• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

تحریف‌ناپذیری قرآن

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


کلیدواژه: تحریف قرآن کریم، ائمه علیهم‌السلام، فضایل، شیعه، اهل سنت، اهل بیت علیهم‌السلام.

پرسش: آیا عدم تصریح به نام ائمه و فضائل آنان در قرآن می‌تواند انگیزه‌ای برای شیعه باشد تا قرآن را تحریف‌شده بداند؟

پاسخ: در سؤال یادشده عدم ذکر نام و فضائل ائمه (علیهم‌السلام) در قرآن مسلّم گرفته شده و بعد این مسئله انگیزه‌ای برای قول به تحریف نزد شیعه معرفی شده است. درصورتی‌که این‌ها توهمی بیش نیست.

فهرست مندرجات

۱ - عدم ذکر نام ائمه در قرآن
       ۱.۱ - روایتی از ابوبصیر
       ۱.۲ - ذکر فضائل اهل بیت
۲ - آیات قرآن در شأن ائمه
       ۲.۱ - «یا ایها الذین آمنوا»
       ۲.۲ - آیه تطهیر
       ۲.۳ - آیه مباهله
       ۲.۴ - آیه ۵۹ سوره نساء
       ۲.۵ - آیه ۶۷ سوره مائده
       ۲.۶ - آیه ۳ سوره مائده
       ۲.۷ - آیه ۵۵ سوره مائده
       ۲.۸ - آیه ۷ سوره بینه
۳ - قائلین به تحریف قرآن
       ۳.۱ - تحریف روایات
       ۳.۲ - روایات ضد تحریف
       ۳.۳ - تحریف معنوی روایات
              ۳.۳.۱ - روایتی از امام باقر
۴ - دیدگاه علمای شیعه
۵ - پانویس
۶ - منبع

شیعه نیز معتقد است که نام ائمه (علیهم‌السلام) به‌صراحت در قرآن نیامده و خود ائمه (علیهم‌السلام) نیز چنین معتقد بودند که نام امامان معصوم به‌صراحت در قرآن نیامده است.

۱.۱ - روایتی از ابوبصیر

چنان‌که ابوبصیر نقل می‌کند: «به امام صادق (علیه‌السلام) عرض کردم مردم می‌پرسند چرا نام علی و اهل بیت او (علیهم‌السلام) در قرآن نیامده است؟ حضرت فرمودند: به آنها بگو آیه نماز بر پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) نازل شد و به سه و چهار رکعتی آن اشاره نشد تا این‌که پیامبر (صلي‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم) خود برای مردم آن را بیان کرد...». .
[۱] کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج۱، ص۲۸۶ ۲۸۷، ترجمه سید‌هاشم رسولی محلاتی، تهران، علمیة اسلامیه، بی‌نوبت چاپ، بی‌تا.    
[۲] طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۴، ص۴۱۱.، قم، انتشارات اسماعیلیان، چاپ پنجم، ۱۳۷۱    
[۳] حاکم حسکانی، ابوالقاسم عبیدالله بن عبدالله، شواهد التنزیل، ج۱، ص۱۹۱، تحقیق محمدباقر محمودی، تهران، مؤسسة الطبع النشر التابعه لوزارة الثقافة و الارشاد الاسلامی، چاپ اول، ۱۴۱۱ ه‌ ق.    


۱.۲ - ذکر فضائل اهل بیت

حضرت در روایات فوق ذکر نشدن نام ائمه (علیهم‌السلام) را به‌صراحت در قرآن تایید کرده‌اند؛ اما ذکر فضایل اهل بیت (علیهم‌السلام) در قرآن فراوان است؛ بلکه طبق روایاتی که اهل‌ سنت نیز نقل کرده‌اند، یک‌چهارم قرآن در فضیلت و شأن ائمه اهل‌ بیت (علیهم‌السلام) می‌باشد.
[۴] علی حسینی استرآبادی، سید شرف‌الدین، تأویل الایات الظاهرة فی فضائل العترة الطاهره، ص۲۱، تحقیق حسین استادعلی، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، چاپ اول، ‌۱۴۰۹ ه‌ ق.    
[۵] ابن مغازلی، شافعی مذهب، مناقب علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام، ص۲۷۰، ‌ح ۳۷۵، تحقیق محمدباقر بهبودی، تهران، المکتبة الاسلامیه، چاپ دوم، ۱۴۰۲ ه‌ ق.    
[۶] کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج۴، ص۶۲۷ ۶۲۸، ح ۳ و ۴، ترجمه سید‌هاشم رسولی محلاتی، تهران، علمیة اسلامیه، بی‌نوبت چاپ، بی‌تا.    
[۷] قندوزی، سلمان بن ابراهیم، ینابیع المودة، ج، ص۳۷۷، کاظمیه، دارالکتب العراقیه، چاپ هشتم، ۱۳۸۵ ه‌ ق.    

