بیّنه
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: روایت، بینه، حدیث، برهان.
پرسش: بیّنه در
حدیث «إِنَّمَا أَقْضِی بَیْنَکُمْ بِالْبَیِّنَاتِ وَ الْأَیْمَانِ» چه معنایی دارد؟
پاسخ:
اصل روایت این‌گونه است که
پیامبر اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ می‌فرماید: «إِنَّمَا أَقْضِی بَیْنَکُمْ بِالْبَیِّنَاتِ وَ الْأَیْمَانِ وَ بَعْضُکُمْ أَلْحَنُ بِحُجَّتِهِ مِنْ بَعْضٍ فَأَیُّمَا رَجُلٍ قَطَعْتُ لَهُ مِنْ مَالِ أَخِیهِ شَیْئاً فَإِنَّمَا قَطَعْتُ لَهُ بِهِ قِطْعَةً مِنَ النَّار»؛
«(ای مردم!) تنها من در میان شما طبق گواهی گواهان و سوگندها دادرسی می‌کنم و (چه‌بسا باشد که) برخی از شما از برخی دیگر بهتر دلیل می‌آورد؛ بنابراین هر فردی که من از
مال برادرش چیزی را برای او (به‌واسطه بینه یا
سوگند دروغ) جدا کنم، تنها برای او با آن، قطعه‌ای از
آتش جدا کرده‌ام.
«بینه» در لغت، به معنای دلیل و برهان
و نیز بر دلالت
آشکار،
اطلاق می‌شود. این معنا، شامل دلالت عقلی و دلالت حسی می‌شود.
استعمال این کلمه در
قرآن و روایات نیز به همین معنای لغوی (یعنی امر واضح و
حجت و برهان) آمده است.
برای این واژه در اصطلاح خاص شرعی یا متشرعه، معنایی غیر از معنای لغوی آن به کار نرفته است؛ مگر در موضوع دعاوی و
قضاوت که در معنای
شهادت و
گواهی معتبر شرعی به‌کار رفته است،
نتیجه اینکه در این روایت و دیگر
احادیث مشابه، بینه به همان معنای لغوی خودش گرفته می‌شود.
پایگاه اسلام کوئست.
