یَتَساءَلُونَ؛ آنها از چه چیز از یکدیگر سؤال می‌کنند؟! ) شروع می‌شود و با جمله‌ای پر از عبرت پایان می‌یابد: «ما شما را از عذابی نزدیک می‌ترسانیم: روزی که آدمی هر چه را پیشاپیش فرستاده است می‌نگرد و
کافر می‌گوید: ای کاش من خاک بودم».
با توجه به آنچه که بیان شد، آموزه‌های این سوره را می‌توان چنین خلاصه کرد.
• سؤالی که در آغاز سوره از حادثه بزرگ (نبا عظیم) یعنی روز قیامت مطرح شده است: «عَمَّ یَتَساءَلُونَ؛ آنها از چه چیز از یکدیگر سؤال می‌کنند»؟!
• سپس به بیان نمونه‌هایی از مظاهر
قدرت خداوند در آسمان و زمین و زندگی انسانها و مواهب آن (به عنوان دلیلی بر امکان معاد و رستاخیز) می‌پردازد.
• در بخش دیگری قسمتی از نشانه‌های آغاز رستاخیز را بیان می‌دارد؛ مانند: «(آری) روز جدایی، میعاد همگان است. روزی که در «
صور» دمیده می‌شود و شما فوج فوج (به
محشر) می‌آیید و آسمان گشوده می‌شود و به صورت درهای متعددی درمی‌آید».
• در بخش دیگر گوشه‌ای از عذاب‌های دردناک طغیانگران را در قیامت بیان می‌کند: «و محل بازگشتی برای طغیانگران. مدّت‌های طولانی در آن می‌مانند! در آن‌جا نه چیز خنکی می‌چشند و نه نوشیدنی گوارایی».
• پس از آن قسمتی از نعمت‌ها و مواهب شوق‌انگیز بهشتی را شرح می‌دهد: «مسلّماً برای پرهیزگاران نجات و پیروزی بزرگی است. باغ‌هایی سرسبز، و انواع انگورها و حوریانی بسیار جوان و هم‌سن و سال».
• سرانجام با انذار شدیدی از عذاب نزدیک، و ذکر سرنوشت غم‌انگیز کافران سوره پایان می‌یابد: «و ما شما را از عذاب نزدیکی بیم دادیم. این عذاب در روزی خواهد بود که انسان آنچه را از قبل با دست‌های خود فرستاده می‌بیند و کافر می‌گوید: ای کاش خاک بودم (و گرفتار عذاب نمی‌شدم)!».
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «تعالیم و آموزه‌های سوره نبأ»، تاریخ بازیابی۱۴۰۰/۶/۲۸.