و شیعه و سنی کتاب‌های مستقلی درباره آیاتی که در این مورد است، نوشته‌اند؛
[۸] علی الحسینی الاسترآبادی، سید شرف‌الدین، تأویل الایات الظاهرة فی فضائل العترة الطاهره، ص۲۱، تحقیق حسین استادعلی، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، چاپ اول، ‌۱۴۰۹ ه‌ ق.    
[۹] حاکم حسکانی، ابوالقاسم عبیدالله بن عبدالله، شواهد التنزیل، ج۱، ص۱۹۱، تحقیق محمدباقر محمودی، تهران، مؤسسة الطبع النشر التابعه لوزارة الثقافة و الارشاد الاسلامی، چاپ اول، ۱۴۱۱ ه‌ ق.    
[۱۰] حاکم حسکانی، ابوالقاسم عبیدالله بن عبدالله، شواهد التنزیل، ج۱، ص۱۹۲، تحقیق محمدباقر محمودی، تهران، مؤسسة الطبع النشر التابعه لوزارة الثقافة و الارشاد الاسلامی، چاپ اول، ۱۴۱۱ ه‌ ق.    
دویست و ده (۲۱۰) آیه را همراه ۱۱۶۳ روایت ذیل آنها در شأن اهل بیت (علیهم‌السلام) به‌ویژه علی (علیه‌السلام) آورده است و در آخر نیز اعتراف کرده که ان کار را با عجله انجام داده است.
[۱۱] کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج۲، ص۴۸۸، ترجمه سید‌هاشم رسولی محلاتی، تهران، علمیة اسلامیه، بی‌نوبت چاپ، بی‌تا.
که اگر بدون عجله تتبع بیش‌تری می‌کرد، بی‌تردید او هم مانند برخی محققان خیلی زیادتر از آن‌چه ذکر کرده می‌آورد.
[۱۲] علی حسینی استرآبادی، سید شرف‌الدین، تأویل الایات الظاهرة فی فضائل العترة الطاهره، ص۲۱، تحقیق حسین استادعلی، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، چاپ اول، ‌۱۴۰۹ ه‌ ق.    


در این‌جا به چند نمونه از آیاتی که طبق روایات شیعه و سنی در شأن ائمه اهل‌ بیت (علیهم‌السلام) است، اشاره می‌گردد:

۲.۱ - «یا ایها الذین آمنوا»

در قرآن هرجا «یا ایها الذین آمنوا» آمده، حضرت علی (علیه‌السلام) مصداق کامل و شاخص آن می‌باشد؛ چنان‌که حاکم حسکانی ۱۹ روایت در این مورد آورده است.
[۱۳] حاکم حسکانی، ابوالقاسم عبیدالله بن عبدالله، شواهد التنزیل، ج۱، ص۶۳-۷۵، تحقیق محمدباقر محمودی، تهران، مؤسسة الطبع النشر التابعه لوزارة الثقافة و الارشاد الاسلامی، چاپ اول، ۱۴۱۱ ه‌ ق.    
[۱۴] حاکم حسکانی، ابوالقاسم عبیدالله بن عبدالله، شواهد التنزیل، ج۱، ص۶۷-۸۵، تحقیق محمدباقر محمودی، تهران، مؤسسة الطبع النشر التابعه لوزارة الثقافة و الارشاد الاسلامی، چاپ اول، ۱۴۱۱ ه‌ ق.    


۲.۲ - آیه تطهیر

این آیه (آیه تطهیر
[۱۵] احزاب (۳۳)، آیه ۳۳.    
) طبق روایات شیعه و سنی در شأن اصحاب کساء (پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، علی علیه‌السلام، فاطمه علیهاالسلام، حسن (علیه‌السلام) و حسین علیه‌السلام) نازل شده است؛
[۱۶] طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۴، ص۴۱۱، قم، انتشارات اسماعیلیان، چاپ پنجم، ۱۳۷۱.    
[۱۷] طبرسی، فضل بن حسن، مجمع‌ البیان، ج۸، ص۱۵۶، تصحیح و تحقیق سید‌هاشم رسولی محلاتی، سید فضل‌الله یزدی، طباطبایی، بیروت، دارالمعرفة، بی‌نوبت چاپ، بی‌تا.    
[۱۸] قشیری نیسابوری، مسلم بن حجاج، صحیح مسلم، ج۴، ص۱۸۸۳، بیروت، داراحیاء التراث العربی، چاپ اول، ۱۳۷۵ ه‌ ق.    
[۱۹] قندوزی، سلیمان بن ابراهیم، ینابیع المودة، ص۱۲۶، کاظمیه، دارالکتب العراقیه، چاپ هشتم، ۱۳۸۵ ه‌ ق.
[۲۰] قندوزی، سلیمان بن ابراهیم، ینابیع المودة، ج۲، ص۴۲۹، کاظمیه، دارالکتب العراقیه، چاپ هشتم، ۱۳۸۵ ه‌ ق.    
[۲۱] ابن مغازلی، شافعی مذهب، مناقب علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام، ص۳۰۱ ۳۰۷، تحقیق محمدباقر بهبودی، تهران، المکتبة الاسلامیه، چاپ دوم، ۱۴۰۲ ه‌ ق.    
[۲۲] حاکم حسکانی، ابوالقاسم عبیدالله بن عبدالله، شواهد التنزیل، ص۱۲۶، تحقیق محمدباقر محمودی، تهران، مؤسسة الطبع النشر التابعه لوزارة الثقافة و الارشاد الاسلامی، چاپ اول، ۱۴۱۱ ه‌ ق.    
[۲۳] سیوطی، جلال‌الدین عبدالرحمن، الدر المنثور، ج۶، ص۶۰۳، بیروت، دارالفکر، چاپ اول، ۱۴۰۳ ه‌ ق.    
[۲۴] رازی، فخرالدین، تفسیر کبیر، ج۸، ص۲۱۸، بیروت، داراحیاء التراث العربی، چاپ سوم، بی‌تا.    
که بیانگر بزرگ‌ترین فضیلت آنان ( عصمت) می‌باشد.

