بنی‌آدم و ناس
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: بنی‌آدم، ناس، قرآن.
پرسش: در
قرآن فرق بین بنی‌آدم و ناس چیست؟
پاسخ: «ناس»، اسم جمع و به معنای
مردم است. در
قرآن کریم گاهی در عموم استعمال شده، و گاهی در گروه خاصی از افراد
بشر بکار رفته است. برخلاف
بنی‌آدم که لفظ عام است و دلالت بر
عموم افراد بشر از زن و مرد، کوچک و بزرگ و... دارد، و در استعمالات قرآنی همیشه در معنای عموم بکار رفته است.
«
ناس »، اسم جمع است
و به معنای مردم یا
جماعت مردم می‌آید.
صل «النّاس»، «أناس» از «
انس » است، در اثر دخول الف و لام تعریف،
همزه آن ساقط شده و لام تعریف در نون
ادغام شده است.
در قرآن مجید، آیه‌ای وجود ندارد که لفظ ناس، بدون «الف و لام»، ذکر شده باشد؛ بلکه در تمام آیاتی که این لفظ،
ذکر شده همراه با «الف و لام»، بیان شده است.
«ابن»، مفرد است، به معنای پسر که دارای دو جمع است؛ یکی، «ابناء» و دیگری «بنون»
که در حالت نصبی و جری به جای «واو»، «یاء» می‌گیرد.
«بنی»، در اصل، «بنین»، بوده که در حالت اضافه شدن به آدم، نون آن حذف شده است.
«آدَم»، کلمه‌ای است غیر عربی .
اکثر اهل لغت آن‌را عَلَمِ شخص گرفته و گفته‌اند نام
آدم ابوالبشر است.
برخی هم احتمال داده‌اند که آدم؛ مانند انسان و بشر، عَلَمِ نوع باشد.
که منافاتی با هم ندارند.
در قرآن کریم از واژه «الناس»، دو معنا اراده شده است.
«
رَبَّنا إِنَّکَ جامِعُ النَّاسِ لِیَوْمٍ لا رَیْبَ فیهِ إِنَّ اللَّهَ لا یُخْلِفُ الْمیعادَ »؛
پروردگارا! تو مردم را، برای روزی که تردیدی در آن نیست، جمع خواهی کرد؛ زیرا خداوند از وعده خود، تخلف نمی‌کند.
بدون تردید خداوند سبحان، در
روز قیامت ، تمام انسان‌های اولین و آخرین از مرد و زن، حتی
جنین سقط شده و
دیوانگان را جمع می‌کند، نه گروه خاصی از آنان را، پس کلمه «الناس»، در این آیه به معنای عموم
مردم آمده است.
اراده گروه خاصی از مردم؛ مانند:
«
قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاسِ »؛
بگو:پناه می‌برم به پروردگار مردم. برخی از مفسران معتقدند؛ در این آیه از لفظ ناس اراده بچه‌های در شکم مادر شده است نه تمام مردم.
«
وَ یُکَلِّمُ النَّاسَ فِی الْمَهْدِ وَ کَهْلاً وَ مِنَ الصَّالِحین »؛
و با مردم، در گاهواره و در حالت
کهولت (و میان‌سال شدن) سخن خواهد گفت و از شایستگان است.
مراد از ناس در آین آیه،
بنی‌اسرائیل و افراد حاضر در زمان زندگانی
حضرت عیسی ـ علیه‌السلام ـ است.
«
أَمْ یَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلی ما آتاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِه »؛
یا این‌که نسبت به مردم پیامبر و خاندانش]، و بر آنچه خدا از فضلش به آنان بخشیده، حسد می‌ورزند؟
از نگاه
شیعه مراد از ناس، در این آیه،
پیامبر اسلام ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ و خاندان پاکش می‌باشد.
لفظ «بنی‌آدم»، چندین مرتبه در قرآن کریم ذکر شده است.
این لفظ، عام، است، به معنای تمام فرزندان آدم و
حوا ـ علیه‌السلام ـ می‌باشد، چه کسانی که زنده‌اند و چه کسانی که مرده‌اند و چه کسانی که بعداً موجود می‌شوند تا روز
قیامت ، اعم از مرد و زن.
زراره از
امام باقر و
امام صادق ـ علیه‌السلام ـ نقل می‌کند که این دو بزرگوار در
تفسیر «بنی‌آدم» فرمودند:«بنی‌آدم
عام است و شامل تمام فرزندان
آدم ـ علیه‌السلام ـ می‌شود».
در این‌جا به‌عنوان نمونه تعدادی از آیات قرآن را که در آن واژه بنی‌آدم آمده
ذکر می‌شود:
«
وَ إِذْ أَخَذَ رَبُّکَ مِنْ بَنی آدَمَ مِنْ ظُهُورِهِمْ ذُرِّیَّتَهُمْ وَ أَشْهَدَهُمْ عَلی أَنْفُسِهِمْ أَ لَسْتُ بِرَبِّکُمْ قالُوا بَلی شَهِدْنا أَنْ تَقُولُوا یَوْمَ الْقِیامَةِ إِنَّا کُنَّا عَنْ هذا غافِلینَ .»
و (به‌خاطر بیاور) زمانی را که پروردگارت از پشت و صلب فرزندان آدم،
ذریه آنها را برگرفت و آنها را گواه بر خویشتن ساخت (و فرمود:) «آیا من پروردگار شما نیستم؟» گفتند:«آری، گواهی می‌دهیم!» (چنین کرد مبادا) روز
رستاخیز بگویید:«ما از این، غافل بودیم (و از پیمان فطری
توحید بی‌خبر ماندیم).
مراد از بنی‌آدم در این آیه تمام فرزندان آدم تا روز قیامت است.
«
وَ لَقَدْ کَرَّمْنا بَنی آدَمَ وَ حَمَلْناهُمْ فِی الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ وَ رَزَقْناهُمْ مِنَ الطَّیِّباتِ وَ فَضَّلْناهُمْ عَلی کَثیرٍ مِمَّنْ خَلَقْنا تَفْضیلاً »؛
ما آدمی‌زادگان را گرامی داشتیم و آنها را در خشکی و دریا، (بر مرکب‌های راهوار) حمل کردیم و از انواع روزی‌های پاکیزه به آنان روزی دادیم و آنها را بر بسیاری از موجوداتی که
خلق کرده‌ایم، برتری بخشیدیم.
در این آیه، مراد نوع
فرزندان آدم ـ علیه‌السلام ـ است که شامل تمام آنان می‌شود بدون اختصاص به گروه خاصی از انسان‌ها.
«
أَ لَمْ أَعْهَدْ إِلَیْکُمْ یا بَنی آدَمَ أَنْ لا تَعْبُدُوا الشَّیْطانَ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبینٌ »؛
آیا با شما
عهد نکردم ای فرزندان آدم که
شیطان را نپرستید، که او برای شما
دشمن آشکاری است؟
در این آیه نیز بنی‌آدم، شامل تمام اولاد آدم از
کافر و
مسلمان و... می‌شود.
نتیجه:«ناس»، اسم جمع و به معنای مردم است. در
قرآن کریم گاه در عموم استعمال شده، و گاهی در گروه خاصی از افراد بشر بکار رفته است. برخلاف «بنی‌آدم» که لفظ عام است و دلالت بر
عموم افراد بشر از زن و مرد، کوچک و بزرگ و... دارد، و در استعمالات قرآنی همیشه در معنای عموم بکار رفته است.
پایگاه اسلام کوئیست.