۲.۳ - آیه مباهله

 «فَمَنْ حَاجَّکَ فِیهِ مِنْ بَعْدِ ما جاءَکَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعالَوْا نَدْعُ اَبْناءَنا وَ اَبْناءَکُمْ وَ نِساءَنا وَ نِساءَکُمْ وَ اَنْفُسَنا وَ اَنْفُسَکُمْ».
[۲۵] آل‌عمران (۳)، ایه ۳.    


طبق نقل شیعه و سنی حضرت پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله)، برای مباهله، علی، ‌فاطمه، حسن و حسین (علیهم‌السلام) را همراه خود برد
[۲۶] طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، انتشارات اسماعیلیان، چاپ پنجم، ۱۳۷۱، ج۳، ص۲۲۸-۲۳۵.    
[۲۷] حاکم حسکانی، ابوالقاسم عبیدالله بن عبدالله، شواهد التنزیل، ج۱، ص۱۵۶-۱۵۸، تحقیق محمدباقر محمودی، تهران، مؤسسة الطبع النشر التابعه لوزارة الثقافة و الارشاد الاسلامی، چاپ اول، ۱۴۱۱ ه‌ ق.    
[۲۸] رازی، فخرالدین، تفسیر کبیر، ج۸، ص۲۱۸، بیروت، داراحیاء التراث العربی، چاپ سوم، بی‌تا.    
[۲۹] فضل بن حسن طبرسی، مجمع‌ البیان، ج۸، ص۱۵۶، تصحیح و تحقیق سید‌هاشم رسولی محلاتی، سید فضل‌الله یزدی، طباطبایی، بیروت، دارالمعرفة، بی‌نوبت چاپ، بی‌تا.    
[۳۰] مجمع‌ البیان، ج۱۲، ص۷۶۲، تصحیح و تحقیق سید‌هاشم رسولی محلاتی، سید فضل‌الله یزدی، طباطبایی، بیروت، دارالمعرفة، بی‌نوبت چاپ، بی‌تا.
که مقصود از «ابنائنا» امام حسن (علیه‌السلام) و امام حسین (علیه‌السلام) و مقصود از «نساءنا» حضرت فاطمه ـ علیهاالسلام ـ و مقصود از «انفسنا» حضرت علی (علیه‌السلام) می‌باشد؛ یعنی علی (علیه‌السلام) در این آیه به منزله خود پیامبر (صلي‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم) معرفی شده است.

۲.۴ - آیه ۵۹ سوره نساء

در آیه ۵۹ سوره نساء
[۳۱] نساء (۴)، ایه ۵۹.    
امر به اطاعت بدون قید و شرط از اولی‌الامر شده است و اطاعت از آنها همانند اطاعت از پیامبر (صلي‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم) و خدای عزوجل قلمداد شده است و طبق روایات شیعه و سنی مقصود از اولی‌الامر ائمه اهل‌ بیت (علیهم‌السلام) می‌باشد.
[۳۲] عروسی حویزی، عبد علی بن جمعه، تفسیر نورالثقلین، ج۱، ص۴۹۷ ۵۰۸، قم، انتشارات اسماعیلیان، چاپ چهارم، ۱۴۱۲ ه‌ ق.    
[۳۳] بحرانی، سید‌هاشم، قم، اسماعیلیان، چاپ دوم، بی‌تا، ج۱، ص۳۸۱-۳۸۷.
[۳۴] طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۳، ص۱۱۲ ۱۱۳.    
[۳۵] طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۴، ص۴۰۸-۴۱۲، قم، انتشارات اسماعیلیان، چاپ پنجم، ۱۳۷۱.    
[۳۶] کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج۱، ص۲۸۶ ۲۸۷، ترجمه سید‌هاشم رسولی محلاتی، تهران، علمیة اسلامیه، بی‌نوبت چاپ، بی‌تا.    
[۳۷] حاکم حسکانی، ابوالقاسم عبیدالله بن عبدالله، شواهد التنزیل، ج۱، ص۱۸۹-۱۹۱، تحقیق محمدباقر محمودی، تهران، مؤسسة الطبع النشر التابعه لوزارة الثقافة و الارشاد الاسلامی، چاپ اول، ۱۴۱۱ ه‌ ق.    
[۳۸] قندوزی، سلیمان بن ابراهیم، ینابیع المودة، ص۷۴، کاظمیه، دارالکتب العراقیه، چاپ هشتم، ۱۳۸۵ ه‌ ق.    


۲.۵ - آیه ۶۷ سوره مائده

در آیه «یا اَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما اُنْزِلَ اِلَیْکَ»
[۳۹] مائده (۵)، آیه ۶۷.    
که طبق روایات شیعه و سنی در جریان معرفی حضرت علی (علیه‌السلام) به‌عنوان امام، توسط پیامبر (صلي‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم) در غدیر خم نازل شده است،
[۴۰] کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج۱، ص۲۹۰، ح ۶.    
[۴۱] طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۳، ص۳۸۰.    
[۴۲] طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۶، ص۵۳-۵۹، قم، انتشارات اسماعیلیان، چاپ پنجم، ۱۳۷۱.    
[۴۳] حاکم حسکانی، ابوالقاسم عبیدالله بن عبدالله، شواهد التنزیل، ج۱، ص۲۴۹-۲۵۸، تحقیق محمدباقر محمودی، تهران، مؤسسة الطبع النشر التابعه لوزارة الثقافة و الارشاد الاسلامی، چاپ اول، ۱۴۱۱ ه‌ ق.    
[۴۴] سلیمان بن ابراهیم القندوزی، ینابیع المودة، کاظمیه، دارالکتب العراقیه، چاپ هشتم، ۱۳۸۵ ه‌ ق، ص۳۵۹.    
[۴۵] رازی، فخرالدین، تفسیر کبیر، ج۸، ص۲۱۸، بیروت، داراحیاء التراث العربی، چاپ سوم، بی‌تا.    
[۴۶] رازی، فخرالدین، تفسیر کبیر، ج۱۲، ص۴۹، بیروت، داراحیاء التراث العربی، چاپ سوم، بی‌تا.
[۴۷] سیوطی، جلال‌الدین عبدالرحمن، الدر المنثور، ج۳، ص۱۱۷، بیروت، دارالفکر، چاپ اول، ۱۴۰۳ ه‌ ق.    
امامت را محور رسالت می‌داند که اگر نباشد رسالت هم منتفی است.

۲.۶ - آیه ۳ سوره مائده

در آیه «الیوم یئس الذین کفروا...»
[۴۸] مائده (۵)، آیه ۳.    
که طبق روایات شیعه و سنی درباره امامت امام علی (علیه‌السلام) در غدیر خم نازل شده
[۴۹] کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج۱، ص۲۹۰، ح ۶.    
[۵۰] طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۳، ص۲۶۸.    
[۵۱] طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۵، ص۱۹۳-۲۰۱، قم، انتشارات اسماعیلیان، چاپ پنجم، ۱۳۷۱.    
[۵۲] حاکم حسکانی، ابوالقاسم عبیدالله بن عبدالله، شواهد التنزیل، ج۱، ص۲۰۰-۲۰۸، تحقیق محمدباقر محمودی، تهران، مؤسسة الطبع النشر التابعه لوزارة الثقافة و الارشاد الاسلامی، چاپ اول، ۱۴۱۱ ه‌ ق.    
امامت مایه یاس کفار، اکمال دین، اتمام نعمت و نیز مایه رضایت خدا از دین اسلام معرفی شده است.

۲.۷ - آیه ۵۵ سوره مائده

در آیه «اِنَّما وَلِیُّکُمُ اللَّهُ»
[۵۳] مائده (۵)، آیه ۵۵.    
که طبق روایات شیعه و سنی در مورد انفاق علی (علیه‌السلام) در حال نماز نازل شده است، ولایت امام علی (علیه‌السلام) در طول ولایت خدا و رسول (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) قرار گرفته است.

۲.۸ - آیه ۷ سوره بینه

در آیه «اِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ اُولئِکَ هُمْ خَیْرُ الْبَرِیَّةِ»
[۵۴] بینه (۹۸)، آیه ۷.    
که طبق روایات شیعه و سنی در مورد علی (علیه‌السلام) و شیعیان اوست.
[۵۵] طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۲۰، ص۳۴۱، قم، انتشارات اسماعیلیان، چاپ پنجم، ۱۳۷۱.    
[۵۶] طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۱۰، ص۴۱۲.    
[۵۷] علی حسینی استرآبادی، سید شرف‌الدین، تأویل الایات الظاهرة فی فضائل العترة الطاهره، ج۲، ص۸۲۹-۸۳۳، تحقیق حسین استادعلی، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، چاپ اول، ‌۱۴۰۹ ه‌ ق.    

(که این روایات را از الدر المنثور سیوطی، الصواعق المحرقه، ابن حجر و النهایة ابن اثیر آورده است).
[۵۸] شروانی، حیدر علی بن محمد، مارونة العامة من مناقب اهل‌بیت (علیهم‌السلام)، ص۷۷ ـ ۷۸، تحقیق محمد الحسّون، بی‌جا، مطبعة المنشورات الاسلامیه، بی‌نوبت چاپ، ۱۴۱۴ ه‌ ق.
حضرت علی (علیه‌السلام) و شیعیان او بهترین مردم معرفی شده است.

طبق نقل خود اهل‌ سنت در صحاحشان (مانند صحیح بخاری و مسلم و...) عمر (خلیفه دوم) اولین کسی است که قائل به تحریف آیاتی مانند رجم شد
[۵۹] قشیری نیسابوری، مسلم بن حجاج، صحیح مسلم، ج۳، ص۱۳۱۷، بیروت، داراحیاء التراث العربی، چاپ اول، ۱۳۷۵ ه‌ ق.    
[۶۰] بخاری، صحیح البخاری بشرح الکرمانی، ج۸، ص۱۶۸، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ دوم.    
[۶۱] حاکم نیشابوری، امام حافظ، ابوعبدالله، المستدرک علی الصحیحین و بزیلة التلخیص للحافظ الذهبی، ج۴، ص۳۵۹-۳۶۰، بیروت، دارالمعرفة، باشراف، یوسف عبدالرحمن، المرعشی، بی‌نوبت چاپ، بی‌تا.
[۶۲] امام مالک بن انس، الموطا، ج۲، ص۸۲۴، تعلیق محمدفؤاد عبدالباقی، بیروت، داراحیاء التراث العربی، ۱۳۷۰ ه‌ ق.
[۶۳] احمد بن حنبل، مسند الامام احمد بن حنبل و بهامشه منتخب کنزالعمال، ج۱، ص۲۳، بیروت، دار صادر.    
[۶۴] محمد بن عیسی بن سوره، الجامع الصحیح، ج۴، ص۳۸-۳۹، تحقیق ابراهیم، عطوه، عوض، بیروت، داراحیاء التراث العربی.
و قرآن را یک میلیون حرف دانست.
[۶۵] سیوطی، جلال‌الدین عبدالرحمن، الاتقان، ج۱، ص۲۲۰، تعلیق الدکتور مصطفی دیبابغا، بیروت، دار ابن کثیر، ‌چاپ دوم، ۱۴۱۴.


۳.۱ - تحریف روایات

تحریف روایات از دیدگاه اهل سنت:
افزون بر این بعضی روایات تحریف‌نما اولین بار در کتاب الموطا امام مالکی‌های اهل سنت که اولین کتاب روایی آنهاست، نقل شده
[۶۶] امام مالک بن انس، الموطا، ج۲، ص۶۰۸، تعلیق محمدفؤاد عبدالباقی، بیروت، داراحیاء التراث العربی، ۱۳۷۰ ه‌ ق.


۳.۲ - روایات ضد تحریف

روایات ضد تحریف در کتب شیعه:
و این در حالی است که در کتب شیعه روایات ضد تحریف از ائمه (علیهم‌السلام) نقل شده است:
مانند روایاتی که دلالت بر لزوم عرضه روایات بر همین قرآن موجود می‌کند که در صورت مخالفت با آن، ائمه (علیهم‌السلام) دستور به ترک آن روایات داده‌اند.
[۶۷] کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج۱، ص۸۸-۸۹.
[۶۸] حر العاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، ج۱۸، ص۷۸-۸۹، تحقیق و تصحیح الشیخ محمد الرازی، بیروت، داراحیاء التراث العربی، بی‌نوبت چاپ، بی‌تا.


۳.۳ - تحریف معنوی روایات

و اگر در بعضی روایات مسئله تحریف مطرح شده نظر به تحریف معنوی است نه لفظی.

۳.۳.۱ - روایتی از امام باقر

چنان‌که امام باقر (علیه‌السلام) در نامه‌ای به سعد الخیر چنین نوشته‌اند:

«و کان من نبذهم الکتاب ان قاموا حروفه و حرفوا حدوده فهم یروونه و لایرعونه...؛ یکی از راه‌های کنار گذاشتن قرآن به این است که حروفش را به پا داشتند؛ ولی حدودش را تحریف کردند؛ پس آنها قرآن را روایت می‌کنند؛ ولی رعایت نمی‌کنند».
[۶۹] کلینی، محمد بن یعقوب، الروضة من الکافی، ج۲، ص۶۳۱، ترجمه سید‌هاشم رسولی محلاتی، تهران، علمیة اسلامیه، بی‌نوبت چاپ، بی‌تا.    
[۷۰] فیض کاشانی، ملاحسن، المحجة البیضاء، ج۲، ص۲۶۴، تصحیح و تعلیق علی‌اکبر غفاری، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، بی‌تا.    


هم‌چنین علمای شیعه به تبع ائمه اهل‌ بیت (علیهم‌السلام) قرآن را تحریف‌ناپذیر می‌دانند که برخی محققان شیعه در کتبی که به‌طور مستقل در رد تحریف قرآن نوشته‌اند، عین عبارات صریح آنان را که به‌شدت تحریف قرآن را رد کرده‌اند، آورده‌اند که برخی از آنها عدم تحریف قرآن را اجماعی شیعه می‌دانند.
[۷۱] معرفت، محمدهادی، صیانة القرآن من التحریف، ص۵۹-۷۸، قم، مؤسسه النشر الاسلامی، چاپ دوم، ۱۴۱۸ ه‌ ق.
[۷۲] میلانی حسینی، سید علی، التعلیق فی نفی التحریف عن القرآن الشریف، ص۱۰۲۷، قم، دارالقرآن الکریم، چاپ اول، ۱۴۱۰ ه‌ ق.
[۷۳] محمدی فتح‌الله، (نجارزادگان)، سلامة القرآن من التحریف، ج۱، ص۸۶ ـ ۹۸، تهران، پیام آزادی، چاپ اول، ۱۴۲۰ ه‌ ق.
بنابراین شیعه قرآن را محرف نمی‌داند تا چیزی انگیزه آن باشد.

۱. ↑ کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج۱، ص۲۸۶ ۲۸۷، ترجمه سید‌هاشم رسولی محلاتی، تهران، علمیة اسلامیه، بی‌نوبت چاپ، بی‌تا.    
۲. ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۴، ص۴۱۱.، قم، انتشارات اسماعیلیان، چاپ پنجم، ۱۳۷۱    
۳. ↑ حاکم حسکانی، ابوالقاسم عبیدالله بن عبدالله، شواهد التنزیل، ج۱، ص۱۹۱، تحقیق محمدباقر محمودی، تهران، مؤسسة الطبع النشر التابعه لوزارة الثقافة و الارشاد الاسلامی، چاپ اول، ۱۴۱۱ ه‌ ق.    
۴. ↑ علی حسینی استرآبادی، سید شرف‌الدین، تأویل الایات الظاهرة فی فضائل العترة الطاهره، ص۲۱، تحقیق حسین استادعلی، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، چاپ اول، ‌۱۴۰۹ ه‌ ق.    
۵. ↑ ابن مغازلی، شافعی مذهب، مناقب علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام، ص۲۷۰، ‌ح ۳۷۵، تحقیق محمدباقر بهبودی، تهران، المکتبة الاسلامیه، چاپ دوم، ۱۴۰۲ ه‌ ق.    
۶. ↑ کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج۴، ص۶۲۷ ۶۲۸، ح ۳ و ۴، ترجمه سید‌هاشم رسولی محلاتی، تهران، علمیة اسلامیه، بی‌نوبت چاپ، بی‌تا.    
۷. ↑ قندوزی، سلمان بن ابراهیم، ینابیع المودة، ج، ص۳۷۷، کاظمیه، دارالکتب العراقیه، چاپ هشتم، ۱۳۸۵ ه‌ ق.    
۸. ↑ علی الحسینی الاسترآبادی، سید شرف‌الدین، تأویل الایات الظاهرة فی فضائل العترة الطاهره، ص۲۱، تحقیق حسین استادعلی، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، چاپ اول، ‌۱۴۰۹ ه‌ ق.    
۹. ↑ حاکم حسکانی، ابوالقاسم عبیدالله بن عبدالله، شواهد التنزیل، ج۱، ص۱۹۱، تحقیق محمدباقر محمودی، تهران، مؤسسة الطبع النشر التابعه لوزارة الثقافة و الارشاد الاسلامی، چاپ اول، ۱۴۱۱ ه‌ ق.    
۱۰. ↑ حاکم حسکانی، ابوالقاسم عبیدالله بن عبدالله، شواهد التنزیل، ج۱، ص۱۹۲، تحقیق محمدباقر محمودی، تهران، مؤسسة الطبع النشر التابعه لوزارة الثقافة و الارشاد الاسلامی، چاپ اول، ۱۴۱۱ ه‌ ق.    
۱۱. ↑ کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج۲، ص۴۸۸، ترجمه سید‌هاشم رسولی محلاتی، تهران، علمیة اسلامیه، بی‌نوبت چاپ، بی‌تا.
۱۲. ↑ علی حسینی استرآبادی، سید شرف‌الدین، تأویل الایات الظاهرة فی فضائل العترة الطاهره، ص۲۱، تحقیق حسین استادعلی، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، چاپ اول، ‌۱۴۰۹ ه‌ ق.    
۱۳. ↑ حاکم حسکانی، ابوالقاسم عبیدالله بن عبدالله، شواهد التنزیل، ج۱، ص۶۳-۷۵، تحقیق محمدباقر محمودی، تهران، مؤسسة الطبع النشر التابعه لوزارة الثقافة و الارشاد الاسلامی، چاپ اول، ۱۴۱۱ ه‌ ق.    
۱۴. ↑ حاکم حسکانی، ابوالقاسم عبیدالله بن عبدالله، شواهد التنزیل، ج۱، ص۶۷-۸۵، تحقیق محمدباقر محمودی، تهران، مؤسسة الطبع النشر التابعه لوزارة الثقافة و الارشاد الاسلامی، چاپ اول، ۱۴۱۱ ه‌ ق.    
۱۵. ↑ احزاب (۳۳)، آیه ۳۳.    
۱۶. ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۴، ص۴۱۱، قم، انتشارات اسماعیلیان، چاپ پنجم، ۱۳۷۱.    
۱۷. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، مجمع‌ البیان، ج۸، ص۱۵۶، تصحیح و تحقیق سید‌هاشم رسولی محلاتی، سید فضل‌الله یزدی، طباطبایی، بیروت، دارالمعرفة، بی‌نوبت چاپ، بی‌تا.    
۱۸. ↑ قشیری نیسابوری، مسلم بن حجاج، صحیح مسلم، ج۴، ص۱۸۸۳، بیروت، داراحیاء التراث العربی، چاپ اول، ۱۳۷۵ ه‌ ق.    
۱۹. ↑ قندوزی، سلیمان بن ابراهیم، ینابیع المودة، ص۱۲۶، کاظمیه، دارالکتب العراقیه، چاپ هشتم، ۱۳۸۵ ه‌ ق.
۲۰. ↑ قندوزی، سلیمان بن ابراهیم، ینابیع المودة، ج۲، ص۴۲۹، کاظمیه، دارالکتب العراقیه، چاپ هشتم، ۱۳۸۵ ه‌ ق.    
۲۱. ↑ ابن مغازلی، شافعی مذهب، مناقب علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام، ص۳۰۱ ۳۰۷، تحقیق محمدباقر بهبودی، تهران، المکتبة الاسلامیه، چاپ دوم، ۱۴۰۲ ه‌ ق.    
۲۲. ↑ حاکم حسکانی، ابوالقاسم عبیدالله بن عبدالله، شواهد التنزیل، ص۱۲۶، تحقیق محمدباقر محمودی، تهران، مؤسسة الطبع النشر التابعه لوزارة الثقافة و الارشاد الاسلامی، چاپ اول، ۱۴۱۱ ه‌ ق.    
۲۳. ↑ سیوطی، جلال‌الدین عبدالرحمن، الدر المنثور، ج۶، ص۶۰۳، بیروت، دارالفکر، چاپ اول، ۱۴۰۳ ه‌ ق.    
۲۴. ↑ رازی، فخرالدین، تفسیر کبیر، ج۸، ص۲۱۸، بیروت، داراحیاء التراث العربی، چاپ سوم، بی‌تا.    
۲۵. ↑ آل‌عمران (۳)، ایه ۳.    
۲۶. ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، انتشارات اسماعیلیان، چاپ پنجم، ۱۳۷۱، ج۳، ص۲۲۸-۲۳۵.    
۲۷. ↑ حاکم حسکانی، ابوالقاسم عبیدالله بن عبدالله، شواهد التنزیل، ج۱، ص۱۵۶-۱۵۸، تحقیق محمدباقر محمودی، تهران، مؤسسة الطبع النشر التابعه لوزارة الثقافة و الارشاد الاسلامی، چاپ اول، ۱۴۱۱ ه‌ ق.    
۲۸. ↑ رازی، فخرالدین، تفسیر کبیر، ج۸، ص۲۱۸، بیروت، داراحیاء التراث العربی، چاپ سوم، بی‌تا.    
۲۹. ↑ فضل بن حسن طبرسی، مجمع‌ البیان، ج۸، ص۱۵۶، تصحیح و تحقیق سید‌هاشم رسولی محلاتی، سید فضل‌الله یزدی، طباطبایی، بیروت، دارالمعرفة، بی‌نوبت چاپ، بی‌تا.    
۳۰. ↑ مجمع‌ البیان، ج۱۲، ص۷۶۲، تصحیح و تحقیق سید‌هاشم رسولی محلاتی، سید فضل‌الله یزدی، طباطبایی، بیروت، دارالمعرفة، بی‌نوبت چاپ، بی‌تا.
۳۱. ↑ نساء (۴)، ایه ۵۹.    
۳۲. ↑ عروسی حویزی، عبد علی بن جمعه، تفسیر نورالثقلین، ج۱، ص۴۹۷ ۵۰۸، قم، انتشارات اسماعیلیان، چاپ چهارم، ۱۴۱۲ ه‌ ق.    
۳۳. ↑ بحرانی، سید‌هاشم، قم، اسماعیلیان، چاپ دوم، بی‌تا، ج۱، ص۳۸۱-۳۸۷.
۳۴. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۳، ص۱۱۲ ۱۱۳.    
۳۵. ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۴، ص۴۰۸-۴۱۲، قم، انتشارات اسماعیلیان، چاپ پنجم، ۱۳۷۱.    
۳۶. ↑ کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج۱، ص۲۸۶ ۲۸۷، ترجمه سید‌هاشم رسولی محلاتی، تهران، علمیة اسلامیه، بی‌نوبت چاپ، بی‌تا.    
۳۷. ↑ حاکم حسکانی، ابوالقاسم عبیدالله بن عبدالله، شواهد التنزیل، ج۱، ص۱۸۹-۱۹۱، تحقیق محمدباقر محمودی، تهران، مؤسسة الطبع النشر التابعه لوزارة الثقافة و الارشاد الاسلامی، چاپ اول، ۱۴۱۱ ه‌ ق.    
۳۸. ↑ قندوزی، سلیمان بن ابراهیم، ینابیع المودة، ص۷۴، کاظمیه، دارالکتب العراقیه، چاپ هشتم، ۱۳۸۵ ه‌ ق.    
۳۹. ↑ مائده (۵)، آیه ۶۷.    
۴۰. ↑ کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج۱، ص۲۹۰، ح ۶.    
۴۱. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۳، ص۳۸۰.    
۴۲. ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۶، ص۵۳-۵۹، قم، انتشارات اسماعیلیان، چاپ پنجم، ۱۳۷۱.    
۴۳. ↑ حاکم حسکانی، ابوالقاسم عبیدالله بن عبدالله، شواهد التنزیل، ج۱، ص۲۴۹-۲۵۸، تحقیق محمدباقر محمودی، تهران، مؤسسة الطبع النشر التابعه لوزارة الثقافة و الارشاد الاسلامی، چاپ اول، ۱۴۱۱ ه‌ ق.    
۴۴. ↑ سلیمان بن ابراهیم القندوزی، ینابیع المودة، کاظمیه، دارالکتب العراقیه، چاپ هشتم، ۱۳۸۵ ه‌ ق، ص۳۵۹.    
۴۵. ↑ رازی، فخرالدین، تفسیر کبیر، ج۸، ص۲۱۸، بیروت، داراحیاء التراث العربی، چاپ سوم، بی‌تا.    
۴۶. ↑ رازی، فخرالدین، تفسیر کبیر، ج۱۲، ص۴۹، بیروت، داراحیاء التراث العربی، چاپ سوم، بی‌تا.
۴۷. ↑ سیوطی، جلال‌الدین عبدالرحمن، الدر المنثور، ج۳، ص۱۱۷، بیروت، دارالفکر، چاپ اول، ۱۴۰۳ ه‌ ق.    
۴۸. ↑ مائده (۵)، آیه ۳.    
۴۹. ↑ کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج۱، ص۲۹۰، ح ۶.    
۵۰. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۳، ص۲۶۸.    
۵۱. ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۵، ص۱۹۳-۲۰۱، قم، انتشارات اسماعیلیان، چاپ پنجم، ۱۳۷۱.    
۵۲. ↑ حاکم حسکانی، ابوالقاسم عبیدالله بن عبدالله، شواهد التنزیل، ج۱، ص۲۰۰-۲۰۸، تحقیق محمدباقر محمودی، تهران، مؤسسة الطبع النشر التابعه لوزارة الثقافة و الارشاد الاسلامی، چاپ اول، ۱۴۱۱ ه‌ ق.    
۵۳. ↑ مائده (۵)، آیه ۵۵.    
۵۴. ↑ بینه (۹۸)، آیه ۷.    
۵۵. ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۲۰، ص۳۴۱، قم، انتشارات اسماعیلیان، چاپ پنجم، ۱۳۷۱.    
۵۶. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۱۰، ص۴۱۲.    
۵۷. ↑ علی حسینی استرآبادی، سید شرف‌الدین، تأویل الایات الظاهرة فی فضائل العترة الطاهره، ج۲، ص۸۲۹-۸۳۳، تحقیق حسین استادعلی، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، چاپ اول، ‌۱۴۰۹ ه‌ ق.    
۵۸. ↑ شروانی، حیدر علی بن محمد، مارونة العامة من مناقب اهل‌بیت (علیهم‌السلام)، ص۷۷ ـ ۷۸، تحقیق محمد الحسّون، بی‌جا، مطبعة المنشورات الاسلامیه، بی‌نوبت چاپ، ۱۴۱۴ ه‌ ق.
۵۹. ↑ قشیری نیسابوری، مسلم بن حجاج، صحیح مسلم، ج۳، ص۱۳۱۷، بیروت، داراحیاء التراث العربی، چاپ اول، ۱۳۷۵ ه‌ ق.    
۶۰. ↑ بخاری، صحیح البخاری بشرح الکرمانی، ج۸، ص۱۶۸، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ دوم.    
۶۱. ↑ حاکم نیشابوری، امام حافظ، ابوعبدالله، المستدرک علی الصحیحین و بزیلة التلخیص للحافظ الذهبی، ج۴، ص۳۵۹-۳۶۰، بیروت، دارالمعرفة، باشراف، یوسف عبدالرحمن، المرعشی، بی‌نوبت چاپ، بی‌تا.
۶۲. ↑ امام مالک بن انس، الموطا، ج۲، ص۸۲۴، تعلیق محمدفؤاد عبدالباقی، بیروت، داراحیاء التراث العربی، ۱۳۷۰ ه‌ ق.
۶۳. ↑ احمد بن حنبل، مسند الامام احمد بن حنبل و بهامشه منتخب کنزالعمال، ج۱، ص۲۳، بیروت، دار صادر.    
۶۴. ↑ محمد بن عیسی بن سوره، الجامع الصحیح، ج۴، ص۳۸-۳۹، تحقیق ابراهیم، عطوه، عوض، بیروت، داراحیاء التراث العربی.
۶۵. ↑ سیوطی، جلال‌الدین عبدالرحمن، الاتقان، ج۱، ص۲۲۰، تعلیق الدکتور مصطفی دیبابغا، بیروت، دار ابن کثیر، ‌چاپ دوم، ۱۴۱۴.
۶۶. ↑ امام مالک بن انس، الموطا، ج۲، ص۶۰۸، تعلیق محمدفؤاد عبدالباقی، بیروت، داراحیاء التراث العربی، ۱۳۷۰ ه‌ ق.
۶۷. ↑ کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج۱، ص۸۸-۸۹.
۶۸. ↑ حر العاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، ج۱۸، ص۷۸-۸۹، تحقیق و تصحیح الشیخ محمد الرازی، بیروت، داراحیاء التراث العربی، بی‌نوبت چاپ، بی‌تا.
۶۹. ↑ کلینی، محمد بن یعقوب، الروضة من الکافی، ج۲، ص۶۳۱، ترجمه سید‌هاشم رسولی محلاتی، تهران، علمیة اسلامیه، بی‌نوبت چاپ، بی‌تا.    
۷۰. ↑ فیض کاشانی، ملاحسن، المحجة البیضاء، ج۲، ص۲۶۴، تصحیح و تعلیق علی‌اکبر غفاری، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، بی‌تا.    
۷۱. ↑ معرفت، محمدهادی، صیانة القرآن من التحریف، ص۵۹-۷۸، قم، مؤسسه النشر الاسلامی، چاپ دوم، ۱۴۱۸ ه‌ ق.
۷۲. ↑ میلانی حسینی، سید علی، التعلیق فی نفی التحریف عن القرآن الشریف، ص۱۰۲۷، قم، دارالقرآن الکریم، چاپ اول، ۱۴۱۰ ه‌ ق.
۷۳. ↑ محمدی فتح‌الله، (نجارزادگان)، سلامة القرآن من التحریف، ج۱، ص۸۶ ـ ۹۸، تهران، پیام آزادی، چاپ اول، ۱۴۲۰ ه‌ ق.


سایت ‌اندیشه قم، برگرفته از مقاله «تحریف‌ناپذیری قرآن»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۱۱/۰۶.    



رده‌های این صفحه : تحریف | قرآن شناسی
جعبه ابزار